RESTRUKTURYZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO W KIERUNKU GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM NA PRZYKŁADZIE BRANŻY GOSPODARKI ODPADAMI

[[[separator]]]

Praca jest podzielona na osiem rozdziałów, w których zostały przedstawione problemy teoretyczne i praktyczne branży gospodarki odpadami. W trakcie badań literatury związanej z poruszanymi w pracy zagadnieniami wykorzystano źródła bibliograficzne zwarte, artykuły naukowe, dokumenty i akty prawne oraz raporty i zestawienia. W pracy wykorzystano również informacje ze źródeł internetowych.

Przedmiotem rozdziału pierwszego są zagadnienia związane z ochroną środowiska i gospodarką o obiegu zamkniętym w wybranych koncepcjach i szkołach ekonomii. Zostały również przedstawione najważniejsze zdaniem autora raporty związane z gospodarką o obiegu zamkniętym przygotowane dla Klubu Rzymskiego oraz nowe kierunki ekonomii, które mają, albo zaczynają mieć, duży wpływ na rozwój wielu gospodarek światowych.

W rozdziale drugim została opisana geneza i istota powstania gospodarki komunalnej, uwarunkowania prawne oraz modele jej funkcjonowania. Przedstawiono również wybrane szkoły organizacji i zarządzania, które zdaniem autora, mają dzisiaj zastosowanie w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa w branży gospodarki odpadami, także w modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. Zarysowano nowe koncepcje organizacji i zarządzania wykorzystywane w ochronie środowiska oraz gospodarce komunalnej.

W rozdziale trzecim została omówiona istota modelu gospodarki o obiegu zamkniętym, również w ujęciu szczegółowym. Opisano propozycję transformacji gospodarki linearnej w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Przybliżono koncepcje wspomagające wdrożenie modelu GOZ oraz przewidywane dzięki jego wdrożeniu korzyści ekonomiczne. Przedstawiono również założenia Unii Europejskiej dotyczące gospodarki o obiegu zamkniętym, takie jak ekoprojektowanie oraz oznakowanie produktów i opakowań, a także informacje, jak i przy użyciu jakich narzędzi jest wdrażany i kontrolowany model gospodarki o obiegu zamkniętym w Polsce.

W rozdziale czwartym zostały zaprezentowane zadania gminy i przedsiębiorstw związane z gospodarką komunalną, szczegółowo z gospodarką odpadami, która jest ustawowym obowiązkiem jednostek samorządu terytorialnego. Przedstawiono również informacje na temat podziału odpadów na poszczególne frakcje, związane z jednolitym system segregacji odpadów komunalnych i sposobem ich segregowania, pod kątem odzysku surowcowego.

Rozdział piąty ukazuje zjawisko restrukturyzacji przedsiębiorstw oraz istotę i przebieg procesów restrukturyzacyjnych. Przedstawia wybrane konstrukcje organizacyjno-prawne i rozwiązania funkcjonalne, zmierzające, zdaniem autora, do rynkowego przystosowania przedsiębiorstwa komunalnego do wymagań otoczenia gospodarczego, w jakim przedsiębiorstwo komunalne funkcjonuje. Omówiono także podstawowe definicje i wybrane rodzaje restrukturyzacji pod kątem przeprowadzenia ich w tych przedsiębiorstwach komunalnych, które chcą się rozwijać w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Szczegółowo zaprezentowano procesy restrukturyzacyjne, które zostały uznane przez autora za kluczowe dla przystosowania działalności przedsiębiorstwa komunalnego do nowego modelu działalności.

Rozdział szósty jest analizą działalności modeli ekonomicznych w systemach krajowych oraz w działalności przedsiębiorstw związanych z gospodarką odpadami i gospodarką o obiegu zamkniętym postrzeganych przez autora jako potencjalne wzorce proponowanego modelu. Zostały przybliżone modele funkcjonujące w Danii, Szwecji i Japonii jako przykład wdrażania rozwiązań korzystnych dla społeczności lokalnej i całej gospodarki. Przedstawiono również modele funkcjonujące w dwóch niemieckich przedsiębiorstwach oraz jednym polskim, które w dużym stopniu działają już według modelu gospodarki o obiegu zamkniętym.

W rozdziale siódmym zostały przedstawione determinanty rozwoju przedsiębiorstwa komunalnego w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Zaprezentowano różne praktyczne przykłady rozwiązań, które mogą być stosowane w procesie restrukturyzacji przedsiębiorstwa komunalnego i budowaniu modelu jego działalności. Zostały również poruszone zagadnienia odpowiedzialności ekologicznej.

Opisano, jak przedsiębiorstwo komunalne może poprzez systemy monitoringu kontrolować przepływ odpadów, wprowadzać niskoemisyjna flotę, tworzyć lokalne klastry gospodarcze czy budować i eksploatować na rekultywowanych składowiskach farmy fotowoltaiczne.

Rozdział ósmy jest próbą konstrukcji modelu działalności przedsiębiorstwa komunalnego w branży gospodarki odpadami dla Polski. Budowa modelu została poprzedzona ankietami, które zostały przeprowadzone zarówno wśród konsumentów, jaki i przedsiębiorców. Tematyka rozdziału dotyczy przede wszystkim rozważań z zakresu tworzenia przez przedsiębiorstwa komunalne przewagi konkurencyjnej dzięki wykorzystaniu wiedzy i innowacji oraz poprzez kooperację i kooperencję z innymi przedsiębiorstwami.

W zakończeniu dokonano podsumowania wyników pracy oraz zaprezentowano wnioski z przeprowadzonych analiz i badań. Zostały one ujęte w dwóch obszarach.

Pierwszy obszar to działalność przedsiębiorstwa komunalnego w branży gospodarki odpadami po procesach restrukturyzacyjnych, drugi to społeczna świadomość konsumencka i ekologiczna.

(fragment Wstępu)

[[[separator]]]

WSTĘP

Rozdział 1

ELEMENTY OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM W WYBRANYCH KONCEPCJACH I SZKOŁACH EKONOMII

1.1. Fizjokratyzm

1.2. Ekonomia klasyczna

1.3. Strategie ochrony środowiska według Johna Kennetha Galbraitha

1.4. Monetaryzm

1.5. Raporty dla Klubu Rzymskiego

1.6. Ekonomia rozwoju

1.7. Ekonomia współdzielenia

Rozdział 2

GOSPODARKA KOMUNALNA I ASPEKTY GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM W WYBRANYCH SZKOŁACH ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

2.1. Geneza i istota powstania gospodarki komunalnej

2.2. Szkoły organizacji i zarządzania

2.2.1. Szkoła klasyczna

2.2.2. Polska szkoła klasyczna

2.2.3. Szkoła behawioralna

2.2.4. Szkoła ilościowa

2.2.5. Szkoła systemowa

2.2.6. Nowa ekonomia instytucjonalna

2.2.7. Szkoła zasobowa

2.3. Nowe koncepcje organizacji i zarządzania wykorzystywane w ochronie środowiska i gospodarce komunalnej

2.3.1. Zarządzanie publiczne

2.3.2. Nowe zarządzanie publiczne

2.3.3. Współrządzenie publiczne

2.3.4. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko

2.3.5. Koncepcja Smart Cities

Rozdział 3

GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM

3.1. Gospodarka o obiegu zamkniętym w ujęciu szczegółowym

3.1.1. Od gospodarki linearnej do gospodarki o obiegu zamkniętym

3.1.2. Koncepcja Zero Odpadów

3.2. Przewidywane korzyści ekonomiczne dla funkcjonujących w modelu gospodarki o obiegu zamkniętym przedsiębiorstw

3.2.1. Fundacja Ellen MacArthur

3.2.2. Stowarzyszenie Polski Ruch Czystszej Produkcji

3.3. Założenia Unii Europejskiej dotyczące gospodarki o obiegu zamkniętym

3.3.1. Ekoprojektowanie

3.3.2. Oznakowanie produktów i opakowań

3.4. Wdrażanie modelu gospodarki o obiegu zamkniętym w Polsce

3.4.1. Polska „Mapa drogowa” gospodarki o obiegu zamkniętym

3.4.2. Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami – BDO

3.4.3. Organizacje Odzysku Opakowań

3.4.4. Opłata produktowa, opłata środowiskowa, opłata recyklingowa, ocena śladu środowiskowego, rozszerzona odpowiedzialność producenta

Rozdział 4

ZADANIA GMINY I PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI

4.1. Zadania gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi

4.2. Zadania i zakres działań przedsiębiorstwa komunalnego

4.2.1. Odpady komunalne

4.2.2. Jednolity System Segregacji Odpadów

4.2.3. Odpady przemysłowe

Rozdział 5

RESTRUKTURYZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI

5.1. Istota restrukturyzacji

5.2. Założenia restrukturyzacji przedsiębiorstwa komunalnego

5.3. Obszary restrukturyzacji przedsiębiorstwa komunalnego

5.4. Restrukturyzacja naprawcza przedsiębiorstwa komunalnego

5.5. Restrukturyzacja operacyjna przedsiębiorstwa komunalnego

5.6. Restrukturyzacja rozwojowa przedsiębiorstwa komunalnego

5.6.1. Restrukturyzacja adaptacyjna – dostosowawcza

5.6.2. Restrukturyzacja antycypacyjna – perspektywistyczna

5.6.3. Restrukturyzacja kreatywna – rozwojowa

5.7. Koncepcje zarządzania wspomagające procesy restrukturyzacyjne w przedsiębiorstwach komunalnych

Rozdział 6

PROEKOLOGICZNE PRZEDSIĘWZIĘCIA EKONOMICZNE WDRAŻAJĄCE ZAŁOŻENIA GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM

6.1. Przedsięwzięcia na poziomie krajowym

6.1.1. Dania

6.1.2. Szwecja

6.1.3. Japonia

6.2. Przedsięwzięcia na poziomie przedsiębiorstw

6.2.1. BSR Berlin

6.2.2. GreenCycle – Grupa Schwarz

6.2.3. PHU IMPEX

Rozdział 7

DETERMINANTY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI W KIERUNKU GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM

7.1. Rynek i otoczenie przedsiębiorstwa komunalnego

7.1.1. Rozwój lokalny

7.1.2. Odpowiedzialność społeczna

7.1.3. Odpowiedzialność ekologiczna

7.2. Infrastruktura dla gospodarki odpadami

7.2.1. Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych

7.2.2. Instalacja komunalna

7.2.3. Biogazownie i kompostownie

7.2.4. Spalarnie odpadów

7.3. Wybrane instrumenty zarządzania działalnością przedsiębiorstwa gospodarki odpadami

7.3.1. Norma ISO 14001 i System EMAS

7.3.2. Elementy innowacyjności w przedsiębiorstwie gospodarki odpadami

7.4. Ekoedukacja jako kluczowy element w rozwoju przedsiębiorstw komunalnych i aktywności społeczeństwa w realizacji modelu gospodarki o obiegu zamkniętym

Rozdział 8

MODEL BIZNESOWY DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI PO RESTRUKTURYZACJI W KIERUNKU GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM

8.1. Przedsiębiorstwo komunalne w realizacji modelu GOZ – badania ankietowe

8.1.1. Metodyka i organizacja badań

8.1.2. Wiedza i świadomość konsumentów oraz przedsiębiorców w zakresie obowiązków związanych z selektywną zbiórką odpadów i gospodarką odpadami. Wyniki badań

8.1.3. Zachowania proekologiczne konsumentów i przedsiębiorców. Wyniki badań

8.2. Model biznesowy przedsiębiorstwa komunalnego gospodarki odpadami

ZAKOŃCZENIE

Załączniki

Załącznik 1. Ankieta konsumenta

Załącznik 2. Ankieta przedsiębiorcy

Bibliografia

Wykaz podstawowych pojęć i skrótów związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym

Spis rysunków

Spis tabel