SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ DZIAŁALNOŚCI PROJEKTOWEJ

Świadomość różnorodnych zagrożeń - dla ludzkości, społeczeństw i jednostek - wynikających z nieograniczonego i nieodpowiedzialnego rozwoju stała się powszechna dzięki prowadzonej od lat intensywnej działalności badawczej, edukacyjnej i popularyzatorskiej organizacji międzynarodowych, przede wszystkim ONZ, instytucji rządowych, stowarzyszeń fachowych, organizacji non profit i innych jednostek. W ślad za tym rozpowszechniło się przekonanie o konieczności przeciwdziałania tym zagrożeniom, a jego wyrazem stały się koncepcje zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności.

Pomimo trwających już wiele lat wysiłków, problemy zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności nie są jeszcze rozwiązywane zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami. Konieczne jest w związku z tym rozpowszechnianie idei, koncepcji i instrumentów zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności w nowych obszarach aktywności ludzkiej.

Wzrost udziału i znaczenia projektów w skali ogólnogospodarczej i w działalności poszczególnych organizacji, określany mianem projektyzacji (ang. projectification), nakłada na zarządzanie projektami nowe obowiązki i powoduje rozszerzenie jego odpowiedzialności poza wąskie interesy organizacji macierzystych.

Oznacza to włączenie do zakresu zainteresowań i działania zarządzania projektami problematyki zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności. Ta ważna problematyka jest słabo rozwinięta, praktycznie i naukowo, w porównaniu z zagadnieniem społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (ang. Corporate Social Responsibility). Wynika z tego wyzwanie badawcze dokonania przeglądu stanu wiedzy naukowej i praktycznej oraz przeprowadzenia badań z zakresu społecznie odpowiedzialnej realizacji projektów w organizacjach działających w Polsce, co jest celem i treścią niniejszej monografii.

Tematyka monografii nie ma jeszcze powszechnie stosowanej nazwy. Najczęściej używane jest określenie "zrównoważone zarządzanie projektami" (ang. Sustainable Project Management, Sustainability in Project Management), rzadziej zaś - "społeczna odpowiedzialność projektów" (ang. Social Responsibility in Project Management, Project Social Responsibility - PSR). W niniejszej monografii przyjęto określenie "społeczna odpowiedzialność działalności projektowej", bowiem obejmuje ono i dobrze wyraża ideę i zasady zrównoważonego rozwoju, nawiązuje do nadrzędnego określenia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz wyznacza szeroki zakres odpowiedzialności, obejmujący nie tylko procesy zarządzania projektami, ale także całą działalność projektową.

Na początku monografii przedstawione zostało zjawisko projektyzacji, czyli wzrostu zakresu i znaczenia projektów w gospodarce, w działalności przedsiębiorstw i w życiu jednostek, jako uzasadnienie podjęcia problematyki zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej w projektach. W dalszej części omówione zostały geneza, idea i koncepcje zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej na poziomie globalnym, regionalnym, organizacyjnym i indywidualnym. Uzupełnieniem tej części monografii jest szczegółowe przedstawienie najważniejszych norm i standardów zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej. Na tym tle dokonano przeglądu problemów i rozwiązań zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej działalności projektowej.

Głównym celem badań omówionych w niniejszej monografii było przeanalizowanie stanu świadomości i stosowania zasad społecznej odpowiedzialności projektów w projektach realizowanych w Polsce. Były to pierwsze w Polsce badania tej problematyki. Ich zakres obejmował pięć podstawowych grup czynników określających zrównoważony rozwój i społeczną odpowiedzialność w projektach (tzw. 5P):

• czynniki środowiskowe (ang. planet),
• czynniki społeczne (ang. people),
• czynniki ekonomiczne (ang. profit),
• czynniki odnoszące się do procesów (ang. process),
• czynniki odnoszące się do rezultatów (ang. product) projektów.

W opracowaniu przedstawiono wyniki przeprowadzonych badań oraz wypływające z nich wnioski i rekomendacje naukowe i praktyczne.

Monografia stanowi podsumowanie badania statutowego zrealizowanego w Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w ramach projektu KZiF/S/55/17, finansowanego z dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2017 r. Projekt zrealizowany został pod kierownictwem prof. dr. hab. Michała Trockiego przez zespół w składzie: dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH, dr Emil Bukłaha i dr Mateusz Juchniewicz.

Michał Trocki

Wstęp

Michał Trocki

1. Miejsce i rola projektów w zarządzaniu

1.1. Projekty w przedsiębiorstwie

1.2. Projektyzacja - wzrost udziału i znaczenia projektów w zarządzaniu

Podsumowanie

Bibliografia

Michał Trocki, Piotr Wachowiak

2. Rozwój koncepcji zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności

2.1. Wprowadzenie

2.2. Idea zrównoważonego rozwoju i jej ewolucja

2.3. Rozwój koncepcji zrównoważonego rozwoju

2.4. Koncepcja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

2.5. Europejskie inicjatywy na rzecz zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

2.6. Rozwój koncepcji zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w Polsce

2.7. Instrumenty kształtowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

Podsumowanie

Bibliografia

Emil Bukłaha

3. Standardy zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

3.1. Wprowadzenie

3.2. Norma ISO 26000:2010 Wytyczne dotyczące odpowiedzialności społecznej (ISO 26000 Guidance on social responsibility)

3.3. Standard społecznej odpowiedzialności (SA 8000:2014 Social Accountability)

3.4. Standard raportowania zrównoważonego rozwoju (G4 Sustainability Reporting Guidelines 2014

3.5. Standardy angażowania interesariuszy AA1000 (AccountAbility 1000)

3.6. Norma ISO 37001:2016 - Systemy zarządzania antykorupcyjnego - wymagania oraz wytyczne wdrażania i użytkowania

Podsumowanie

Bibliografia

Michał Trocki

4. Koncepcja społecznej odpowiedzialności działalności projektowej

4.1. Przeniesienie koncepcji zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do projektów

4.2. Koncepcje dotyczące istoty i treści społecznej odpowiedzialności działalności projektowej

4.3. Regulacje dotyczące społecznej odpowiedzialności działalności projektowej

4.4. Metoda PRiSM (PRojects integrating Sustainable Methods)

4.5. Wdrożenie społecznej odpowiedzialności działalności projektowej

4.6. Kompetencje odpowiedzialnego społecznie kierownika projektu

Podsumowanie

Bibliografia

Mateusz Juchniewicz

5. Badanie społecznej odpowiedzialności działalności projektowej

5.1. Cele badań

5.2. Założenia metodyczne

5.3. Charakterystyka próby badawczej

5.4. Kluczowe wyniki

5.5. Wnioski, ograniczenia, perspektywy dalszych badań

Podsumowanie

Bibliografia

Michał Trocki

6. Podsumowanie stanu i perspektyw rozwoju społecznej odpowiedzialności działalności projektowej

Załącznik. Wzór ankiety badawczej. Społeczna odpowiedzialność projektów, zrównoważony rozwój w zarządzaniu projektami