Zabezpieczenie środków na starość jest zagadnieniem, które staje się coraz istotniejsze z punktu widzenia jednostki oraz państwa. W związku ograniczeniami budżetowymi i dynamiką procesów demograficznych rośnie znaczenie kapitałowych systemów emerytalnych, zarówno prywatnych, jak i publicznych. Tematem niniejszego opracowania są zagadnienia związane z benchmarkami kapitałowych funduszy emerytalnych w szerokim kontekście: koncepcji i celów tworzenia, konstrukcji, wpływu na zarządzających oraz wpływu na inwestorów.
O ile w przypadku systemu repartycyjnego organizator nie ma wpływu na stopę zwrotu (wynikającą ze wzrostu płac będącego pochodną wzrostu gospodarczego), o tyle w systemie kapitałowym realna stopa zwrotu z kapitału jest istotnie uzależniona od decyzji inwestycyjnych zarządzającego. Co więcej, oprócz organizatora i uczestnika w systemie kapitałowym można wskazać również zarządzającego, który często reprezentuje inną instytucję niż organizator. Benchmark jako kryterium oceny jest używany przez wszystkie wymienione podmioty, co nie oznacza, że w każdym przypadku jest to ten sam portfel referencyjny:
- Organizator używa benchmarku do określenia minimalnej stopy zwrotu niezbędnej do wypełnienia ewentualnych zobowiązań lub określonych z góry celów.
- Zarządzający używa benchmarku do określenia stopnia spełnienia celów wyznaczonych przez organizatora. Osiągnięcie lub nieosiągnięcie benchmarku może warunkować wysokość wynagrodzenia za zarządzanie albo konieczność spełnienia gwarancji osiągnięcia minimalnego wyniku.
- Uczestnik systemu używa benchmarku do oceny wyników konkretnego funduszu co ma szczególne znaczenie w systemach o zdefiniowanej składce. Uczestnik niezadowolony z wyników funduszu zazwyczaj może samodzielnie go zmienić lub wpływać na organizatora, żeby zmienił zarządzającego.
W literaturze przedmiotu koncepcja benchmarku została szeroko i dogłębnie przeanalizowana, co doprowadziło m.in. do określenia cech, jakie powinien spełniać benchmark. Cechy te determinują również do pewnego stopnia konstrukcję benchmarku. Zagadnieniem, które w istotny sposób wpływa na konstrukcję benchmarku jest podejście danego podmiotu (organizatora planu emerytalnego, zarządzającego funduszem, regulatora rynku czy też państwa jako projektanta systemu) do procesu inwestycyjnego. To szerokie zagadnienie obejmuje m.in. zakres, do jakiego zdaniem decydenta można korzystać z inwestowania pasywnego i aktywnego.
Celem całego projektu badawczego, którego rezultatem jest ta książka, było określenie determinant i optymalnej konstrukcji benchmarków dla kapitałowych funduszy kapitałowych, ze szczególnym uwzględnieniem otwartych funduszy emerytalnych, jak również zbadanie tego, jak benchmarki wpływają na zachowania zarządzających i członków funduszy emerytalnych.
Dla osiągnięcia powyższego celu podjęto szeroki zakres działań, na które złożyły się m.in. studia literaturowe, krytyczna analiza istniejących i proponowanych benchmarków, porównania międzynarodowe, analiza otoczenia i zmian w polskim systemie emerytalnym, analiza wpływu benchmarków na zobowiązania organizatora, analiza wpływu benchmarków na zachowania zarządzającego, analiza percepcji benchmarków przez uczestników systemu emerytalnego.
Niniejsze opracowanie składa się z siedmiu rozdziałów. Pierwszy rozdział porusza zagadnienia związane z alokacją aktywów w oszczędzaniu emerytalnym, ze szczególnym uwzględnieniem długoterminowego charakteru inwestycji. Stosunkowo dużo uwagi poświęcono zagadnieniu inwestowania pasywnego i aktywnego. Problemy wyboru alokacji aktywów przedstawiono w szerszym kontekście konstrukcji systemu emerytalnego i decyzji jego uczestników.
Rozdział drugi poświęcono w całości benchmarkom, a w szczególności celom tworzenia benchmarków, ich typologii oraz pożądanym cechom. Dokonano również przeglądu wad i zalet benchmarków w badaniu efektywności inwestycyjnej oraz nowych trendów w konstrukcji benchmarków. Porównania międzynarodowe zaprezentowane w rozdziale trzecim objęły głównie Norwegię, Szwecję i Kanadę - kraje, w których benchmarków użyto do oceny wyników inwestycyjnych dużych emerytalnych funduszy kapitałowych o charakterze rezerwowym. Dokonano również przeglądu benchmarków w obowiązkowych systemach emerytalnych.
W rozdziale czwartym omówiono szczegółowo polskie rozwiązanie ze specjalnym uwzględnieniem ostatnich - dokonanych i zaniechanych - zmian. Analizę pogłębiono o prezentację funkcjonowania benchmarku z perspektywy zarządzających OFE. W rozdziale tym zawarta jest także dyskusja na temat możliwości i potencjalnych skutków wprowadzenia pasywnego zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi.
Rozdział piąty zawiera prezentację dotychczasowych propozycji zmian w kapitałowej części polskiego systemu emerytalnego, jak również opinie uczestników systemu. W szczególności omówiono dotychczasowe propozycje zmian w zakresie struktury portfeli i oceny wyników inwestycyjnych otwartych funduszy emerytalnych, modyfikacje w zakresie benchmarku i wynagradzania PTE oraz problematykę wielofunduszowości. Ponadto zaprezentowano kompleksowe propozycje zmian oraz dalsze funkcjonowanie otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy przedstawicieli PTE.
W rozdziale szóstym podjęto temat dotyczący podejmowania decyzji przez indywidualnych uczestników systemów emerytalnych. Wyniki pogłębionych wywiadów grupowych z uczestnikami polskiego systemu OFE zaprezentowano na tle neoklasycznej ekonomii i finansów behawioralnych. Dużo miejsca poświęcono edukacji i jej wpływowi na wybory emerytalne.
Na rozdział siódmy składają się rekomendacje, a w tym propozycje zmian w systemie otwartych funduszy emerytalnych oraz rekomendacje dotyczące benchmarku zewnętrznego i strategii inwestycyjnych OFE.
[[[separator]]]Wstęp
1. Alokacja aktywów w oszczędzaniu emerytalnym
1.1. Alokacja aktywów
1.1.1. Definicja i rodzaje alokacji aktywów
1.1.2. Rola poszczególnych rodzajów alokacji aktywów
1.2. Długoterminowe oszczędzanie na emeryturę
1.2.1. Zysk i ryzyko w oszczędzaniu długoterminowym
1.2.2. Zarządzanie aktywne vs pasywne
1.3. Problemy wyboru alokacji aktywów - jaka konstrukcja systemu emerytalnego?
1.3.1. Decyzje uczestników systemu emerytalnego
1.3.2. Systemy emerytalne różnicujące alokację aktywów
1.3.3. Aktywne czy pasywne fundusze emerytalne?
2. Benchmarki i ocena efektywności inwestycyjnej
2.1. Benchmarki w teorii i praktyce rynków finansowych
2.1.1. Definicja
2.1.2. Cele benchmarków
2.1.3. Benchmarki oparte na stopach zwrotu
2.1.4. Benchmarki efektywności inwestycyjnej oparte na wskaźnikach teoretycznych
2.1.5. Pożądane cechy benchmarków
2.1.6. Wady i zalety benchmarków
2.2. Ocena efektywności inwestycyjnej
2.2.1. Ocena efektywności a strategiczna alokacja aktywów
2.2.2. Dekompozycja uzyskanego wyniku (performance attribution)
2.2.3. Problemy z oceną efektywności inwestycyjnej
2.2.4. Czynniki ryzyka (risk factors)
3. Stosowa nie benchmarków w systemach emerytalnych - doświadczenia międzynarodowe
3.1. Benchmarki w obowiązkowych niefinansowych systemach emerytalnych
3.1.1. Norwegia: Government Pension Fund Global
3.1.2. Szwecja: rezerwowe fundusze emerytalne
3.1.3. Kanada: Canada Pension Plan
3.2. Benchmarki w obowiązkowych finansowych systemach emerytalnych
3.3. Podsumowanie
4. Charakterystyka dotychczasowych rozwiązań w polskim systemie emerytalnym
4.1. Dotychczasowe benchmarki stosowane w Polsce
4.1.1. Średnia ważona stopa zwrotu
4.1.2. Rozliczenie składek emerytalnych wpłacanych do ZUS i OFE
4.2. Wpływ dostosowywania portfela do benchmarku - ilustracja liczbowa
4.3. Funkcjonowanie benchmarku z perspektywy przedstawicieli rynku OFE w kontekście zmian po 2010 r.
4.4. Zarządzanie pasywne w przypadku systemu OFE
4.5. Wnioski
5. Dotychczasowe propozycje zmian w kapitałowej części polskiego systemu emerytalnego i opinie uczestników systemu
5.1. Dotychczasowe propozycje zmian w zakresie struktury portfeli i oceny wyników inwestycyjnych otwartych funduszy emerytalnych
5.1.1. Propozycje w zakresie benchmarku i wynagradzania PTE
5.1.2. Wielofunduszowość
5.1.3. Kompleksowe propozycje zmian
5.2. Postulaty i opinie dotyczące dalszego rozwoju systemu otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy uczestników tego systemu
5.2.1. Dalsze funkcjonowanie otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy przedstawicieli PTE
5.2.2. Alokacja aktywów i benchmark z perspektywy członków OFE
5.3. Podsumowanie
6. Decyzje indywidualnych uczestników systemów emerytalnych
6.1. Decyzje indywidualnych uczestników polskiego systemu emerytalnego przed reformą
6.2. Racjonalność wyborów - neoklasyczna ekonomia vs finanse behawioralne
6.3. Wiedza ekonomiczna a emerytura
6.4. Decyzje indywidualnych uczestników polskiego systemu emerytalnego po reformie
6.5. Wybór struktury i strategii inwestycyjnej przy multifunduszach
6.6. Wybór momentu przejścia na emeryturę
7. Propozycje zmian w systemie otwartych funduszy emerytalnych
7.1. Benchmark zewnętrzny - możliwe rozwiązania
7.2. Rekomendacje dotyczące benchmarku zewnętrznego i strategii inwestycyjnych OFE
7.3. Rekomendacje dotyczące informowania i oceny efektów działalności inwestycyjnej OFE
Zakończenie
Literatura
Aneks - "Benchmarki emerytalne"
Opis
Wstęp
Zabezpieczenie środków na starość jest zagadnieniem, które staje się coraz istotniejsze z punktu widzenia jednostki oraz państwa. W związku ograniczeniami budżetowymi i dynamiką procesów demograficznych rośnie znaczenie kapitałowych systemów emerytalnych, zarówno prywatnych, jak i publicznych. Tematem niniejszego opracowania są zagadnienia związane z benchmarkami kapitałowych funduszy emerytalnych w szerokim kontekście: koncepcji i celów tworzenia, konstrukcji, wpływu na zarządzających oraz wpływu na inwestorów.
O ile w przypadku systemu repartycyjnego organizator nie ma wpływu na stopę zwrotu (wynikającą ze wzrostu płac będącego pochodną wzrostu gospodarczego), o tyle w systemie kapitałowym realna stopa zwrotu z kapitału jest istotnie uzależniona od decyzji inwestycyjnych zarządzającego. Co więcej, oprócz organizatora i uczestnika w systemie kapitałowym można wskazać również zarządzającego, który często reprezentuje inną instytucję niż organizator. Benchmark jako kryterium oceny jest używany przez wszystkie wymienione podmioty, co nie oznacza, że w każdym przypadku jest to ten sam portfel referencyjny:
- Organizator używa benchmarku do określenia minimalnej stopy zwrotu niezbędnej do wypełnienia ewentualnych zobowiązań lub określonych z góry celów.
- Zarządzający używa benchmarku do określenia stopnia spełnienia celów wyznaczonych przez organizatora. Osiągnięcie lub nieosiągnięcie benchmarku może warunkować wysokość wynagrodzenia za zarządzanie albo konieczność spełnienia gwarancji osiągnięcia minimalnego wyniku.
- Uczestnik systemu używa benchmarku do oceny wyników konkretnego funduszu co ma szczególne znaczenie w systemach o zdefiniowanej składce. Uczestnik niezadowolony z wyników funduszu zazwyczaj może samodzielnie go zmienić lub wpływać na organizatora, żeby zmienił zarządzającego.
W literaturze przedmiotu koncepcja benchmarku została szeroko i dogłębnie przeanalizowana, co doprowadziło m.in. do określenia cech, jakie powinien spełniać benchmark. Cechy te determinują również do pewnego stopnia konstrukcję benchmarku. Zagadnieniem, które w istotny sposób wpływa na konstrukcję benchmarku jest podejście danego podmiotu (organizatora planu emerytalnego, zarządzającego funduszem, regulatora rynku czy też państwa jako projektanta systemu) do procesu inwestycyjnego. To szerokie zagadnienie obejmuje m.in. zakres, do jakiego zdaniem decydenta można korzystać z inwestowania pasywnego i aktywnego.
Celem całego projektu badawczego, którego rezultatem jest ta książka, było określenie determinant i optymalnej konstrukcji benchmarków dla kapitałowych funduszy kapitałowych, ze szczególnym uwzględnieniem otwartych funduszy emerytalnych, jak również zbadanie tego, jak benchmarki wpływają na zachowania zarządzających i członków funduszy emerytalnych.
Dla osiągnięcia powyższego celu podjęto szeroki zakres działań, na które złożyły się m.in. studia literaturowe, krytyczna analiza istniejących i proponowanych benchmarków, porównania międzynarodowe, analiza otoczenia i zmian w polskim systemie emerytalnym, analiza wpływu benchmarków na zobowiązania organizatora, analiza wpływu benchmarków na zachowania zarządzającego, analiza percepcji benchmarków przez uczestników systemu emerytalnego.
Niniejsze opracowanie składa się z siedmiu rozdziałów. Pierwszy rozdział porusza zagadnienia związane z alokacją aktywów w oszczędzaniu emerytalnym, ze szczególnym uwzględnieniem długoterminowego charakteru inwestycji. Stosunkowo dużo uwagi poświęcono zagadnieniu inwestowania pasywnego i aktywnego. Problemy wyboru alokacji aktywów przedstawiono w szerszym kontekście konstrukcji systemu emerytalnego i decyzji jego uczestników.
Rozdział drugi poświęcono w całości benchmarkom, a w szczególności celom tworzenia benchmarków, ich typologii oraz pożądanym cechom. Dokonano również przeglądu wad i zalet benchmarków w badaniu efektywności inwestycyjnej oraz nowych trendów w konstrukcji benchmarków. Porównania międzynarodowe zaprezentowane w rozdziale trzecim objęły głównie Norwegię, Szwecję i Kanadę - kraje, w których benchmarków użyto do oceny wyników inwestycyjnych dużych emerytalnych funduszy kapitałowych o charakterze rezerwowym. Dokonano również przeglądu benchmarków w obowiązkowych systemach emerytalnych.
W rozdziale czwartym omówiono szczegółowo polskie rozwiązanie ze specjalnym uwzględnieniem ostatnich - dokonanych i zaniechanych - zmian. Analizę pogłębiono o prezentację funkcjonowania benchmarku z perspektywy zarządzających OFE. W rozdziale tym zawarta jest także dyskusja na temat możliwości i potencjalnych skutków wprowadzenia pasywnego zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi.
Rozdział piąty zawiera prezentację dotychczasowych propozycji zmian w kapitałowej części polskiego systemu emerytalnego, jak również opinie uczestników systemu. W szczególności omówiono dotychczasowe propozycje zmian w zakresie struktury portfeli i oceny wyników inwestycyjnych otwartych funduszy emerytalnych, modyfikacje w zakresie benchmarku i wynagradzania PTE oraz problematykę wielofunduszowości. Ponadto zaprezentowano kompleksowe propozycje zmian oraz dalsze funkcjonowanie otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy przedstawicieli PTE.
W rozdziale szóstym podjęto temat dotyczący podejmowania decyzji przez indywidualnych uczestników systemów emerytalnych. Wyniki pogłębionych wywiadów grupowych z uczestnikami polskiego systemu OFE zaprezentowano na tle neoklasycznej ekonomii i finansów behawioralnych. Dużo miejsca poświęcono edukacji i jej wpływowi na wybory emerytalne.
Na rozdział siódmy składają się rekomendacje, a w tym propozycje zmian w systemie otwartych funduszy emerytalnych oraz rekomendacje dotyczące benchmarku zewnętrznego i strategii inwestycyjnych OFE.
Spis treści
Wstęp
1. Alokacja aktywów w oszczędzaniu emerytalnym
1.1. Alokacja aktywów
1.1.1. Definicja i rodzaje alokacji aktywów
1.1.2. Rola poszczególnych rodzajów alokacji aktywów
1.2. Długoterminowe oszczędzanie na emeryturę
1.2.1. Zysk i ryzyko w oszczędzaniu długoterminowym
1.2.2. Zarządzanie aktywne vs pasywne
1.3. Problemy wyboru alokacji aktywów - jaka konstrukcja systemu emerytalnego?
1.3.1. Decyzje uczestników systemu emerytalnego
1.3.2. Systemy emerytalne różnicujące alokację aktywów
1.3.3. Aktywne czy pasywne fundusze emerytalne?
2. Benchmarki i ocena efektywności inwestycyjnej
2.1. Benchmarki w teorii i praktyce rynków finansowych
2.1.1. Definicja
2.1.2. Cele benchmarków
2.1.3. Benchmarki oparte na stopach zwrotu
2.1.4. Benchmarki efektywności inwestycyjnej oparte na wskaźnikach teoretycznych
2.1.5. Pożądane cechy benchmarków
2.1.6. Wady i zalety benchmarków
2.2. Ocena efektywności inwestycyjnej
2.2.1. Ocena efektywności a strategiczna alokacja aktywów
2.2.2. Dekompozycja uzyskanego wyniku (performance attribution)
2.2.3. Problemy z oceną efektywności inwestycyjnej
2.2.4. Czynniki ryzyka (risk factors)
3. Stosowa nie benchmarków w systemach emerytalnych - doświadczenia międzynarodowe
3.1. Benchmarki w obowiązkowych niefinansowych systemach emerytalnych
3.1.1. Norwegia: Government Pension Fund Global
3.1.2. Szwecja: rezerwowe fundusze emerytalne
3.1.3. Kanada: Canada Pension Plan
3.2. Benchmarki w obowiązkowych finansowych systemach emerytalnych
3.3. Podsumowanie
4. Charakterystyka dotychczasowych rozwiązań w polskim systemie emerytalnym
4.1. Dotychczasowe benchmarki stosowane w Polsce
4.1.1. Średnia ważona stopa zwrotu
4.1.2. Rozliczenie składek emerytalnych wpłacanych do ZUS i OFE
4.2. Wpływ dostosowywania portfela do benchmarku - ilustracja liczbowa
4.3. Funkcjonowanie benchmarku z perspektywy przedstawicieli rynku OFE w kontekście zmian po 2010 r.
4.4. Zarządzanie pasywne w przypadku systemu OFE
4.5. Wnioski
5. Dotychczasowe propozycje zmian w kapitałowej części polskiego systemu emerytalnego i opinie uczestników systemu
5.1. Dotychczasowe propozycje zmian w zakresie struktury portfeli i oceny wyników inwestycyjnych otwartych funduszy emerytalnych
5.1.1. Propozycje w zakresie benchmarku i wynagradzania PTE
5.1.2. Wielofunduszowość
5.1.3. Kompleksowe propozycje zmian
5.2. Postulaty i opinie dotyczące dalszego rozwoju systemu otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy uczestników tego systemu
5.2.1. Dalsze funkcjonowanie otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy przedstawicieli PTE
5.2.2. Alokacja aktywów i benchmark z perspektywy członków OFE
5.3. Podsumowanie
6. Decyzje indywidualnych uczestników systemów emerytalnych
6.1. Decyzje indywidualnych uczestników polskiego systemu emerytalnego przed reformą
6.2. Racjonalność wyborów - neoklasyczna ekonomia vs finanse behawioralne
6.3. Wiedza ekonomiczna a emerytura
6.4. Decyzje indywidualnych uczestników polskiego systemu emerytalnego po reformie
6.5. Wybór struktury i strategii inwestycyjnej przy multifunduszach
6.6. Wybór momentu przejścia na emeryturę
7. Propozycje zmian w systemie otwartych funduszy emerytalnych
7.1. Benchmark zewnętrzny - możliwe rozwiązania
7.2. Rekomendacje dotyczące benchmarku zewnętrznego i strategii inwestycyjnych OFE
7.3. Rekomendacje dotyczące informowania i oceny efektów działalności inwestycyjnej OFE
Zakończenie
Literatura
Aneks - "Benchmarki emerytalne"
Opinie
Zabezpieczenie środków na starość jest zagadnieniem, które staje się coraz istotniejsze z punktu widzenia jednostki oraz państwa. W związku ograniczeniami budżetowymi i dynamiką procesów demograficznych rośnie znaczenie kapitałowych systemów emerytalnych, zarówno prywatnych, jak i publicznych. Tematem niniejszego opracowania są zagadnienia związane z benchmarkami kapitałowych funduszy emerytalnych w szerokim kontekście: koncepcji i celów tworzenia, konstrukcji, wpływu na zarządzających oraz wpływu na inwestorów.
O ile w przypadku systemu repartycyjnego organizator nie ma wpływu na stopę zwrotu (wynikającą ze wzrostu płac będącego pochodną wzrostu gospodarczego), o tyle w systemie kapitałowym realna stopa zwrotu z kapitału jest istotnie uzależniona od decyzji inwestycyjnych zarządzającego. Co więcej, oprócz organizatora i uczestnika w systemie kapitałowym można wskazać również zarządzającego, który często reprezentuje inną instytucję niż organizator. Benchmark jako kryterium oceny jest używany przez wszystkie wymienione podmioty, co nie oznacza, że w każdym przypadku jest to ten sam portfel referencyjny:
- Organizator używa benchmarku do określenia minimalnej stopy zwrotu niezbędnej do wypełnienia ewentualnych zobowiązań lub określonych z góry celów.
- Zarządzający używa benchmarku do określenia stopnia spełnienia celów wyznaczonych przez organizatora. Osiągnięcie lub nieosiągnięcie benchmarku może warunkować wysokość wynagrodzenia za zarządzanie albo konieczność spełnienia gwarancji osiągnięcia minimalnego wyniku.
- Uczestnik systemu używa benchmarku do oceny wyników konkretnego funduszu co ma szczególne znaczenie w systemach o zdefiniowanej składce. Uczestnik niezadowolony z wyników funduszu zazwyczaj może samodzielnie go zmienić lub wpływać na organizatora, żeby zmienił zarządzającego.
W literaturze przedmiotu koncepcja benchmarku została szeroko i dogłębnie przeanalizowana, co doprowadziło m.in. do określenia cech, jakie powinien spełniać benchmark. Cechy te determinują również do pewnego stopnia konstrukcję benchmarku. Zagadnieniem, które w istotny sposób wpływa na konstrukcję benchmarku jest podejście danego podmiotu (organizatora planu emerytalnego, zarządzającego funduszem, regulatora rynku czy też państwa jako projektanta systemu) do procesu inwestycyjnego. To szerokie zagadnienie obejmuje m.in. zakres, do jakiego zdaniem decydenta można korzystać z inwestowania pasywnego i aktywnego.
Celem całego projektu badawczego, którego rezultatem jest ta książka, było określenie determinant i optymalnej konstrukcji benchmarków dla kapitałowych funduszy kapitałowych, ze szczególnym uwzględnieniem otwartych funduszy emerytalnych, jak również zbadanie tego, jak benchmarki wpływają na zachowania zarządzających i członków funduszy emerytalnych.
Dla osiągnięcia powyższego celu podjęto szeroki zakres działań, na które złożyły się m.in. studia literaturowe, krytyczna analiza istniejących i proponowanych benchmarków, porównania międzynarodowe, analiza otoczenia i zmian w polskim systemie emerytalnym, analiza wpływu benchmarków na zobowiązania organizatora, analiza wpływu benchmarków na zachowania zarządzającego, analiza percepcji benchmarków przez uczestników systemu emerytalnego.
Niniejsze opracowanie składa się z siedmiu rozdziałów. Pierwszy rozdział porusza zagadnienia związane z alokacją aktywów w oszczędzaniu emerytalnym, ze szczególnym uwzględnieniem długoterminowego charakteru inwestycji. Stosunkowo dużo uwagi poświęcono zagadnieniu inwestowania pasywnego i aktywnego. Problemy wyboru alokacji aktywów przedstawiono w szerszym kontekście konstrukcji systemu emerytalnego i decyzji jego uczestników.
Rozdział drugi poświęcono w całości benchmarkom, a w szczególności celom tworzenia benchmarków, ich typologii oraz pożądanym cechom. Dokonano również przeglądu wad i zalet benchmarków w badaniu efektywności inwestycyjnej oraz nowych trendów w konstrukcji benchmarków. Porównania międzynarodowe zaprezentowane w rozdziale trzecim objęły głównie Norwegię, Szwecję i Kanadę - kraje, w których benchmarków użyto do oceny wyników inwestycyjnych dużych emerytalnych funduszy kapitałowych o charakterze rezerwowym. Dokonano również przeglądu benchmarków w obowiązkowych systemach emerytalnych.
W rozdziale czwartym omówiono szczegółowo polskie rozwiązanie ze specjalnym uwzględnieniem ostatnich - dokonanych i zaniechanych - zmian. Analizę pogłębiono o prezentację funkcjonowania benchmarku z perspektywy zarządzających OFE. W rozdziale tym zawarta jest także dyskusja na temat możliwości i potencjalnych skutków wprowadzenia pasywnego zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi.
Rozdział piąty zawiera prezentację dotychczasowych propozycji zmian w kapitałowej części polskiego systemu emerytalnego, jak również opinie uczestników systemu. W szczególności omówiono dotychczasowe propozycje zmian w zakresie struktury portfeli i oceny wyników inwestycyjnych otwartych funduszy emerytalnych, modyfikacje w zakresie benchmarku i wynagradzania PTE oraz problematykę wielofunduszowości. Ponadto zaprezentowano kompleksowe propozycje zmian oraz dalsze funkcjonowanie otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy przedstawicieli PTE.
W rozdziale szóstym podjęto temat dotyczący podejmowania decyzji przez indywidualnych uczestników systemów emerytalnych. Wyniki pogłębionych wywiadów grupowych z uczestnikami polskiego systemu OFE zaprezentowano na tle neoklasycznej ekonomii i finansów behawioralnych. Dużo miejsca poświęcono edukacji i jej wpływowi na wybory emerytalne.
Na rozdział siódmy składają się rekomendacje, a w tym propozycje zmian w systemie otwartych funduszy emerytalnych oraz rekomendacje dotyczące benchmarku zewnętrznego i strategii inwestycyjnych OFE.
Wstęp
1. Alokacja aktywów w oszczędzaniu emerytalnym
1.1. Alokacja aktywów
1.1.1. Definicja i rodzaje alokacji aktywów
1.1.2. Rola poszczególnych rodzajów alokacji aktywów
1.2. Długoterminowe oszczędzanie na emeryturę
1.2.1. Zysk i ryzyko w oszczędzaniu długoterminowym
1.2.2. Zarządzanie aktywne vs pasywne
1.3. Problemy wyboru alokacji aktywów - jaka konstrukcja systemu emerytalnego?
1.3.1. Decyzje uczestników systemu emerytalnego
1.3.2. Systemy emerytalne różnicujące alokację aktywów
1.3.3. Aktywne czy pasywne fundusze emerytalne?
2. Benchmarki i ocena efektywności inwestycyjnej
2.1. Benchmarki w teorii i praktyce rynków finansowych
2.1.1. Definicja
2.1.2. Cele benchmarków
2.1.3. Benchmarki oparte na stopach zwrotu
2.1.4. Benchmarki efektywności inwestycyjnej oparte na wskaźnikach teoretycznych
2.1.5. Pożądane cechy benchmarków
2.1.6. Wady i zalety benchmarków
2.2. Ocena efektywności inwestycyjnej
2.2.1. Ocena efektywności a strategiczna alokacja aktywów
2.2.2. Dekompozycja uzyskanego wyniku (performance attribution)
2.2.3. Problemy z oceną efektywności inwestycyjnej
2.2.4. Czynniki ryzyka (risk factors)
3. Stosowa nie benchmarków w systemach emerytalnych - doświadczenia międzynarodowe
3.1. Benchmarki w obowiązkowych niefinansowych systemach emerytalnych
3.1.1. Norwegia: Government Pension Fund Global
3.1.2. Szwecja: rezerwowe fundusze emerytalne
3.1.3. Kanada: Canada Pension Plan
3.2. Benchmarki w obowiązkowych finansowych systemach emerytalnych
3.3. Podsumowanie
4. Charakterystyka dotychczasowych rozwiązań w polskim systemie emerytalnym
4.1. Dotychczasowe benchmarki stosowane w Polsce
4.1.1. Średnia ważona stopa zwrotu
4.1.2. Rozliczenie składek emerytalnych wpłacanych do ZUS i OFE
4.2. Wpływ dostosowywania portfela do benchmarku - ilustracja liczbowa
4.3. Funkcjonowanie benchmarku z perspektywy przedstawicieli rynku OFE w kontekście zmian po 2010 r.
4.4. Zarządzanie pasywne w przypadku systemu OFE
4.5. Wnioski
5. Dotychczasowe propozycje zmian w kapitałowej części polskiego systemu emerytalnego i opinie uczestników systemu
5.1. Dotychczasowe propozycje zmian w zakresie struktury portfeli i oceny wyników inwestycyjnych otwartych funduszy emerytalnych
5.1.1. Propozycje w zakresie benchmarku i wynagradzania PTE
5.1.2. Wielofunduszowość
5.1.3. Kompleksowe propozycje zmian
5.2. Postulaty i opinie dotyczące dalszego rozwoju systemu otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy uczestników tego systemu
5.2.1. Dalsze funkcjonowanie otwartych funduszy emerytalnych z perspektywy przedstawicieli PTE
5.2.2. Alokacja aktywów i benchmark z perspektywy członków OFE
5.3. Podsumowanie
6. Decyzje indywidualnych uczestników systemów emerytalnych
6.1. Decyzje indywidualnych uczestników polskiego systemu emerytalnego przed reformą
6.2. Racjonalność wyborów - neoklasyczna ekonomia vs finanse behawioralne
6.3. Wiedza ekonomiczna a emerytura
6.4. Decyzje indywidualnych uczestników polskiego systemu emerytalnego po reformie
6.5. Wybór struktury i strategii inwestycyjnej przy multifunduszach
6.6. Wybór momentu przejścia na emeryturę
7. Propozycje zmian w systemie otwartych funduszy emerytalnych
7.1. Benchmark zewnętrzny - możliwe rozwiązania
7.2. Rekomendacje dotyczące benchmarku zewnętrznego i strategii inwestycyjnych OFE
7.3. Rekomendacje dotyczące informowania i oceny efektów działalności inwestycyjnej OFE
Zakończenie
Literatura
Aneks - "Benchmarki emerytalne"
