ZWINNE ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W DUŻYCH ORGANIZACJACH

WPROWADZENIE

Zarządzanie projektami jest uznawane za jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się dziedzin zarządzania. Wykorzystanie projektów jako narzędzia realizacji coraz większego zakresu celów przedsiębiorstw i organizacji nazwane zostało mianem "projektyfikacji" i badane jest od połowy lat 90. XX wieku przez licznych specjalistów.

Wraz z postępującą popularyzacją projektów i zarządzania nimi zaobserwować można kształtowanie się wewnętrznych trendów i zróżnicowanie kierunku zmian w obrębie tej dziedziny. Zjawiska te są odpowiedzią na nowe warunki i wyzwania, przed którymi stają współczesne przedsiębiorstwa i organizacje. Dotyczą one w szczególności tzw. Czwartej rewolucji przemysłowej oraz przeobrażeń, jakie niosą za sobą cyfryzacja społeczeństwa i gospodarki (przemysł 4.0) oraz tzw. wywrotowe technologie (disruptive technologies).

W ostatnich latach popularność zyskała koncepcja opisująca obserwowany wzrost dynamiki otoczenia, szerzej znana jako tzw. model VUCA. Został on opracowany jeszcze w końcu lat 80. XX wieku i był z powodzeniem stosowany w kolejnych dekadach na potrzeby armii Stanów Zjednoczonych w celu szkolenia oficerów, w lepszym stopniu przygotowanych na dynamikę i wyzwania postzimnowojennego pola walki. Według W. E. Whitemana, przytaczającego tezy Oscara G. Minka, "w sytuacjach, które charakteryzują warunki, takie jak zmienność (volatility), niepewność (uncertainty), złożoność (complexity) oraz niejednoznaczność (ambiguity), koniecznym jest budowanie struktur organizacyjnych w sposób odpowiadający wyzwaniom stawianym przez takie środowisko". Problemy te dostrzegane są w perspektywie wszystkich obszarów zarządzania współczesnymi organizacjami, w tym także przez praktyków i badaczy specjalizujących się w dziedzinie zarządzania projektami. W kolejnych raportach Project Management Institute, największego na świecie stowarzyszenia profesjonalistów w tej dziedzinie, jednoznacznie wskazuje się na konieczność wdrażania zmian w strukturach organizacyjnych w duchu Whitemana, tj. wspierających kulturę przywództwa nastawionego na współpracę, ciągłe uczenie się, pełne zaangażowanie pracowników, dostarczanie wartości, wspieranie zwinności organizacyjnej czy tworzenie warunków do odważniejszego eksperymentowania z innowacjami. W zarysowane wyżej problemy zarządzania organizacjami w doskonały sposób wpisuje się rozwiązanie znane w zarządzaniu projektami od początku lat 90. XX wieku, tj. tzw. podejście zwinne (agile project management). Początkowo uosabiające sprzeciw programistów wobec założeń tzw. tradycyjnego zarządzania projektami, traktowanych jako sztywne i oparte na mikrozarządzaniu zespołem, z czasem zostało docenione jako praktyczny zbiór metod i praktyk zarządzania wpisujących się w założenia uelastycznienia organizacji, budowania zdolności do zmian, adaptacyjności względem niestabilnych uwarunkowań otoczenia oraz wzmocnienia pozycji silnie zintegrowanych, zorientowanych na rezultaty, płaskich, samoorganizujących się zespołów zadaniowych. Wśród zasad realizowanych w praktyce poprzez metodyki zwinne wskazać można te wprost korespondujące z założeniami przedsiębiorstwa funkcjonującego w świecie VUCA. Są one źródłem praktycznych zaleceń odnoszących się do sposobu działania zespołów zadaniowych. Ich poznanie i wdrożenie jako modelu realizacji projektów buduje szereg kompetencji organizacyjnych. Według Command and Control Research Program Departamentu Obrony USA są to takie zdolności jak: zdolność reakcji (responsiviness) na zmiany otoczenia w odpowiednim czasie, wszechstronność (versatility), oznaczająca zdolność do efektywnej realizacji zadań w różnych sytuacjach i warunkach, elastyczność (flexibility) - możliwość korzystania z wielu rozwiązań i płynnego przechodzenia od jednego do drugiego, prężność (resilience) - zdolność radzenia sobie z nieszczęśliwymi wypadkami, szkodami lub destabilizującymi zakłóceniami otoczenia albo dostosowywanie się do nich, innowacyjność (innovativeness) - umiejętność wdrażania nowych rozwiązań i realizowania dotychczasowych zadań w nowy sposób, zdolność adaptacji (adaptability) - możliwość zmiany procesów pracy i organizacji.

Atrakcyjność podejścia zwinnego w zarządzaniu projektami oraz liczne opisane w literaturze korzyści dla organizacji wynikające z zastosowania go w realizacji projektów i tworzeniu nowych rozwiązań stały się przyczyną coraz szerszej adaptacji i skalowania metodyk zwinnych z poziomu pojedynczych, małych zespołów na płaszczyznę całej, zwinnie zarządzanej organizacji. Proces wdrożenia i przebudowy istniejących rozwiązań organizacyjnych w kierunku "uzwinnienia" organizacji nazywany jest w literaturze i praktyce "transformacją agile" lub "transformacją agilową". W kontekście powyższych założeń celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie problemów i możliwości, które napotykają współczesne organizacje w procesie opisanych zmian - związanych ze zwinną transformacją w dużej organizacji, dotyczących w szczególności barier utrudniających wdrażanie nowych rozwiązań.

Niniejsza publikacja jest efektem wysiłku podjętego przez zespół pracowników i współpracowników Katedry Zarządzania Projektami Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie - czołowego ośrodka naukowego w Polsce zajmującego się badaniem problemów zarządzania złożonymi przedsięwzięciami (projektami). Stosowanie metod zwinnych w dużych  projektach i organizacjach jest stosunkowo nowym zjawiskiem, w przypadku którego brakuje jasnych rekomendacji i kompleksowych opracowań naukowych. Według wiedzy i rozpoznania zespołu istnieje w tym zakresie silna potrzeba realizowania szczegółowych badań w celu poznania i opisania uwarunkowań tychże procesów. Publikacja ta ma przyczynić się do poszerzenia stanu wiedzy w tej dziedzinie. Pozostajemy pełni nadziei na jej przychylne przyjęcie w środowisku naukowym i biznesowym.

WPROWADZENIE

M i c h a ł  T r o c k i

DWADZIEŚCIA LAT ZWINNEGO ZARZĄDZANIA - DOŚWIADCZENIA I WYZWANIA

Geneza idei i koncepcji zwinności

Interpretacje pojęcia zwinności

Rozwój koncepcji zwinności

Przyczyny popularności idei i koncepcji zwinności

Podsumowanie

Bibliografia

P a w e ł   Wy ro z ę b s k i ,  H u b e r t   C i c h o c k i ,   S e r g i u s z   B o j a r c z y k

METODY SKALOWANIA ZWINNOŚCI

Scaled Agile Framework (SAFe)

Large Scale Scrum

Scrum Lean in Motion

Disciplined Agile Delivery

Scrum of Scrums

Nexus

Scrum@Scale (S@S)

LeadingAgile (LA)

Sustainable Cultural Agile Release in the Enterprise (SCARE)

Fluid Scaling Technology for Agile (FAST)

Bibliografia

Ro b e r t  Pa w l a k

TRANSFORMACJA ZWINNA W DUŻYCH ORGANIZACJACH

Definicje transformacji zwinnych w dużych organizacjach

Charakterystyka transformacji zwinnych i związane z nimi wyzwania

Determinanty wdrożeń zwinnych w dużych organizacjach

Zalecenia dotyczące transformacji

Podsumowanie

Bibliografia

M a g d a l e n a   G o l b a , P i o t r   Ś c i e r s k i

ANALIZA PRZYPADKÓW UDANEJ TRANSFORMACJI ZWINNEJ

Spotify

ING Group

PayPal

Grupa PZU

Podsumowanie

Bibliografia 1

P a w e ł   W y ro z ę b s k i

WYZWANIA WOBEC BIUR ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI (PMO) W ZWINNYCH ORGANIZACJACH

Istota PMO

Miejsce i rola PMO w uzwinnianiu organizacji

PMO jako promotor agile w organizacji

Postulaty, funkcje i zadania PMO w zwinnej organizacji

Bibliografia

W i t a l i j   M e t e l s k i

MODELE DOJRZAŁOŚCI AGILE

Wprowadzenie

Problematyka modeli zwinnej dojrzałości organizacji

Modele zwinnej dojrzałości

Podsumowanie

Bibliografia

P a w e ł   W y ro z ę b s k i

PODSUMOWANIE I KIERUNKI DALSZYCH BADAŃ

Spis rysunków

Spis tabel