Ulubione
  1. Strona główna
  2. WYBRANE PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA W REFLEKSJI SOCJOLOGICZNEJ

WYBRANE PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA W REFLEKSJI SOCJOLOGICZNEJ

40,00 zł
36,00 zł
/ szt.
Oszczędzasz 10 % ( 4,00 zł).
Najniższa cena produktu z 30 dni przed obniżką: 36,00 zł
Autor: red. Elżbieta Firlit Jolanta Gładys-Jakóbik
Kod produktu: 978-83-8030-122-1
Cena regularna:
40,00 zł
36,00 zł
/ szt.
Oszczędzasz 10 % ( 4,00 zł).
Najniższa cena produktu z 30 dni przed obniżką: 36,00 zł
Dodaj do ulubionych
Łatwy zwrot towaru w ciągu 14 dni od zakupu bez podania przyczyny
WYBRANE PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA W REFLEKSJI SOCJOLOGICZNEJ
WYBRANE PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA W REFLEKSJI SOCJOLOGICZNEJ
[[[separator]]]

Refleksja nad rzeczywistością społeczną, nad problemami społecznego świata, jest immanentną częścią socjologii od zarania jej istnienia, a zarazem jej powinnością wypływającą z aplikacyjnych funkcji wiedzy socjologicznej. W socjologicznej refleksji nad współczesnością, dokumentowanej licznymi publikacjami dotyczącymi wszystkich poziomów społecznego świata i jego zróżnicowanych wymiarów, wspólnym mianownikiem wydaje się być tempo zmian cywilizacyjnych, kulturowych i mentalnych, niespotykane we wcześniejszych epokach. Dynamika zmiany społecznej wygenerowana współwystępowaniem zróżnicowanych procesów społecznych o zasięgu światowym (np. globalizacja, migracje), kontynentalnym (np. transformacja ustrojowa w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, rozszerzanie Unii Europejskiej i jej problemy z integracją), regionalnym oraz lokalnym, rodzi wiele fundamentalnych pytań o przyszłość świata, Europy, kierunek dalszych zmian społecznych, gospodarczych i politycznych. Współbrzmią z nimi, zabarwione wyraźnym niepokojem i niepewnością, pytania o skutki naruszania fundamentalnych kanonów społecznych i następstwa wyraźnego rozchwiania dotychczasowej struktury społecznego świata, pytania o tożsamość jednostek i całych zbiorowości. Odpowiedzi na te, zróżnicowane pod względem zakresu, jak i społecznej istotności pytania, nie są jednorodne, ale mocno spluralizowane w zależności od tego, co jest przedmiotem oglądu, jakimi umiejętnościami eksploracyjnymi wobec skomplikowanej rzeczywistości współczesnego świata wykazuje się badacz, na ile trafne i rzetelne są diagnozy i podejmowane na ich podstawie próby prognozowania. Także poziom skomplikowania rzeczywistości społecznej współczesnego świata zdaje się usprawiedliwiać ten eksplanacyjny pluralizm. Wiele z dotychczas stałych i - jak można było sądzić - nienaruszalnych wartości ludzkiego świata i zasad konstytuujących kluczowe instytucje społeczne (np. rodzina) ulega erozji, zmierzając - w opinii pewnej części badaczy - ku chaosowi, a przynajmniej w stronę niepewności.

Socjologowie stawiają pytania o "solidarność w czasach nieufności", o perspektywy cywilizacji zachodniej po kryzysie finansowym, o rolę, jaką może odegrać wiedza socjologiczna, a także o strategie socjologii jako nauki wobec złożoności współczesnego świata  i o powinności samych socjologów wobec problemów współczesności. Ten ostatni wątek wybrzmiał bardzo mocno na XVIII Światowym Kongresie Socjologii, zorganizowanym przez International Sociological Association (ISA) w dniach 13-19 lipca 2014 roku w Jokohamie w Japonii. Kongres, który zgromadził 6087 socjologów i badaczy społecznych z 95 krajów, odbywał się pod hasłem Wobec nierównego świata: wyzwania dla globalnej socjologii. Margaret Abraham, przewodnicząca ISA na lata 2014-2018, w głównym przemówieniu podkreśliła, że (...) zasadniczym celem ISA jest rozwijanie wiedzy socjologicznej na całym świecie. Oznacza to włączenie się w systematyczną, sceptyczną i krytyczną analizę społecznego świata ludzi i tym samym przyczynianie się do czynienia z niego lepszego miejsca. Ograniczenie tej wielkiej wizji do wąskiego skupiania się na czysto akademickich zainteresowaniach elitarnej grupy socjologów byłoby skrajnie zawężonym rozumieniem misji naszego Stowarzyszenia. Potrzebna jest nie tylko krytyczna analiza, ale również działanie i interwencje, w tym także współpraca z organizacjami pozarządowymi na rzecz postępowej sprawiedliwości społecznej i zmiany społecznej".

W zarysowany nurt refleksji socjologicznej nad problemami współczesnego świata wpisuje się niniejsza monografia, która jest skromnym zapisem fragmentu prac badawczych  realizowanych w Zespole Zakładu Socjologii SGH. Zawarte w niej teksty mają na celu przybliżenie czytelnikowi złożoności zjawisk i dylematów, przed jakimi stanęły współczesne, fundamentalnie zróżnicowane społeczeństwa, w tym także społeczeństwo polskie. Można zgodzić się z badaczami polskiej rzeczywistości, że głównym problemem staje się kryzys moralny i ideowy, który coraz mocniej dotyka znanego nam świata. Bowiem to idee i wartości nadają sens i znaczenie naszym działaniom, wpływając tym samym na kształt różnych form solidarności społecznej, koniecznej dla pokonania kolejnych kryzysów.

Autorzy poszczególnych opracowań koncentrowali się na takich zagadnieniach, jak: rola mass mediów i reklamy w kształtowaniu społecznej rzeczywistości, trwałość i zmienność tradycji i wzorów kulturowych, społeczne konsekwencje zmian struktur organizacyjnych, funkcjonalność i dysfunkcjonalność przestrzeni publicznej we współczesnych miastach, przemiany indywidualnych i kolektywnych tożsamości czy determinanty zaufania do instytucji publicznych. W polu zainteresowania znalazły się także sposoby racjonalizacji stosowane w procesach zmian. Dominująca wcześniej biurokratyczna zasada nadzoru i podporządkowania została bowiem uzupełniona o zasady rynkowej konkurencji i społecznej kooperacji. Jest coraz wyraźniej zastępowana przez logiki rozmaitych gier, toczonych na różnych poziomach i przez różnych aktorów. Ich konsekwencje są niejednakowe i nie zawsze zgodne z wcześniejszymi założeniami.

Zamiarem autorów monografii było pokazanie niejednorodnych procesów, które zachodzą w wybranych aspektach społecznej rzeczywistości i dotyczą różnych poziomów społecznego świata. Każdy z autorów omawia wybrany przez siebie problem, a te - traktowane razem - pozwalają na szersze spojrzenie na dynamikę opisywanych zjawisk.

Pierwsze opracowanie, autorstwa Jolanty Gładys-Jakóbik, Przemiany rzeczywistości społecznej w analizach socjologów, zawiera krótki przegląd stosowanych do tej pory klasycznych podejść do analizy zmian. Zostały w nim omówione dokonania polskiej socjologii w wyjaśnianiu i modelowaniu zmiany systemowej, stosowane koncepcje i teorie. Te teoretyczne rozważania zostały zilustrowane kolejnymi tekstami, w których autorzy - w sposób bardziej szczegółowy - analizują wybrane problemy.

Jacenty Siewierski w opracowaniu Wspólnota i tradycja w ewolucji społecznej przeanalizował pojęcia wspólnoty i zrzeszenia jako opozycyjnych związków społecznych. Stawia ważkie pytanie o możliwość istnienia wspólnoty racjonalnej i/lub zrzeszenia tradycjonalnego. W opinii autora takie związki istnieją w Azji Wschodniej i są następstwem odmiennej, w porównaniu do Zachodu, ewolucji wspólnoty. W tekście znalazły się przykłady pochodzące zarówno z konfucjańskiego kręgu kulturowego, jak i japońskich organizacji gospodarczych.

W opracowaniu Elżbiety Firlit, Kłopoty z tożsamością w ponowoczesnym świecie, przedstawiono główne teoretyczne ujęcia, na gruncie których rozwinęło się zainteresowanie tożsamością jednostki. Zostały w nim omówione obawy i racje, które przemawiały za rozszerzeniem dotychczasowych analiz socjologicznych także na tożsamości zbiorowe (kolektywne). Spośród nich bardziej szczegółowo omówiono tożsamości kulturowe i zasadność stosowania tej kategorii pojęciowej do badań przemian współczesnych społeczeństw. Podstawowym pytaniem postawionym w opracowaniu jest kwestia użyteczności kategorii tożsamości (zarówno jednostkowych, jak i kolektywnych) w opisie i analizach struktury i dynamik społeczeństwa epoki późnej nowoczesności, nazywanego też społeczeństwem sieci. W kontekście tego pytania przywołano teoretyczne koncepcje tożsamości, sformułowane przez Zygmunta Baumana, Anthonyego Giddensa, Bronisława Misztala i Manuela Castellsa. Autorka podkreśla ważność pytania o tożsamość jednostek i zbiorowości we współczesnym zglobalizowanym świecie płynnej nowoczesności oraz poszukiwanie takich paradygmatów badawczych, które pozwoliłyby rozpoznać nowe tożsamości zarówno aktorów jednostkowych, jak i zbiorowych, sposoby ich konstruowania, a także relacje pomiędzy tożsamościami tradycyjnymi i nowymi oraz sprzężenia zwrotne pomiędzy dynamiką tożsamości a dynamiką struktury i formy współczesnego społeczeństwa.

Przedmiotem rozważań kolejnego tekstu Jacentego Siewierskiego, Wzory kultury a rozwój gospodarczy, jest wpływ wzorów kulturowych na tempo wzrostu gospodarki. Porównanie dwóch różnych modeli rozwojowych, wyrosłego z chrześcijaństwa modelu zachodniego i powstałego na podstawie konfucjanizmu modelu wschodnioazjatyckiego, zdaniem autora, dowodzi wpływu i żywotności dziedzictwa kulturowego w procesie formowania obu tych modeli. Autor dowodzi, że nowoczesne instytucje gospodarcze i polityczne działają sprawniej, jeśli są podbudowane normami pochodzącymi z własnej tradycji kulturowej. Tym samym perspektywy gospodarki konfucjańsko azjatyckiej wydają się być bardziej obiecujące niż przyszłość gospodarki opartej na wzorach zachodnich.

Problematyka organizacyjna pojawia się także w tekście Jolanty Gładys-Jakóbik, Współczesne organizacje - nowe wyzwania i kierunki badań, w którym autorka zwraca uwagę na wpływ zmian społecznych na sposoby funkcjonowania współczesnych organizacji. Zmiany w otoczeniu globalnym oznaczają konieczność weryfikacji dotychczasowych paradygmatów, według których dokonywana była analiza. Jest to o tyle ważne, że właśnie na poziomie organizacyjnym najlepiej widać problemy charakterystyczne dla społeczeństwa globalnego. Mają one różną wagę, trudno jednak je lekceważyć lub pomijać.

Joanna Z. Popławska w tekstach: Przestrzeń miejska i jej przemiany w koncepcjach socjologicznych i Miasto jako przestrzeń konfliktów prezentuje wybrane koncepcje socjologiczne dotyczące przestrzeni miejskiej i zachodzących w niej przemian. Szczególną uwagę poświęca przestrzeni publicznej, jej znaczeniu i pełnionym funkcjom. Obszerną część opracowania stanowi omówienie zagadnień związanych z miejską przestrzenią konsumpcji i jej związkami z przestrzenią publiczną. Na zakończenie przedstawia wybrane koncepcje teoretyczne z zakresu socjologii miasta i antropologii kulturowej, które są próbą wyjaśnienia wpływu globalizacji i metropolizacji na rozwój przestrzeni miejskiej. W drugim opracowaniu J.Z. Popławska koncentruje się na zagadnieniu konfliktów w miejskiej przestrzeni i pokazuje je zarówno w świetle literatury przedmiotu, jak i analiz empirycznych egzemplifikowanych przykładami niezadowolenia społecznego, protestów i konfliktów występujących w Białymstoku, Kielcach i Warszawie. W tekście znajdujemy próbę pokazania, jakie czynniki przyczyniają się do wzrostu niezadowolenia społecznego i protestów mieszkańców miast wobec decyzji władz samorządowych.

Kolejne dwa teksty autorstwa Anny Kozłowskiej, Reklama. Pomiędzy informacją a manipulacją i Wpływ mass mediów na życie społeczne, to opracowania pokazujące rolę reklamy i mass mediów w rozwoju współczesnych społeczeństw. Reklama oddziałuje na postawy (zachowania) konsumpcyjne - i z tego względu jest komunikatem, wykorzystującym wszelkie możliwe środki i techniki informowania o produkcie i zachęcania do jego zakupu. Coraz bardziej istotne staje się zatem podejmowanie działań na rzecz uświadomienia konsumentom zakresu i sposobów dokonywanych manipulacji. Podobnie - człowiek żyje w świecie tworzonym przez media, które coraz bardziej, stopniowo, uzależniały nas od kolejnych narzędzi komunikacji, tworząc tym samym nowe formy jego egzystencji w świecie. Media kreują rzeczywistość; są wykorzystywane w systemie edukacji, medycynie, polityce i w życiu codziennym. W opracowaniu podjęto ważną problematykę ich oddziaływania na życie społeczne, ze szczególnym naciskiem na zmiany, jakie zachodzą w procesie komunikacji międzyludzkiej. Tekst może być traktowany jako przyczynek do szerszej dyskusji nad zmianami zachodzącymi w świadomości społecznej pod wpływem rozwoju mediów.

W zamykającym monografię opracowaniu autorstwa Doroty Konopki, Wpływ przemian cywilizacyjnych na poziom zaufania publicznego w Polsce, proces globalizacji jest omawiany jako uniwersalna cecha przemian cywilizacyjnych. Autorka zwraca uwagę na związany z nim rosnący poziom niepewności, ryzyka i pogłębiającej się nieufności między ludźmi. Zjawiska te przybierają różne formy i charakteryzują się różnym stopniem intensywności w rozmaitych sferach życia społecznego i gospodarczego. Nie omijają także sektora publicznego. Wzrost niepewności i ryzyka wywiera równocześnie rosnący, negatywny wpływ na zaufanie jednostkowe i publiczne. Współcześnie odpowiedzią na taki stan rzeczy stały się procesy określane jako glokalizacja, stanowiące połączenie ogólnych tendencji globalizacyjnych z równoczesnymi próbami ich adaptacji i dostosowania do warunków lokalnych. Szczególnie interesującym kierunkiem poszukiwań teoretycznych w tej sferze jest glokalizacja zaufania publicznego. Jest to nowe podejście teoretyczne i metodologiczne w sferze publicznej; oznacza nie tylko potrzebę akceptacji innego sposobu widzenia procesów lokalnych poprzez pryzmat zjawisk globalnych, ale także konieczność wprowadzania dostosowanych do niego, nowych mechanizmów zarządzania w sektorze publicznym, nie tylko w Polsce.

Wielu autorów zajmujących się badaniami polskiej rzeczywistości zwraca uwagę na hybrydalność istniejących rozwiązań, przejawiających się współistnieniem instytucji funkcjonujących według reguł rynkowych z instytucjami, których wewnętrzna logika działania nie uległa większym zmianom od czasu realnego socjalizmu. Mirosława Marody podkreślała już kilkanaście lat temu, że to regularności powstające tu i teraz tworzą reguły gry określające wyniki, jakie poszczególni aktorzy będą mogli osiągnąć w przyszłości.

Wiara w samoistne, dobroczynne działanie czasu, który doprowadzi do pożądanych zmian, była i jest mitem. Warto o tym pamiętać, obserwując i analizując zjawiska zachodzące na różnych poziomach i w różnych segmentach rzeczywistości społecznej. Przeświadczenie, że społecznie negatywne zjawiska kiedyś same przeminą, jest niebezpieczne dla naszej przyszłości. Nie można o tym zapominać, analizując wyniki badań społecznych, nie tylko autorstwa socjologów.

[[[separator]]]

Elżbieta Firlit, Jolanta Gładys-Jakóbik

Wprowadzenie

Literatura

 

Jolanta Gładys-Jakóbik

1. Przemiany rzeczywistości społecznej w analizach socjologów

Wprowadzenie

1.1. Teorie zmiany społecznej

1.2. Teoria socjologiczna

Wnioski

Literatura

 

Jacenty Siewierski

2. Wspólnota i tradycja w ewolucji społecznej

Wprowadzenie

2.1. Typy związków między ludźmi

2.2. Źródła autorytetu w związkach społecznych

2.3. Wspólnota i jej przekształcenia na konfucjańskim obszarze kulturowym

2.4. Japońska organizacja gospodarcza jako zrzeszenie oparte na tradycji

Wnioski

Literatura

 

Elżbieta Firlit

3. Kłopoty z tożsamością w ponowoczesnym świecie

Wprowadzenie

3.1. Tożsamość jednostki i tożsamości zbiorowe - zakres znaczeniowy pojęć i spory definicyjne

3.2. Tożsamość kulturowa

3.3. Użyteczność pojęcia "tożsamość" w analizach ponowoczesnej

rzeczywistości

Wnioski

Literatura

 

Jacenty Siewierski

4. Wzory kultury a rozwój gospodarczy

Wprowadzenie

4.1. Wzory kulturowe jako czynnik rozwoju gospodarczego

4.2. Zachodni model rozwoju

4.3. Azjatycko-konfucjański model rozwoju

Wnioski

Literatura

 

Jolanta Gładys-Jakóbik

5. Współczesne organizacje - nowe wyzwania i kierunki badań

Wprowadzenie

5.1. Organizacje jako przedmiot zainteresowań socjologii

5.2. Klasyczne i współczesne wpływy w teorii organizacji

5.3. Pojęcie racjonalizacji

5.4. Płeć i władza w organizacji

5.5. Organizacje - sieci

5.6. Zarządzanie na rynku doznań

Wnioski

Literatura

 

Joanna Zuzanna Popławska

6. Przestrzeń miejska i jej przemiany w koncepcjach socjologicznych

Wprowadzenie

6.1. Typy miejskiej przestrzeni - przestrzeń publiczna, prywatna, przestrzeń konsumpcji

6.2. Funkcje miejskich przestrzeni publicznych i ich związek z miejską przestrzenią konsumpcji

6.3. Nowe typy przestrzeni miejskiej jako rezultat współczesnych procesów społeczno-ekonomicznych

Wnioski

Literatura

 

Joanna Zuzanna Popławska

7. Miasto jako przestrzeń konfliktów

Wprowadzenie

7.1. Miasto jako przestrzeń konfliktów - wybrane koncepcje teoretyczne

7.2. Miejskie niezadowolenie, protesty i konflikty - studia przypadków

7.2.1. Dyskusje na temat handlu ulicznego i estetyki przestrzeni miejskiej

7.2.2. Niezadowolenie społeczne związane z procesami rewitalizacji śródmieść

7.2.3. Konflikty związane z lokalizacją centrów handlowych

Wnioski

Literatura

 

Anna Kozłowska

8. Reklama. Pomiędzy informacją a manipulacją

Wprowadzenie

8.1. Informacja, perswazja, manipulacja

8.2. Reklama - informacja, perswazja czy manipulacja

Wnioski

Literatura

 

Anna Kozłowska

9.Wpływ mass mediów na życie społeczne

Wprowadzenie

9.1. Główne obszary wpływu mediów masowych na życie społeczne

9.1.1. Wpływ mediów na postrzeganie czasu

9.1.2. Media a postrzeganie przestrzeni

9.1.3. Media a postrzeganie rzeczywistości

9.2. Mass media w procesie budowania kontaktów społecznych

9.2.1. Media jako element, który zapośrednicza kontakty społeczne

9.2.2. Wpływ mediów na tożsamość człowieka

9.2.3. Media a poczucie wspólnoty

9.2.4. Człowiek jako uczestnik życia medialnego

Wnioski

Literatura

 

Dorota Konopka

10. Wpływ przemian cywilizacyjnych na poziom zaufania publicznego w Polsce

Wprowadzenie

10.1. Globalna sieć współzależności i spadek wpływu państwa

10.2. Poziom zaufania publicznego na świecie i w Polsce

10.3. Nowa architektura stosunków społecznych - glokalizacja zaufania

publicznego

Literatura

 

Nota o Autorach

 

Spis rysunków, schematów, tabel i wykresów

Opis

Wydanie: 1
Rok wydania: 2016
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza
Oprawa: miękka
Format: B5
Liczba stron: 236

Wstęp

Refleksja nad rzeczywistością społeczną, nad problemami społecznego świata, jest immanentną częścią socjologii od zarania jej istnienia, a zarazem jej powinnością wypływającą z aplikacyjnych funkcji wiedzy socjologicznej. W socjologicznej refleksji nad współczesnością, dokumentowanej licznymi publikacjami dotyczącymi wszystkich poziomów społecznego świata i jego zróżnicowanych wymiarów, wspólnym mianownikiem wydaje się być tempo zmian cywilizacyjnych, kulturowych i mentalnych, niespotykane we wcześniejszych epokach. Dynamika zmiany społecznej wygenerowana współwystępowaniem zróżnicowanych procesów społecznych o zasięgu światowym (np. globalizacja, migracje), kontynentalnym (np. transformacja ustrojowa w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, rozszerzanie Unii Europejskiej i jej problemy z integracją), regionalnym oraz lokalnym, rodzi wiele fundamentalnych pytań o przyszłość świata, Europy, kierunek dalszych zmian społecznych, gospodarczych i politycznych. Współbrzmią z nimi, zabarwione wyraźnym niepokojem i niepewnością, pytania o skutki naruszania fundamentalnych kanonów społecznych i następstwa wyraźnego rozchwiania dotychczasowej struktury społecznego świata, pytania o tożsamość jednostek i całych zbiorowości. Odpowiedzi na te, zróżnicowane pod względem zakresu, jak i społecznej istotności pytania, nie są jednorodne, ale mocno spluralizowane w zależności od tego, co jest przedmiotem oglądu, jakimi umiejętnościami eksploracyjnymi wobec skomplikowanej rzeczywistości współczesnego świata wykazuje się badacz, na ile trafne i rzetelne są diagnozy i podejmowane na ich podstawie próby prognozowania. Także poziom skomplikowania rzeczywistości społecznej współczesnego świata zdaje się usprawiedliwiać ten eksplanacyjny pluralizm. Wiele z dotychczas stałych i - jak można było sądzić - nienaruszalnych wartości ludzkiego świata i zasad konstytuujących kluczowe instytucje społeczne (np. rodzina) ulega erozji, zmierzając - w opinii pewnej części badaczy - ku chaosowi, a przynajmniej w stronę niepewności.

Socjologowie stawiają pytania o "solidarność w czasach nieufności", o perspektywy cywilizacji zachodniej po kryzysie finansowym, o rolę, jaką może odegrać wiedza socjologiczna, a także o strategie socjologii jako nauki wobec złożoności współczesnego świata  i o powinności samych socjologów wobec problemów współczesności. Ten ostatni wątek wybrzmiał bardzo mocno na XVIII Światowym Kongresie Socjologii, zorganizowanym przez International Sociological Association (ISA) w dniach 13-19 lipca 2014 roku w Jokohamie w Japonii. Kongres, który zgromadził 6087 socjologów i badaczy społecznych z 95 krajów, odbywał się pod hasłem Wobec nierównego świata: wyzwania dla globalnej socjologii. Margaret Abraham, przewodnicząca ISA na lata 2014-2018, w głównym przemówieniu podkreśliła, że (...) zasadniczym celem ISA jest rozwijanie wiedzy socjologicznej na całym świecie. Oznacza to włączenie się w systematyczną, sceptyczną i krytyczną analizę społecznego świata ludzi i tym samym przyczynianie się do czynienia z niego lepszego miejsca. Ograniczenie tej wielkiej wizji do wąskiego skupiania się na czysto akademickich zainteresowaniach elitarnej grupy socjologów byłoby skrajnie zawężonym rozumieniem misji naszego Stowarzyszenia. Potrzebna jest nie tylko krytyczna analiza, ale również działanie i interwencje, w tym także współpraca z organizacjami pozarządowymi na rzecz postępowej sprawiedliwości społecznej i zmiany społecznej".

W zarysowany nurt refleksji socjologicznej nad problemami współczesnego świata wpisuje się niniejsza monografia, która jest skromnym zapisem fragmentu prac badawczych  realizowanych w Zespole Zakładu Socjologii SGH. Zawarte w niej teksty mają na celu przybliżenie czytelnikowi złożoności zjawisk i dylematów, przed jakimi stanęły współczesne, fundamentalnie zróżnicowane społeczeństwa, w tym także społeczeństwo polskie. Można zgodzić się z badaczami polskiej rzeczywistości, że głównym problemem staje się kryzys moralny i ideowy, który coraz mocniej dotyka znanego nam świata. Bowiem to idee i wartości nadają sens i znaczenie naszym działaniom, wpływając tym samym na kształt różnych form solidarności społecznej, koniecznej dla pokonania kolejnych kryzysów.

Autorzy poszczególnych opracowań koncentrowali się na takich zagadnieniach, jak: rola mass mediów i reklamy w kształtowaniu społecznej rzeczywistości, trwałość i zmienność tradycji i wzorów kulturowych, społeczne konsekwencje zmian struktur organizacyjnych, funkcjonalność i dysfunkcjonalność przestrzeni publicznej we współczesnych miastach, przemiany indywidualnych i kolektywnych tożsamości czy determinanty zaufania do instytucji publicznych. W polu zainteresowania znalazły się także sposoby racjonalizacji stosowane w procesach zmian. Dominująca wcześniej biurokratyczna zasada nadzoru i podporządkowania została bowiem uzupełniona o zasady rynkowej konkurencji i społecznej kooperacji. Jest coraz wyraźniej zastępowana przez logiki rozmaitych gier, toczonych na różnych poziomach i przez różnych aktorów. Ich konsekwencje są niejednakowe i nie zawsze zgodne z wcześniejszymi założeniami.

Zamiarem autorów monografii było pokazanie niejednorodnych procesów, które zachodzą w wybranych aspektach społecznej rzeczywistości i dotyczą różnych poziomów społecznego świata. Każdy z autorów omawia wybrany przez siebie problem, a te - traktowane razem - pozwalają na szersze spojrzenie na dynamikę opisywanych zjawisk.

Pierwsze opracowanie, autorstwa Jolanty Gładys-Jakóbik, Przemiany rzeczywistości społecznej w analizach socjologów, zawiera krótki przegląd stosowanych do tej pory klasycznych podejść do analizy zmian. Zostały w nim omówione dokonania polskiej socjologii w wyjaśnianiu i modelowaniu zmiany systemowej, stosowane koncepcje i teorie. Te teoretyczne rozważania zostały zilustrowane kolejnymi tekstami, w których autorzy - w sposób bardziej szczegółowy - analizują wybrane problemy.

Jacenty Siewierski w opracowaniu Wspólnota i tradycja w ewolucji społecznej przeanalizował pojęcia wspólnoty i zrzeszenia jako opozycyjnych związków społecznych. Stawia ważkie pytanie o możliwość istnienia wspólnoty racjonalnej i/lub zrzeszenia tradycjonalnego. W opinii autora takie związki istnieją w Azji Wschodniej i są następstwem odmiennej, w porównaniu do Zachodu, ewolucji wspólnoty. W tekście znalazły się przykłady pochodzące zarówno z konfucjańskiego kręgu kulturowego, jak i japońskich organizacji gospodarczych.

W opracowaniu Elżbiety Firlit, Kłopoty z tożsamością w ponowoczesnym świecie, przedstawiono główne teoretyczne ujęcia, na gruncie których rozwinęło się zainteresowanie tożsamością jednostki. Zostały w nim omówione obawy i racje, które przemawiały za rozszerzeniem dotychczasowych analiz socjologicznych także na tożsamości zbiorowe (kolektywne). Spośród nich bardziej szczegółowo omówiono tożsamości kulturowe i zasadność stosowania tej kategorii pojęciowej do badań przemian współczesnych społeczeństw. Podstawowym pytaniem postawionym w opracowaniu jest kwestia użyteczności kategorii tożsamości (zarówno jednostkowych, jak i kolektywnych) w opisie i analizach struktury i dynamik społeczeństwa epoki późnej nowoczesności, nazywanego też społeczeństwem sieci. W kontekście tego pytania przywołano teoretyczne koncepcje tożsamości, sformułowane przez Zygmunta Baumana, Anthonyego Giddensa, Bronisława Misztala i Manuela Castellsa. Autorka podkreśla ważność pytania o tożsamość jednostek i zbiorowości we współczesnym zglobalizowanym świecie płynnej nowoczesności oraz poszukiwanie takich paradygmatów badawczych, które pozwoliłyby rozpoznać nowe tożsamości zarówno aktorów jednostkowych, jak i zbiorowych, sposoby ich konstruowania, a także relacje pomiędzy tożsamościami tradycyjnymi i nowymi oraz sprzężenia zwrotne pomiędzy dynamiką tożsamości a dynamiką struktury i formy współczesnego społeczeństwa.

Przedmiotem rozważań kolejnego tekstu Jacentego Siewierskiego, Wzory kultury a rozwój gospodarczy, jest wpływ wzorów kulturowych na tempo wzrostu gospodarki. Porównanie dwóch różnych modeli rozwojowych, wyrosłego z chrześcijaństwa modelu zachodniego i powstałego na podstawie konfucjanizmu modelu wschodnioazjatyckiego, zdaniem autora, dowodzi wpływu i żywotności dziedzictwa kulturowego w procesie formowania obu tych modeli. Autor dowodzi, że nowoczesne instytucje gospodarcze i polityczne działają sprawniej, jeśli są podbudowane normami pochodzącymi z własnej tradycji kulturowej. Tym samym perspektywy gospodarki konfucjańsko azjatyckiej wydają się być bardziej obiecujące niż przyszłość gospodarki opartej na wzorach zachodnich.

Problematyka organizacyjna pojawia się także w tekście Jolanty Gładys-Jakóbik, Współczesne organizacje - nowe wyzwania i kierunki badań, w którym autorka zwraca uwagę na wpływ zmian społecznych na sposoby funkcjonowania współczesnych organizacji. Zmiany w otoczeniu globalnym oznaczają konieczność weryfikacji dotychczasowych paradygmatów, według których dokonywana była analiza. Jest to o tyle ważne, że właśnie na poziomie organizacyjnym najlepiej widać problemy charakterystyczne dla społeczeństwa globalnego. Mają one różną wagę, trudno jednak je lekceważyć lub pomijać.

Joanna Z. Popławska w tekstach: Przestrzeń miejska i jej przemiany w koncepcjach socjologicznych i Miasto jako przestrzeń konfliktów prezentuje wybrane koncepcje socjologiczne dotyczące przestrzeni miejskiej i zachodzących w niej przemian. Szczególną uwagę poświęca przestrzeni publicznej, jej znaczeniu i pełnionym funkcjom. Obszerną część opracowania stanowi omówienie zagadnień związanych z miejską przestrzenią konsumpcji i jej związkami z przestrzenią publiczną. Na zakończenie przedstawia wybrane koncepcje teoretyczne z zakresu socjologii miasta i antropologii kulturowej, które są próbą wyjaśnienia wpływu globalizacji i metropolizacji na rozwój przestrzeni miejskiej. W drugim opracowaniu J.Z. Popławska koncentruje się na zagadnieniu konfliktów w miejskiej przestrzeni i pokazuje je zarówno w świetle literatury przedmiotu, jak i analiz empirycznych egzemplifikowanych przykładami niezadowolenia społecznego, protestów i konfliktów występujących w Białymstoku, Kielcach i Warszawie. W tekście znajdujemy próbę pokazania, jakie czynniki przyczyniają się do wzrostu niezadowolenia społecznego i protestów mieszkańców miast wobec decyzji władz samorządowych.

Kolejne dwa teksty autorstwa Anny Kozłowskiej, Reklama. Pomiędzy informacją a manipulacją i Wpływ mass mediów na życie społeczne, to opracowania pokazujące rolę reklamy i mass mediów w rozwoju współczesnych społeczeństw. Reklama oddziałuje na postawy (zachowania) konsumpcyjne - i z tego względu jest komunikatem, wykorzystującym wszelkie możliwe środki i techniki informowania o produkcie i zachęcania do jego zakupu. Coraz bardziej istotne staje się zatem podejmowanie działań na rzecz uświadomienia konsumentom zakresu i sposobów dokonywanych manipulacji. Podobnie - człowiek żyje w świecie tworzonym przez media, które coraz bardziej, stopniowo, uzależniały nas od kolejnych narzędzi komunikacji, tworząc tym samym nowe formy jego egzystencji w świecie. Media kreują rzeczywistość; są wykorzystywane w systemie edukacji, medycynie, polityce i w życiu codziennym. W opracowaniu podjęto ważną problematykę ich oddziaływania na życie społeczne, ze szczególnym naciskiem na zmiany, jakie zachodzą w procesie komunikacji międzyludzkiej. Tekst może być traktowany jako przyczynek do szerszej dyskusji nad zmianami zachodzącymi w świadomości społecznej pod wpływem rozwoju mediów.

W zamykającym monografię opracowaniu autorstwa Doroty Konopki, Wpływ przemian cywilizacyjnych na poziom zaufania publicznego w Polsce, proces globalizacji jest omawiany jako uniwersalna cecha przemian cywilizacyjnych. Autorka zwraca uwagę na związany z nim rosnący poziom niepewności, ryzyka i pogłębiającej się nieufności między ludźmi. Zjawiska te przybierają różne formy i charakteryzują się różnym stopniem intensywności w rozmaitych sferach życia społecznego i gospodarczego. Nie omijają także sektora publicznego. Wzrost niepewności i ryzyka wywiera równocześnie rosnący, negatywny wpływ na zaufanie jednostkowe i publiczne. Współcześnie odpowiedzią na taki stan rzeczy stały się procesy określane jako glokalizacja, stanowiące połączenie ogólnych tendencji globalizacyjnych z równoczesnymi próbami ich adaptacji i dostosowania do warunków lokalnych. Szczególnie interesującym kierunkiem poszukiwań teoretycznych w tej sferze jest glokalizacja zaufania publicznego. Jest to nowe podejście teoretyczne i metodologiczne w sferze publicznej; oznacza nie tylko potrzebę akceptacji innego sposobu widzenia procesów lokalnych poprzez pryzmat zjawisk globalnych, ale także konieczność wprowadzania dostosowanych do niego, nowych mechanizmów zarządzania w sektorze publicznym, nie tylko w Polsce.

Wielu autorów zajmujących się badaniami polskiej rzeczywistości zwraca uwagę na hybrydalność istniejących rozwiązań, przejawiających się współistnieniem instytucji funkcjonujących według reguł rynkowych z instytucjami, których wewnętrzna logika działania nie uległa większym zmianom od czasu realnego socjalizmu. Mirosława Marody podkreślała już kilkanaście lat temu, że to regularności powstające tu i teraz tworzą reguły gry określające wyniki, jakie poszczególni aktorzy będą mogli osiągnąć w przyszłości.

Wiara w samoistne, dobroczynne działanie czasu, który doprowadzi do pożądanych zmian, była i jest mitem. Warto o tym pamiętać, obserwując i analizując zjawiska zachodzące na różnych poziomach i w różnych segmentach rzeczywistości społecznej. Przeświadczenie, że społecznie negatywne zjawiska kiedyś same przeminą, jest niebezpieczne dla naszej przyszłości. Nie można o tym zapominać, analizując wyniki badań społecznych, nie tylko autorstwa socjologów.

Spis treści

Elżbieta Firlit, Jolanta Gładys-Jakóbik

Wprowadzenie

Literatura

 

Jolanta Gładys-Jakóbik

1. Przemiany rzeczywistości społecznej w analizach socjologów

Wprowadzenie

1.1. Teorie zmiany społecznej

1.2. Teoria socjologiczna

Wnioski

Literatura

 

Jacenty Siewierski

2. Wspólnota i tradycja w ewolucji społecznej

Wprowadzenie

2.1. Typy związków między ludźmi

2.2. Źródła autorytetu w związkach społecznych

2.3. Wspólnota i jej przekształcenia na konfucjańskim obszarze kulturowym

2.4. Japońska organizacja gospodarcza jako zrzeszenie oparte na tradycji

Wnioski

Literatura

 

Elżbieta Firlit

3. Kłopoty z tożsamością w ponowoczesnym świecie

Wprowadzenie

3.1. Tożsamość jednostki i tożsamości zbiorowe - zakres znaczeniowy pojęć i spory definicyjne

3.2. Tożsamość kulturowa

3.3. Użyteczność pojęcia "tożsamość" w analizach ponowoczesnej

rzeczywistości

Wnioski

Literatura

 

Jacenty Siewierski

4. Wzory kultury a rozwój gospodarczy

Wprowadzenie

4.1. Wzory kulturowe jako czynnik rozwoju gospodarczego

4.2. Zachodni model rozwoju

4.3. Azjatycko-konfucjański model rozwoju

Wnioski

Literatura

 

Jolanta Gładys-Jakóbik

5. Współczesne organizacje - nowe wyzwania i kierunki badań

Wprowadzenie

5.1. Organizacje jako przedmiot zainteresowań socjologii

5.2. Klasyczne i współczesne wpływy w teorii organizacji

5.3. Pojęcie racjonalizacji

5.4. Płeć i władza w organizacji

5.5. Organizacje - sieci

5.6. Zarządzanie na rynku doznań

Wnioski

Literatura

 

Joanna Zuzanna Popławska

6. Przestrzeń miejska i jej przemiany w koncepcjach socjologicznych

Wprowadzenie

6.1. Typy miejskiej przestrzeni - przestrzeń publiczna, prywatna, przestrzeń konsumpcji

6.2. Funkcje miejskich przestrzeni publicznych i ich związek z miejską przestrzenią konsumpcji

6.3. Nowe typy przestrzeni miejskiej jako rezultat współczesnych procesów społeczno-ekonomicznych

Wnioski

Literatura

 

Joanna Zuzanna Popławska

7. Miasto jako przestrzeń konfliktów

Wprowadzenie

7.1. Miasto jako przestrzeń konfliktów - wybrane koncepcje teoretyczne

7.2. Miejskie niezadowolenie, protesty i konflikty - studia przypadków

7.2.1. Dyskusje na temat handlu ulicznego i estetyki przestrzeni miejskiej

7.2.2. Niezadowolenie społeczne związane z procesami rewitalizacji śródmieść

7.2.3. Konflikty związane z lokalizacją centrów handlowych

Wnioski

Literatura

 

Anna Kozłowska

8. Reklama. Pomiędzy informacją a manipulacją

Wprowadzenie

8.1. Informacja, perswazja, manipulacja

8.2. Reklama - informacja, perswazja czy manipulacja

Wnioski

Literatura

 

Anna Kozłowska

9.Wpływ mass mediów na życie społeczne

Wprowadzenie

9.1. Główne obszary wpływu mediów masowych na życie społeczne

9.1.1. Wpływ mediów na postrzeganie czasu

9.1.2. Media a postrzeganie przestrzeni

9.1.3. Media a postrzeganie rzeczywistości

9.2. Mass media w procesie budowania kontaktów społecznych

9.2.1. Media jako element, który zapośrednicza kontakty społeczne

9.2.2. Wpływ mediów na tożsamość człowieka

9.2.3. Media a poczucie wspólnoty

9.2.4. Człowiek jako uczestnik życia medialnego

Wnioski

Literatura

 

Dorota Konopka

10. Wpływ przemian cywilizacyjnych na poziom zaufania publicznego w Polsce

Wprowadzenie

10.1. Globalna sieć współzależności i spadek wpływu państwa

10.2. Poziom zaufania publicznego na świecie i w Polsce

10.3. Nowa architektura stosunków społecznych - glokalizacja zaufania

publicznego

Literatura

 

Nota o Autorach

 

Spis rysunków, schematów, tabel i wykresów

Opinie

Twoja ocena:
Wydanie: 1
Rok wydania: 2016
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza
Oprawa: miękka
Format: B5
Liczba stron: 236

Refleksja nad rzeczywistością społeczną, nad problemami społecznego świata, jest immanentną częścią socjologii od zarania jej istnienia, a zarazem jej powinnością wypływającą z aplikacyjnych funkcji wiedzy socjologicznej. W socjologicznej refleksji nad współczesnością, dokumentowanej licznymi publikacjami dotyczącymi wszystkich poziomów społecznego świata i jego zróżnicowanych wymiarów, wspólnym mianownikiem wydaje się być tempo zmian cywilizacyjnych, kulturowych i mentalnych, niespotykane we wcześniejszych epokach. Dynamika zmiany społecznej wygenerowana współwystępowaniem zróżnicowanych procesów społecznych o zasięgu światowym (np. globalizacja, migracje), kontynentalnym (np. transformacja ustrojowa w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, rozszerzanie Unii Europejskiej i jej problemy z integracją), regionalnym oraz lokalnym, rodzi wiele fundamentalnych pytań o przyszłość świata, Europy, kierunek dalszych zmian społecznych, gospodarczych i politycznych. Współbrzmią z nimi, zabarwione wyraźnym niepokojem i niepewnością, pytania o skutki naruszania fundamentalnych kanonów społecznych i następstwa wyraźnego rozchwiania dotychczasowej struktury społecznego świata, pytania o tożsamość jednostek i całych zbiorowości. Odpowiedzi na te, zróżnicowane pod względem zakresu, jak i społecznej istotności pytania, nie są jednorodne, ale mocno spluralizowane w zależności od tego, co jest przedmiotem oglądu, jakimi umiejętnościami eksploracyjnymi wobec skomplikowanej rzeczywistości współczesnego świata wykazuje się badacz, na ile trafne i rzetelne są diagnozy i podejmowane na ich podstawie próby prognozowania. Także poziom skomplikowania rzeczywistości społecznej współczesnego świata zdaje się usprawiedliwiać ten eksplanacyjny pluralizm. Wiele z dotychczas stałych i - jak można było sądzić - nienaruszalnych wartości ludzkiego świata i zasad konstytuujących kluczowe instytucje społeczne (np. rodzina) ulega erozji, zmierzając - w opinii pewnej części badaczy - ku chaosowi, a przynajmniej w stronę niepewności.

Socjologowie stawiają pytania o "solidarność w czasach nieufności", o perspektywy cywilizacji zachodniej po kryzysie finansowym, o rolę, jaką może odegrać wiedza socjologiczna, a także o strategie socjologii jako nauki wobec złożoności współczesnego świata  i o powinności samych socjologów wobec problemów współczesności. Ten ostatni wątek wybrzmiał bardzo mocno na XVIII Światowym Kongresie Socjologii, zorganizowanym przez International Sociological Association (ISA) w dniach 13-19 lipca 2014 roku w Jokohamie w Japonii. Kongres, który zgromadził 6087 socjologów i badaczy społecznych z 95 krajów, odbywał się pod hasłem Wobec nierównego świata: wyzwania dla globalnej socjologii. Margaret Abraham, przewodnicząca ISA na lata 2014-2018, w głównym przemówieniu podkreśliła, że (...) zasadniczym celem ISA jest rozwijanie wiedzy socjologicznej na całym świecie. Oznacza to włączenie się w systematyczną, sceptyczną i krytyczną analizę społecznego świata ludzi i tym samym przyczynianie się do czynienia z niego lepszego miejsca. Ograniczenie tej wielkiej wizji do wąskiego skupiania się na czysto akademickich zainteresowaniach elitarnej grupy socjologów byłoby skrajnie zawężonym rozumieniem misji naszego Stowarzyszenia. Potrzebna jest nie tylko krytyczna analiza, ale również działanie i interwencje, w tym także współpraca z organizacjami pozarządowymi na rzecz postępowej sprawiedliwości społecznej i zmiany społecznej".

W zarysowany nurt refleksji socjologicznej nad problemami współczesnego świata wpisuje się niniejsza monografia, która jest skromnym zapisem fragmentu prac badawczych  realizowanych w Zespole Zakładu Socjologii SGH. Zawarte w niej teksty mają na celu przybliżenie czytelnikowi złożoności zjawisk i dylematów, przed jakimi stanęły współczesne, fundamentalnie zróżnicowane społeczeństwa, w tym także społeczeństwo polskie. Można zgodzić się z badaczami polskiej rzeczywistości, że głównym problemem staje się kryzys moralny i ideowy, który coraz mocniej dotyka znanego nam świata. Bowiem to idee i wartości nadają sens i znaczenie naszym działaniom, wpływając tym samym na kształt różnych form solidarności społecznej, koniecznej dla pokonania kolejnych kryzysów.

Autorzy poszczególnych opracowań koncentrowali się na takich zagadnieniach, jak: rola mass mediów i reklamy w kształtowaniu społecznej rzeczywistości, trwałość i zmienność tradycji i wzorów kulturowych, społeczne konsekwencje zmian struktur organizacyjnych, funkcjonalność i dysfunkcjonalność przestrzeni publicznej we współczesnych miastach, przemiany indywidualnych i kolektywnych tożsamości czy determinanty zaufania do instytucji publicznych. W polu zainteresowania znalazły się także sposoby racjonalizacji stosowane w procesach zmian. Dominująca wcześniej biurokratyczna zasada nadzoru i podporządkowania została bowiem uzupełniona o zasady rynkowej konkurencji i społecznej kooperacji. Jest coraz wyraźniej zastępowana przez logiki rozmaitych gier, toczonych na różnych poziomach i przez różnych aktorów. Ich konsekwencje są niejednakowe i nie zawsze zgodne z wcześniejszymi założeniami.

Zamiarem autorów monografii było pokazanie niejednorodnych procesów, które zachodzą w wybranych aspektach społecznej rzeczywistości i dotyczą różnych poziomów społecznego świata. Każdy z autorów omawia wybrany przez siebie problem, a te - traktowane razem - pozwalają na szersze spojrzenie na dynamikę opisywanych zjawisk.

Pierwsze opracowanie, autorstwa Jolanty Gładys-Jakóbik, Przemiany rzeczywistości społecznej w analizach socjologów, zawiera krótki przegląd stosowanych do tej pory klasycznych podejść do analizy zmian. Zostały w nim omówione dokonania polskiej socjologii w wyjaśnianiu i modelowaniu zmiany systemowej, stosowane koncepcje i teorie. Te teoretyczne rozważania zostały zilustrowane kolejnymi tekstami, w których autorzy - w sposób bardziej szczegółowy - analizują wybrane problemy.

Jacenty Siewierski w opracowaniu Wspólnota i tradycja w ewolucji społecznej przeanalizował pojęcia wspólnoty i zrzeszenia jako opozycyjnych związków społecznych. Stawia ważkie pytanie o możliwość istnienia wspólnoty racjonalnej i/lub zrzeszenia tradycjonalnego. W opinii autora takie związki istnieją w Azji Wschodniej i są następstwem odmiennej, w porównaniu do Zachodu, ewolucji wspólnoty. W tekście znalazły się przykłady pochodzące zarówno z konfucjańskiego kręgu kulturowego, jak i japońskich organizacji gospodarczych.

W opracowaniu Elżbiety Firlit, Kłopoty z tożsamością w ponowoczesnym świecie, przedstawiono główne teoretyczne ujęcia, na gruncie których rozwinęło się zainteresowanie tożsamością jednostki. Zostały w nim omówione obawy i racje, które przemawiały za rozszerzeniem dotychczasowych analiz socjologicznych także na tożsamości zbiorowe (kolektywne). Spośród nich bardziej szczegółowo omówiono tożsamości kulturowe i zasadność stosowania tej kategorii pojęciowej do badań przemian współczesnych społeczeństw. Podstawowym pytaniem postawionym w opracowaniu jest kwestia użyteczności kategorii tożsamości (zarówno jednostkowych, jak i kolektywnych) w opisie i analizach struktury i dynamik społeczeństwa epoki późnej nowoczesności, nazywanego też społeczeństwem sieci. W kontekście tego pytania przywołano teoretyczne koncepcje tożsamości, sformułowane przez Zygmunta Baumana, Anthonyego Giddensa, Bronisława Misztala i Manuela Castellsa. Autorka podkreśla ważność pytania o tożsamość jednostek i zbiorowości we współczesnym zglobalizowanym świecie płynnej nowoczesności oraz poszukiwanie takich paradygmatów badawczych, które pozwoliłyby rozpoznać nowe tożsamości zarówno aktorów jednostkowych, jak i zbiorowych, sposoby ich konstruowania, a także relacje pomiędzy tożsamościami tradycyjnymi i nowymi oraz sprzężenia zwrotne pomiędzy dynamiką tożsamości a dynamiką struktury i formy współczesnego społeczeństwa.

Przedmiotem rozważań kolejnego tekstu Jacentego Siewierskiego, Wzory kultury a rozwój gospodarczy, jest wpływ wzorów kulturowych na tempo wzrostu gospodarki. Porównanie dwóch różnych modeli rozwojowych, wyrosłego z chrześcijaństwa modelu zachodniego i powstałego na podstawie konfucjanizmu modelu wschodnioazjatyckiego, zdaniem autora, dowodzi wpływu i żywotności dziedzictwa kulturowego w procesie formowania obu tych modeli. Autor dowodzi, że nowoczesne instytucje gospodarcze i polityczne działają sprawniej, jeśli są podbudowane normami pochodzącymi z własnej tradycji kulturowej. Tym samym perspektywy gospodarki konfucjańsko azjatyckiej wydają się być bardziej obiecujące niż przyszłość gospodarki opartej na wzorach zachodnich.

Problematyka organizacyjna pojawia się także w tekście Jolanty Gładys-Jakóbik, Współczesne organizacje - nowe wyzwania i kierunki badań, w którym autorka zwraca uwagę na wpływ zmian społecznych na sposoby funkcjonowania współczesnych organizacji. Zmiany w otoczeniu globalnym oznaczają konieczność weryfikacji dotychczasowych paradygmatów, według których dokonywana była analiza. Jest to o tyle ważne, że właśnie na poziomie organizacyjnym najlepiej widać problemy charakterystyczne dla społeczeństwa globalnego. Mają one różną wagę, trudno jednak je lekceważyć lub pomijać.

Joanna Z. Popławska w tekstach: Przestrzeń miejska i jej przemiany w koncepcjach socjologicznych i Miasto jako przestrzeń konfliktów prezentuje wybrane koncepcje socjologiczne dotyczące przestrzeni miejskiej i zachodzących w niej przemian. Szczególną uwagę poświęca przestrzeni publicznej, jej znaczeniu i pełnionym funkcjom. Obszerną część opracowania stanowi omówienie zagadnień związanych z miejską przestrzenią konsumpcji i jej związkami z przestrzenią publiczną. Na zakończenie przedstawia wybrane koncepcje teoretyczne z zakresu socjologii miasta i antropologii kulturowej, które są próbą wyjaśnienia wpływu globalizacji i metropolizacji na rozwój przestrzeni miejskiej. W drugim opracowaniu J.Z. Popławska koncentruje się na zagadnieniu konfliktów w miejskiej przestrzeni i pokazuje je zarówno w świetle literatury przedmiotu, jak i analiz empirycznych egzemplifikowanych przykładami niezadowolenia społecznego, protestów i konfliktów występujących w Białymstoku, Kielcach i Warszawie. W tekście znajdujemy próbę pokazania, jakie czynniki przyczyniają się do wzrostu niezadowolenia społecznego i protestów mieszkańców miast wobec decyzji władz samorządowych.

Kolejne dwa teksty autorstwa Anny Kozłowskiej, Reklama. Pomiędzy informacją a manipulacją i Wpływ mass mediów na życie społeczne, to opracowania pokazujące rolę reklamy i mass mediów w rozwoju współczesnych społeczeństw. Reklama oddziałuje na postawy (zachowania) konsumpcyjne - i z tego względu jest komunikatem, wykorzystującym wszelkie możliwe środki i techniki informowania o produkcie i zachęcania do jego zakupu. Coraz bardziej istotne staje się zatem podejmowanie działań na rzecz uświadomienia konsumentom zakresu i sposobów dokonywanych manipulacji. Podobnie - człowiek żyje w świecie tworzonym przez media, które coraz bardziej, stopniowo, uzależniały nas od kolejnych narzędzi komunikacji, tworząc tym samym nowe formy jego egzystencji w świecie. Media kreują rzeczywistość; są wykorzystywane w systemie edukacji, medycynie, polityce i w życiu codziennym. W opracowaniu podjęto ważną problematykę ich oddziaływania na życie społeczne, ze szczególnym naciskiem na zmiany, jakie zachodzą w procesie komunikacji międzyludzkiej. Tekst może być traktowany jako przyczynek do szerszej dyskusji nad zmianami zachodzącymi w świadomości społecznej pod wpływem rozwoju mediów.

W zamykającym monografię opracowaniu autorstwa Doroty Konopki, Wpływ przemian cywilizacyjnych na poziom zaufania publicznego w Polsce, proces globalizacji jest omawiany jako uniwersalna cecha przemian cywilizacyjnych. Autorka zwraca uwagę na związany z nim rosnący poziom niepewności, ryzyka i pogłębiającej się nieufności między ludźmi. Zjawiska te przybierają różne formy i charakteryzują się różnym stopniem intensywności w rozmaitych sferach życia społecznego i gospodarczego. Nie omijają także sektora publicznego. Wzrost niepewności i ryzyka wywiera równocześnie rosnący, negatywny wpływ na zaufanie jednostkowe i publiczne. Współcześnie odpowiedzią na taki stan rzeczy stały się procesy określane jako glokalizacja, stanowiące połączenie ogólnych tendencji globalizacyjnych z równoczesnymi próbami ich adaptacji i dostosowania do warunków lokalnych. Szczególnie interesującym kierunkiem poszukiwań teoretycznych w tej sferze jest glokalizacja zaufania publicznego. Jest to nowe podejście teoretyczne i metodologiczne w sferze publicznej; oznacza nie tylko potrzebę akceptacji innego sposobu widzenia procesów lokalnych poprzez pryzmat zjawisk globalnych, ale także konieczność wprowadzania dostosowanych do niego, nowych mechanizmów zarządzania w sektorze publicznym, nie tylko w Polsce.

Wielu autorów zajmujących się badaniami polskiej rzeczywistości zwraca uwagę na hybrydalność istniejących rozwiązań, przejawiających się współistnieniem instytucji funkcjonujących według reguł rynkowych z instytucjami, których wewnętrzna logika działania nie uległa większym zmianom od czasu realnego socjalizmu. Mirosława Marody podkreślała już kilkanaście lat temu, że to regularności powstające tu i teraz tworzą reguły gry określające wyniki, jakie poszczególni aktorzy będą mogli osiągnąć w przyszłości.

Wiara w samoistne, dobroczynne działanie czasu, który doprowadzi do pożądanych zmian, była i jest mitem. Warto o tym pamiętać, obserwując i analizując zjawiska zachodzące na różnych poziomach i w różnych segmentach rzeczywistości społecznej. Przeświadczenie, że społecznie negatywne zjawiska kiedyś same przeminą, jest niebezpieczne dla naszej przyszłości. Nie można o tym zapominać, analizując wyniki badań społecznych, nie tylko autorstwa socjologów.

Elżbieta Firlit, Jolanta Gładys-Jakóbik

Wprowadzenie

Literatura

 

Jolanta Gładys-Jakóbik

1. Przemiany rzeczywistości społecznej w analizach socjologów

Wprowadzenie

1.1. Teorie zmiany społecznej

1.2. Teoria socjologiczna

Wnioski

Literatura

 

Jacenty Siewierski

2. Wspólnota i tradycja w ewolucji społecznej

Wprowadzenie

2.1. Typy związków między ludźmi

2.2. Źródła autorytetu w związkach społecznych

2.3. Wspólnota i jej przekształcenia na konfucjańskim obszarze kulturowym

2.4. Japońska organizacja gospodarcza jako zrzeszenie oparte na tradycji

Wnioski

Literatura

 

Elżbieta Firlit

3. Kłopoty z tożsamością w ponowoczesnym świecie

Wprowadzenie

3.1. Tożsamość jednostki i tożsamości zbiorowe - zakres znaczeniowy pojęć i spory definicyjne

3.2. Tożsamość kulturowa

3.3. Użyteczność pojęcia "tożsamość" w analizach ponowoczesnej

rzeczywistości

Wnioski

Literatura

 

Jacenty Siewierski

4. Wzory kultury a rozwój gospodarczy

Wprowadzenie

4.1. Wzory kulturowe jako czynnik rozwoju gospodarczego

4.2. Zachodni model rozwoju

4.3. Azjatycko-konfucjański model rozwoju

Wnioski

Literatura

 

Jolanta Gładys-Jakóbik

5. Współczesne organizacje - nowe wyzwania i kierunki badań

Wprowadzenie

5.1. Organizacje jako przedmiot zainteresowań socjologii

5.2. Klasyczne i współczesne wpływy w teorii organizacji

5.3. Pojęcie racjonalizacji

5.4. Płeć i władza w organizacji

5.5. Organizacje - sieci

5.6. Zarządzanie na rynku doznań

Wnioski

Literatura

 

Joanna Zuzanna Popławska

6. Przestrzeń miejska i jej przemiany w koncepcjach socjologicznych

Wprowadzenie

6.1. Typy miejskiej przestrzeni - przestrzeń publiczna, prywatna, przestrzeń konsumpcji

6.2. Funkcje miejskich przestrzeni publicznych i ich związek z miejską przestrzenią konsumpcji

6.3. Nowe typy przestrzeni miejskiej jako rezultat współczesnych procesów społeczno-ekonomicznych

Wnioski

Literatura

 

Joanna Zuzanna Popławska

7. Miasto jako przestrzeń konfliktów

Wprowadzenie

7.1. Miasto jako przestrzeń konfliktów - wybrane koncepcje teoretyczne

7.2. Miejskie niezadowolenie, protesty i konflikty - studia przypadków

7.2.1. Dyskusje na temat handlu ulicznego i estetyki przestrzeni miejskiej

7.2.2. Niezadowolenie społeczne związane z procesami rewitalizacji śródmieść

7.2.3. Konflikty związane z lokalizacją centrów handlowych

Wnioski

Literatura

 

Anna Kozłowska

8. Reklama. Pomiędzy informacją a manipulacją

Wprowadzenie

8.1. Informacja, perswazja, manipulacja

8.2. Reklama - informacja, perswazja czy manipulacja

Wnioski

Literatura

 

Anna Kozłowska

9.Wpływ mass mediów na życie społeczne

Wprowadzenie

9.1. Główne obszary wpływu mediów masowych na życie społeczne

9.1.1. Wpływ mediów na postrzeganie czasu

9.1.2. Media a postrzeganie przestrzeni

9.1.3. Media a postrzeganie rzeczywistości

9.2. Mass media w procesie budowania kontaktów społecznych

9.2.1. Media jako element, który zapośrednicza kontakty społeczne

9.2.2. Wpływ mediów na tożsamość człowieka

9.2.3. Media a poczucie wspólnoty

9.2.4. Człowiek jako uczestnik życia medialnego

Wnioski

Literatura

 

Dorota Konopka

10. Wpływ przemian cywilizacyjnych na poziom zaufania publicznego w Polsce

Wprowadzenie

10.1. Globalna sieć współzależności i spadek wpływu państwa

10.2. Poziom zaufania publicznego na świecie i w Polsce

10.3. Nowa architektura stosunków społecznych - glokalizacja zaufania

publicznego

Literatura

 

Nota o Autorach

 

Spis rysunków, schematów, tabel i wykresów

Napisz swoją opinię
Twoja ocena:
Szybka wysyłka zamówień
Kup online i odbierz na uczelni
Bezpieczne płatności
pixel