SKUTECZNE ZARZĄDZANIE AUTOMATYZACJĄ

[[[separator]]]

Automatyzacja stała się nieodłącznym elementem codziennego życia. Jest obecna w obszarze zawodowym i prywatnym. Kierunek jej wpływu na społeczeństwo nadal się kształtuje, przyjmując z jednej strony rolę wspierającą i odciążającą, z drugiej strony stanowiąc zagrożenie dla całych grup profesjonalistów. Zastosowanie automatyzacji przybliża nas do możliwości skrócenia czasu pracy, podnosi efektywność i niejednokrotnie uczłowiecza wykonywane zadania, zdejmując z pracowników niechciane i żmudne aktywności. Intensywny rozwój technologiczny wymaga jednak stałego dostosowywania kompetencji ludzkich. Aby zminimalizować zagrożenie i maksymalnie wykorzystać potencjał automatyzacji, konieczne jest strategiczne i zrównoważone zarządzanie tym obszarem. Dlatego niniejsza monografia ma na celu wsparcie menedżerów w skutecznym, a jednocześnie humanistycznym zarządzaniu automatyzacją, co na szczęście – jak wskazują wyniki badań przeprowadzanych przez autorkę – nie wyklucza się, a wręcz doskonale współgra. Monografia powstała na podstawie dysertacji doktorskiej dotyczącej obszaru automatyzacji procesów biznesowych. Powszechna informatyzacja oraz rosnące znaczenie sztucznej inteligencji powodują, że automatyzacja jest masowo stosowana w zawodach opartych na wiedzy. W odróżnieniu od automatyzacji fizycznej (np. linii produkcyjnych czy magazynów), w ramach analizowanej tutaj grupy technologii wykorzystuje się głównie inteligentne rozwiązania IT, mogące wspierać lub zastępować pracowników biurowych przede wszystkim w zakresie dobrze zdefiniowanych i powtarzalnych aktywności, które do tej pory wykonywane były manualnie w dużym wolumenie lub ich realizacja nie była możliwa ze względu na ograniczenia zasobów ludzkich i technologicznych. Zjawiskiem, które poddano szczegółowej analizie, jest dojrzałość automatyzacyjna definiowana jako zdolność organizacji do efektywnego posługiwania się technologiami automatyzacyjnymi, umożliwiającymi wytwarzanie wartości dodanej. Rosnąca dojrzałość organizacji oznacza doskonalenie umiejętności stosowania narzędzi i technik zarządzania danym obszarem. Różnicę między aktualnym a docelowym (niekoniecznie najwyższym) poziomem dojrzałości określa się mianem luki potencjału. W odniesieniu do zidentyfikowanej luki poznawczej przyjęto dwa główne cele badawcze i zdefiniowano pięć szczegółowych hipotez. Do ich realizacji i weryfikacji wykorzystano działania złożone metodycznie – przeprowadzono szczegółowe studia literatury, analizy krytyczne i porównawcze, a także badanie jakościowe (w formie eksperckiego panelu delfickiego) oraz kwestionariuszowe badanie ilościowe. Umożliwiło to opracowanie autorskiego automatyzacyjnego modelu dojrzałości wraz z narzędziem oceny bieżącego i docelowego poziomu dojrzałości automatyzacyjnej. Autorka ma nadzieję, że zarówno model, jak i wnioski płynące z analizy pozyskanych danych ilościowych przyczynią się do rozwoju dziedziny nauk o zarządzaniu w obszarze automatyzacji procesów biznesowych, a także będą stanowiły praktyczne wsparcie dla menedżerów automatyzacji w definiowaniu i realizowaniu działań doskonalących. Praca mieści się w nurcie digital economy. Ze względu na swój nowatorski charakter jest on definiowany poprzez takie cechy, jak technologiczne i infrastrukturalne innowacje, rosnące znaczenie sektora IT w gospodarce w obszarze dostarczania platform komunikacyjnych oraz umożliwiania oferowania innowacyjnych usług, a także powstawanie zupełnie nowych sektorów cyfrowych3. Automatyzacja i technologie sztucznej inteligencji, którym poświęcona została niniejsza publikacja, należą – obok narzędzi chmurowych, druku 3D, internetu rzeczy, analityki danych oraz blockchainu – do kluczowych rozwiązań gospodarki cyfrowej, które będą zmieniały oblicze rynku.

[[[separator]]]

WPROWADZENIE

Struktura monografii

Obszar badawczy oraz identyfikacja luki badawczej

Identyfikacja luki badawczej

Zarys tła badawczego

Cele, pytania i hipotezy badawcze

Zakres badań

Operacjonalizacja kluczowych pojęć

I AUTOMATYZACJA PROCESÓW BIZNESOWYCH NA TLE TEORII ZARZĄDZANIA

I.1. Historyczno-ekonomiczne tło rozwoju automatyzacji
I.1.1. Perspektywa gospodarcza
I.1.2. Perspektywa rynku pracy
I.1.3. Perspektywa społeczna
I.1.4. Perspektywa pracownika
I.1.5. Przyszłość automatyzacji – analiza niejednoznacznych prognoz wpływu technologii automatyzacyjnych
I.2. Technologia we współczesnej teorii zarządzania
I.2.1. Technologia a zarządzanie strategiczne
I.2.2. Dopasowanie technologii do potrzeb organizacji
I.2.3. Technologia a zarządzanie operacyjne i procesowe
I.2.4. Elastyczność technologiczna
I.2.5. Jakość procesów biznesowych a technologie informacyjne
I.2.6. Wsparcie strategiczne dla rozwoju technologii
I.2.7. Koncepcja oburęczności w kontekście automatyzacji procesów biznesowych

Podsumowanie

II PRZEGLĄD TECHNOLOGII AUTOMATYZACYJNYCH

II.1. Automatyzacja poprzez wewnętrzne funkcjonalności systemów informatycznych
II.2. Robotyzacja procesów biznesowych (RPA)
II.3. Automatyzacja w ramach systemów zarządzania procesami biznesowymi
II.4. Automatyzacja oparta na technologiach sztucznej inteligencji
II.5. Integracja różnorodnych technologii automatyzacyjnych
II.6. Analiza porównawcza technologii automatyzacyjnych
II.7. Innowacyjne technologie wykluczone z analizy

Podsumowanie

III ZARZĄDZANIE AUTOMATYZACJĄ PROCESÓW BIZNESOWYCH

III.1. Obszary i zakres wykorzystania automatyzacji
III.1.1. Klasyfikacje procesów biznesowych
III.1.2. Pomiar zakresu pokrycia procesów biznesowych automatyzacją
III.2. Organizacja wdrożeń automatyzacyjnych
III.2.1. Organizacja projektów wdrożeniowych automatyzacji procesów biznesowych
III.2.2. Organizacja wdrożeń technologii typu AK
III.2.3. Generyczne koncepcje wdrożeń technologii automatyzacyjnych
III.2.4. Rola Centrum Doskonalenia Automatyzacji
III.2.5. Automatyzacja a role, kompetencje i postawy pracowników
III.3. Korzyści z automatyzacji i pomiar efektów
III.3.1. Korzyści według typów systemów
III.3.2. Kategoryzacja korzyści
III.3.3. Pomiar efektów automatyzacji – przegląd mierników
III.4. Strategiczne i przywódcze aspekty automatyzacji
III.4.1. Strategie wdrożeniowe technologii automatyzacyjnych
III.4.2. Automatyzacja a koncepcja zrównoważonego rozwoju technologicznego
III.4.3. Etyczno-prawne aspekty wdrożeń automatyzacyjnych
III.4.4. Odpowiedzialności i zaangażowanie menedżerów w ramach wdrożeń automatyzacyjnych
III.5. Czynniki sukcesu i bariery wzrostu dla automatyzacji
III.5.1. Czynniki generyczne
III.5.2. Czynniki powiązane z wybraną technologią automatyzacyjną

Podsumowanie

IV TECHNOLOGICZNE MODELE DOJRZAŁOŚCI

IV.1. Koncepcja dojrzałości organizacji
IV.2. Rola modeli dojrzałości w naukach o zarządzaniu
IV.2.1. Cele budowy i analizy modeli dojrzałości
IV.2.2. Korzyści płynące z zastosowania modeli dojrzałości
IV.2.3. Kluczowe czynniki sukcesu zastosowania modeli dojrzałości w praktyce
IV.2.4. Ograniczenia modeli dojrzałości
IV.3. Teoretyczne podstawy konstruowania modeli dojrzałości
IV.3.1. Proces budowania nowego modelu dojrzałości
IV.3.2. Wymogi formalne dotyczące projektowania nowych modeli dojrzałości
IV.3.3. Wytyczne dotyczące poszczególnych elementów modeli dojrzałości
IV.4. Przegląd i analiza technologicznych modeli dojrzałości
IV.4.1. Metodyka przeglądu modeli dojrzałości
IV.4.2. Procesowe modele dojrzałości
IV.4.3. Procesowo-technologiczne modele dojrzałości
IV.4.4. Technologiczne modele dojrzałości
IV.4.5. Automatyzacyjne modele dojrzałości
IV.5. Analiza porównawcza technologicznych i automatyzacyjnych modeli dojrzałości
IV.5.1. Zestawienie kluczowych cech omawianych modeli
IV.5.2. Zestawienie kluczowych kryteriów włączenia modelu jako referencji dla AMD
IV.5.3. Zestawienie odniesień do automatyzacji

Podsumowanie

V AUTOMATYZACYJNY MODEL DOJRZAŁOŚCI – BADANIA JAKOŚCIOWE

V.1. Badanie pilotażowe
V.2. Konstruowanie automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.2.1. Określenie zakresu dziedzinowego automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.2.2. Projektowanie automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.2.3. Wypełnianie wiedzą automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.3. Testowanie automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.3.1. Wyniki pierwszej rundy panelu delfickiego
V.3.2. Wyniki drugiej rundy panelu delfickiego – ostateczna wersja automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.4. Automatyzacyjny model dojrzałości v. 2.1
V.5. Ewaluacja automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.5.1. Podsumowanie cech automatyzacyjnego modelu dojrzałości
V.5.2. Analiza spełnienia wymogów formalnych podczas konstruowania AMD
V.5.3. Rzetelność modelu oraz powiązania między wymiarami modelu
V.5.4. Analiza ryzyka badawczego i ograniczeń

Podsumowanie

VI DIAGNOZA DOJRZAŁOŚCI AUTOMATYZACJI PROCESÓW BIZNESOWYCH

VI.1. Wprowadzenie do ilościowego badania dojrzałości automatyzacji procesów biznesowych
VI.1.1. Analiza ryzyka badawczego i ograniczeń
VI.2. Luka dojrzałości automatyzacji procesów biznesowych
VI.2.1. Analiza indywidualnych wyników badań kwestionariuszowych
VI.2.2. Testowanie hipotez badawczych
VI.3. Kluczowe wnioski płynące z diagnozy
VI.3.1. Diagnoza stanu dojrzałości automatyzacyjnej procesów biznesowych
VI.3.2. Czynniki sukcesu i bariery wzrostu dla rozwoju automatyzacji procesów biznesowych
VI.3.3. Korzyści osiągane dzięki automatyzacji procesów biznesowych
VI.4. Ocena przebiegu przeprowadzonych badań
VI.4.1. Ocena realizacji przyjętych celów badawczych
VI.4.2. Ograniczenia przeprowadzonych badań oraz propozycje kontynuacji badań

Podsumowanie

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

SPIS TABEL

SPIS SCHEMATÓW