[[[separator]]]
Podatek jest strumieniem pieniężnym wpływającym w sposób bezpośredni na potencjał finansowy przedsiębiorstwa, w tym na wielkość środków znajdujących się w jego władaniu oraz środków alokowanych w jego aktywach. Spełniając cechy właściwe kategoriom finansowym, stanowi o rozwoju oraz bycie przedsiębiorstwa. Ze względu na pozbawienie przedsiębiorców części wypracowanych przez nich środków finansowych podatki mogą negatywnie wpływać na ich sytuację ekonomiczną oraz zakłócać funkcjonowanie mechanizmu rynkowego. Z uwagi przy tym na niepewność i zmienność prawa podatkowego są oceniane przez podatników jako źródło ryzyka, co wywołuje u nich określone reakcje obronne. Z drugiej strony podatek stanowi parametr wyboru dla przedsiębiorstwa, może bowiem zostać wykorzystany do poprawy efektywności działalności oraz uzyskania przewagi konkurencyjnej. Nie sposób zaprzeczyć, że opodatkowanie stanowi jeden z ważniejszych czynników decydujących o rentowności przedsięwzięcia gospodarczego. Wobec tego świadomy i racjonalny przedsiębiorca, zainteresowany maksymalizacją wypracowanych zysków, zwraca szczególną uwagę na aspekty podatkowe w swoich procesach decyzyjnych. Podejmowanie tego typu działań może wpływać na wysokość oraz rozkład obciążeń podatkowych, a tym samym przyczynić się do jeszcze lepszej realizacji celów ekonomicznych i społecznych przedsiębiorstw i ich właścicieli. W literaturze akcentuje się potrzebę interdyscyplinarnego spojrzenia na zachowania podatników wobec opodatkowania, takie jak uchylanie się od opodatkowania czy unikanie go. Wyjaśnienie szeregu aspektów powiązanych z procesem dostosowania podatników do systemu podatkowego wymaga bowiem uwzględniania nie tylko teorii prospektywnej czy teorii oczekiwanej użyteczności, ale również koncepcji, które wywodzą się z nauk socjologicznych i psychologicznych. Unikanie opodatkowania można rozumieć jako jedną z aktywnych form oporu podatkowego, która wyraża sprzeciw wobec ciężaru podatkowego. Nie stanowi zatem biernego sprzeciwu wobec obowiązków wynikających z prawa podatkowego, lecz charakteryzuje się skutkiem ekonomicznym w formie eliminacji lub redukcji obciążenia podatkowego. Jeszcze do niedawna podejmowanie starań w kierunku redukcji czy całkowitego zniwelowania zobowiązań podatkowych było postrzegane w literaturze jako zjawisko naturalne i racjonalne, zwłaszcza w odniesieniu do przedsiębiorców. Tego typu działania prowadzą bowiem do zwiększenia zasobów środków finansowych przedsiębiorców, co może się przyczynić do zachowania płynności finansowej czy podjęcia inwestycji. Co więcej, w literaturze akcentowano zasadę wolności unikania opodatkowania, wedle której każdy ma prawo kształtować okoliczności faktyczne w ten sposób, by nie stanowiły one urzeczywistnienia normatywnego stanu faktycznego wiążącego się z opodatkowaniem. Dopiero nadużycie możliwości kształtowania stanu faktycznego stanowiło przekroczenie tej wolności.
(fragment wstępu)
[[[separator]]]
Wstęp
POSTAWY PODATNIKÓW wobec opodatkowania
1.1. Pojęcie postawy wobec prawa
1.2. Pojęcie dyscypliny podatkowej
1.3. Postawy podatników w świetle wybranych teorii
1.3.1. Uwagi wprowadzające
1.3.2. Model Allinghama i Sandmo
1.3.3. Teoria reprezentacji społecznych
1.3.4. Model postaw motywacyjnych
1.3.5. Model osypiska
1.3.6. Model oszustw podatkowych
1.3.7. Model wartości grupowych oraz model relacyjny
1.4. Determinanty zachowania podatników dążących do unikania opodatkowania
1.4.1. Uwagi wprowadzające
1.4.2. Przyczyny ekonomiczne i prawne
1.4.3. Motywy społeczne
1.4.4. Przyczyny techniczne
REAKCJE PODATNIKÓW na opodatkowanie
2.1. Charakter stosunku podatkowego
2.1.1. Uwagi wprowadzające
2.1.2. Źródła teorii stosunku prawnopodatkowego
2.1.3. Podstawowe cechy stosunku prawnopodatkowego
2.2. Reakcje podatników na podatek
2.2.1. Uwagi wprowadzające
2.2.2. Dostosowanie się do podatków
2.2.3. Przerzucanie podatku
2.2.4. Legalne unikanie opodatkowania
2.2.5. Nadrobienie podatku
2.2.6. Wycofanie się z opodatkowanej działalności
2.2.7. Ucieczka przed podatkiem
2.2.8. Podsumowanie
2.3. Zjawisko ucieczki od podatku oraz jego klasyfikacja
2.4. Optymalizacja podatkowa a unikanie i uchylanie się od opodatkowania
2.4.1. Pojęcie optymalizacji podatkowej
2.4.2. Unikanie opodatkowania – istota zjawiska
2.4.3. Unikanie opodatkowania a uchylanie się od opodatkowania
2.4.4. Optymalizacja podatkowa a unikanie opodatkowania
2.4.5. Unikanie opodatkowania w skali międzynarodowej oraz agresywna optymalizacja podatkowa
2.4.6. Generalna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
2.4.7. Wyniki cząstkowe
PRZECIWDZIAŁANIE PRAKTYKOM unikania opodatkowania
3.1. Problem szkodliwej konkurencji podatkowej
3.2. Program działań BEPS
3.2.1. Uwagi wprowadzające
3.2.2. BEPS 1.0
3.2.3. BEPS 2.0
3.3. Przeciwdziałanie szkodliwej konkurencji podatkowej w Polsce
3.3.1. Uwagi wprowadzające
3.3.2. Opodatkowanie zagranicznej spółki kontrolowanej
3.3.3. Problematyka cen transferowych
3.3.4. Przeciwdziałanie wykorzystaniu podmiotów hybrydowych
3.3.5. Ograniczenie odliczalności odsetek oraz innych opłat za usługi finansowe
3.3.6. Zapobieganie nadużyciom w wykorzystaniu udogodnień traktatowych
3.3.7. Gromadzenie oraz analiza danych dotyczących zjawiska zaniżania podstawy opodatkowania i transferu zysków
3.3.8. Ujawnianie przez podatników stosowanych agresywnych strategii podatkowych
3.3.9. Metody unikania opodatkowania
3.3.10. Zapobieganie sztucznemu unikaniu statusu zakładu
3.3.11. Klauzula generalna przeciwko unikaniu opodatkowania
3.4. Rozwiązania systemowe podejmowane w celu zapobiegania ucieczce od podatku
3.4.1. Działania zapobiegające ucieczce od podatku na poziomie krajowym
3.4.2. Działania ukierunkowane na zwalczanie unikania opodatkowania na przykładzie wybranych państw
BADANIA EMPIRYCZNE nad postawami podatników i unikaniem opodatkowania
4.1. Aktualny stan badań
4.2. Przedmiot badań własnych
4.2.1. Uwagi wprowadzające
4.2.2. Cel pracy
4.2.3. Hipotezy badawcze
4.3. Metody badawcze oraz ich ograniczenia
4.3.1. Uwagi wprowadzające
4.3.2. Narzędzie badawcze
4.4. Wyniki badań
4.4.1. Próba badawcza
4.4.2. Analiza udzielonych odpowiedzi
4.5. Ocena uzyskanych wyników
4.6. Analiza statystyczna
4.6.1. Uwagi wprowadzające
4.6.2. Współczynnik rzetelności kwestionariusza
4.6.3. Podstawowe statystyki opisowe mierzonych zmiennych ilościowych
4.6.4. Analiza regresji
4.6.5. Modelowanie równań strukturalnych
4.7. Weryfikacja hipotez badawczych
4.8. Wnioski
ZAKOŃCZENIE
ZAŁĄCZNIK – formularz ankiety
Bibliografia
Spis rysunków
Spis tabel
Opis
Wstęp
Podatek jest strumieniem pieniężnym wpływającym w sposób bezpośredni na potencjał finansowy przedsiębiorstwa, w tym na wielkość środków znajdujących się w jego władaniu oraz środków alokowanych w jego aktywach. Spełniając cechy właściwe kategoriom finansowym, stanowi o rozwoju oraz bycie przedsiębiorstwa. Ze względu na pozbawienie przedsiębiorców części wypracowanych przez nich środków finansowych podatki mogą negatywnie wpływać na ich sytuację ekonomiczną oraz zakłócać funkcjonowanie mechanizmu rynkowego. Z uwagi przy tym na niepewność i zmienność prawa podatkowego są oceniane przez podatników jako źródło ryzyka, co wywołuje u nich określone reakcje obronne. Z drugiej strony podatek stanowi parametr wyboru dla przedsiębiorstwa, może bowiem zostać wykorzystany do poprawy efektywności działalności oraz uzyskania przewagi konkurencyjnej. Nie sposób zaprzeczyć, że opodatkowanie stanowi jeden z ważniejszych czynników decydujących o rentowności przedsięwzięcia gospodarczego. Wobec tego świadomy i racjonalny przedsiębiorca, zainteresowany maksymalizacją wypracowanych zysków, zwraca szczególną uwagę na aspekty podatkowe w swoich procesach decyzyjnych. Podejmowanie tego typu działań może wpływać na wysokość oraz rozkład obciążeń podatkowych, a tym samym przyczynić się do jeszcze lepszej realizacji celów ekonomicznych i społecznych przedsiębiorstw i ich właścicieli. W literaturze akcentuje się potrzebę interdyscyplinarnego spojrzenia na zachowania podatników wobec opodatkowania, takie jak uchylanie się od opodatkowania czy unikanie go. Wyjaśnienie szeregu aspektów powiązanych z procesem dostosowania podatników do systemu podatkowego wymaga bowiem uwzględniania nie tylko teorii prospektywnej czy teorii oczekiwanej użyteczności, ale również koncepcji, które wywodzą się z nauk socjologicznych i psychologicznych. Unikanie opodatkowania można rozumieć jako jedną z aktywnych form oporu podatkowego, która wyraża sprzeciw wobec ciężaru podatkowego. Nie stanowi zatem biernego sprzeciwu wobec obowiązków wynikających z prawa podatkowego, lecz charakteryzuje się skutkiem ekonomicznym w formie eliminacji lub redukcji obciążenia podatkowego. Jeszcze do niedawna podejmowanie starań w kierunku redukcji czy całkowitego zniwelowania zobowiązań podatkowych było postrzegane w literaturze jako zjawisko naturalne i racjonalne, zwłaszcza w odniesieniu do przedsiębiorców. Tego typu działania prowadzą bowiem do zwiększenia zasobów środków finansowych przedsiębiorców, co może się przyczynić do zachowania płynności finansowej czy podjęcia inwestycji. Co więcej, w literaturze akcentowano zasadę wolności unikania opodatkowania, wedle której każdy ma prawo kształtować okoliczności faktyczne w ten sposób, by nie stanowiły one urzeczywistnienia normatywnego stanu faktycznego wiążącego się z opodatkowaniem. Dopiero nadużycie możliwości kształtowania stanu faktycznego stanowiło przekroczenie tej wolności.
(fragment wstępu)
Spis treści
Wstęp
POSTAWY PODATNIKÓW wobec opodatkowania
1.1. Pojęcie postawy wobec prawa
1.2. Pojęcie dyscypliny podatkowej
1.3. Postawy podatników w świetle wybranych teorii
1.3.1. Uwagi wprowadzające
1.3.2. Model Allinghama i Sandmo
1.3.3. Teoria reprezentacji społecznych
1.3.4. Model postaw motywacyjnych
1.3.5. Model osypiska
1.3.6. Model oszustw podatkowych
1.3.7. Model wartości grupowych oraz model relacyjny
1.4. Determinanty zachowania podatników dążących do unikania opodatkowania
1.4.1. Uwagi wprowadzające
1.4.2. Przyczyny ekonomiczne i prawne
1.4.3. Motywy społeczne
1.4.4. Przyczyny techniczne
REAKCJE PODATNIKÓW na opodatkowanie
2.1. Charakter stosunku podatkowego
2.1.1. Uwagi wprowadzające
2.1.2. Źródła teorii stosunku prawnopodatkowego
2.1.3. Podstawowe cechy stosunku prawnopodatkowego
2.2. Reakcje podatników na podatek
2.2.1. Uwagi wprowadzające
2.2.2. Dostosowanie się do podatków
2.2.3. Przerzucanie podatku
2.2.4. Legalne unikanie opodatkowania
2.2.5. Nadrobienie podatku
2.2.6. Wycofanie się z opodatkowanej działalności
2.2.7. Ucieczka przed podatkiem
2.2.8. Podsumowanie
2.3. Zjawisko ucieczki od podatku oraz jego klasyfikacja
2.4. Optymalizacja podatkowa a unikanie i uchylanie się od opodatkowania
2.4.1. Pojęcie optymalizacji podatkowej
2.4.2. Unikanie opodatkowania – istota zjawiska
2.4.3. Unikanie opodatkowania a uchylanie się od opodatkowania
2.4.4. Optymalizacja podatkowa a unikanie opodatkowania
2.4.5. Unikanie opodatkowania w skali międzynarodowej oraz agresywna optymalizacja podatkowa
2.4.6. Generalna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
2.4.7. Wyniki cząstkowe
PRZECIWDZIAŁANIE PRAKTYKOM unikania opodatkowania
3.1. Problem szkodliwej konkurencji podatkowej
3.2. Program działań BEPS
3.2.1. Uwagi wprowadzające
3.2.2. BEPS 1.0
3.2.3. BEPS 2.0
3.3. Przeciwdziałanie szkodliwej konkurencji podatkowej w Polsce
3.3.1. Uwagi wprowadzające
3.3.2. Opodatkowanie zagranicznej spółki kontrolowanej
3.3.3. Problematyka cen transferowych
3.3.4. Przeciwdziałanie wykorzystaniu podmiotów hybrydowych
3.3.5. Ograniczenie odliczalności odsetek oraz innych opłat za usługi finansowe
3.3.6. Zapobieganie nadużyciom w wykorzystaniu udogodnień traktatowych
3.3.7. Gromadzenie oraz analiza danych dotyczących zjawiska zaniżania podstawy opodatkowania i transferu zysków
3.3.8. Ujawnianie przez podatników stosowanych agresywnych strategii podatkowych
3.3.9. Metody unikania opodatkowania
3.3.10. Zapobieganie sztucznemu unikaniu statusu zakładu
3.3.11. Klauzula generalna przeciwko unikaniu opodatkowania
3.4. Rozwiązania systemowe podejmowane w celu zapobiegania ucieczce od podatku
3.4.1. Działania zapobiegające ucieczce od podatku na poziomie krajowym
3.4.2. Działania ukierunkowane na zwalczanie unikania opodatkowania na przykładzie wybranych państw
BADANIA EMPIRYCZNE nad postawami podatników i unikaniem opodatkowania
4.1. Aktualny stan badań
4.2. Przedmiot badań własnych
4.2.1. Uwagi wprowadzające
4.2.2. Cel pracy
4.2.3. Hipotezy badawcze
4.3. Metody badawcze oraz ich ograniczenia
4.3.1. Uwagi wprowadzające
4.3.2. Narzędzie badawcze
4.4. Wyniki badań
4.4.1. Próba badawcza
4.4.2. Analiza udzielonych odpowiedzi
4.5. Ocena uzyskanych wyników
4.6. Analiza statystyczna
4.6.1. Uwagi wprowadzające
4.6.2. Współczynnik rzetelności kwestionariusza
4.6.3. Podstawowe statystyki opisowe mierzonych zmiennych ilościowych
4.6.4. Analiza regresji
4.6.5. Modelowanie równań strukturalnych
4.7. Weryfikacja hipotez badawczych
4.8. Wnioski
ZAKOŃCZENIE
ZAŁĄCZNIK – formularz ankiety
Bibliografia
Spis rysunków
Spis tabel
Opinie
Podatek jest strumieniem pieniężnym wpływającym w sposób bezpośredni na potencjał finansowy przedsiębiorstwa, w tym na wielkość środków znajdujących się w jego władaniu oraz środków alokowanych w jego aktywach. Spełniając cechy właściwe kategoriom finansowym, stanowi o rozwoju oraz bycie przedsiębiorstwa. Ze względu na pozbawienie przedsiębiorców części wypracowanych przez nich środków finansowych podatki mogą negatywnie wpływać na ich sytuację ekonomiczną oraz zakłócać funkcjonowanie mechanizmu rynkowego. Z uwagi przy tym na niepewność i zmienność prawa podatkowego są oceniane przez podatników jako źródło ryzyka, co wywołuje u nich określone reakcje obronne. Z drugiej strony podatek stanowi parametr wyboru dla przedsiębiorstwa, może bowiem zostać wykorzystany do poprawy efektywności działalności oraz uzyskania przewagi konkurencyjnej. Nie sposób zaprzeczyć, że opodatkowanie stanowi jeden z ważniejszych czynników decydujących o rentowności przedsięwzięcia gospodarczego. Wobec tego świadomy i racjonalny przedsiębiorca, zainteresowany maksymalizacją wypracowanych zysków, zwraca szczególną uwagę na aspekty podatkowe w swoich procesach decyzyjnych. Podejmowanie tego typu działań może wpływać na wysokość oraz rozkład obciążeń podatkowych, a tym samym przyczynić się do jeszcze lepszej realizacji celów ekonomicznych i społecznych przedsiębiorstw i ich właścicieli. W literaturze akcentuje się potrzebę interdyscyplinarnego spojrzenia na zachowania podatników wobec opodatkowania, takie jak uchylanie się od opodatkowania czy unikanie go. Wyjaśnienie szeregu aspektów powiązanych z procesem dostosowania podatników do systemu podatkowego wymaga bowiem uwzględniania nie tylko teorii prospektywnej czy teorii oczekiwanej użyteczności, ale również koncepcji, które wywodzą się z nauk socjologicznych i psychologicznych. Unikanie opodatkowania można rozumieć jako jedną z aktywnych form oporu podatkowego, która wyraża sprzeciw wobec ciężaru podatkowego. Nie stanowi zatem biernego sprzeciwu wobec obowiązków wynikających z prawa podatkowego, lecz charakteryzuje się skutkiem ekonomicznym w formie eliminacji lub redukcji obciążenia podatkowego. Jeszcze do niedawna podejmowanie starań w kierunku redukcji czy całkowitego zniwelowania zobowiązań podatkowych było postrzegane w literaturze jako zjawisko naturalne i racjonalne, zwłaszcza w odniesieniu do przedsiębiorców. Tego typu działania prowadzą bowiem do zwiększenia zasobów środków finansowych przedsiębiorców, co może się przyczynić do zachowania płynności finansowej czy podjęcia inwestycji. Co więcej, w literaturze akcentowano zasadę wolności unikania opodatkowania, wedle której każdy ma prawo kształtować okoliczności faktyczne w ten sposób, by nie stanowiły one urzeczywistnienia normatywnego stanu faktycznego wiążącego się z opodatkowaniem. Dopiero nadużycie możliwości kształtowania stanu faktycznego stanowiło przekroczenie tej wolności.
(fragment wstępu)
Wstęp
POSTAWY PODATNIKÓW wobec opodatkowania
1.1. Pojęcie postawy wobec prawa
1.2. Pojęcie dyscypliny podatkowej
1.3. Postawy podatników w świetle wybranych teorii
1.3.1. Uwagi wprowadzające
1.3.2. Model Allinghama i Sandmo
1.3.3. Teoria reprezentacji społecznych
1.3.4. Model postaw motywacyjnych
1.3.5. Model osypiska
1.3.6. Model oszustw podatkowych
1.3.7. Model wartości grupowych oraz model relacyjny
1.4. Determinanty zachowania podatników dążących do unikania opodatkowania
1.4.1. Uwagi wprowadzające
1.4.2. Przyczyny ekonomiczne i prawne
1.4.3. Motywy społeczne
1.4.4. Przyczyny techniczne
REAKCJE PODATNIKÓW na opodatkowanie
2.1. Charakter stosunku podatkowego
2.1.1. Uwagi wprowadzające
2.1.2. Źródła teorii stosunku prawnopodatkowego
2.1.3. Podstawowe cechy stosunku prawnopodatkowego
2.2. Reakcje podatników na podatek
2.2.1. Uwagi wprowadzające
2.2.2. Dostosowanie się do podatków
2.2.3. Przerzucanie podatku
2.2.4. Legalne unikanie opodatkowania
2.2.5. Nadrobienie podatku
2.2.6. Wycofanie się z opodatkowanej działalności
2.2.7. Ucieczka przed podatkiem
2.2.8. Podsumowanie
2.3. Zjawisko ucieczki od podatku oraz jego klasyfikacja
2.4. Optymalizacja podatkowa a unikanie i uchylanie się od opodatkowania
2.4.1. Pojęcie optymalizacji podatkowej
2.4.2. Unikanie opodatkowania – istota zjawiska
2.4.3. Unikanie opodatkowania a uchylanie się od opodatkowania
2.4.4. Optymalizacja podatkowa a unikanie opodatkowania
2.4.5. Unikanie opodatkowania w skali międzynarodowej oraz agresywna optymalizacja podatkowa
2.4.6. Generalna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
2.4.7. Wyniki cząstkowe
PRZECIWDZIAŁANIE PRAKTYKOM unikania opodatkowania
3.1. Problem szkodliwej konkurencji podatkowej
3.2. Program działań BEPS
3.2.1. Uwagi wprowadzające
3.2.2. BEPS 1.0
3.2.3. BEPS 2.0
3.3. Przeciwdziałanie szkodliwej konkurencji podatkowej w Polsce
3.3.1. Uwagi wprowadzające
3.3.2. Opodatkowanie zagranicznej spółki kontrolowanej
3.3.3. Problematyka cen transferowych
3.3.4. Przeciwdziałanie wykorzystaniu podmiotów hybrydowych
3.3.5. Ograniczenie odliczalności odsetek oraz innych opłat za usługi finansowe
3.3.6. Zapobieganie nadużyciom w wykorzystaniu udogodnień traktatowych
3.3.7. Gromadzenie oraz analiza danych dotyczących zjawiska zaniżania podstawy opodatkowania i transferu zysków
3.3.8. Ujawnianie przez podatników stosowanych agresywnych strategii podatkowych
3.3.9. Metody unikania opodatkowania
3.3.10. Zapobieganie sztucznemu unikaniu statusu zakładu
3.3.11. Klauzula generalna przeciwko unikaniu opodatkowania
3.4. Rozwiązania systemowe podejmowane w celu zapobiegania ucieczce od podatku
3.4.1. Działania zapobiegające ucieczce od podatku na poziomie krajowym
3.4.2. Działania ukierunkowane na zwalczanie unikania opodatkowania na przykładzie wybranych państw
BADANIA EMPIRYCZNE nad postawami podatników i unikaniem opodatkowania
4.1. Aktualny stan badań
4.2. Przedmiot badań własnych
4.2.1. Uwagi wprowadzające
4.2.2. Cel pracy
4.2.3. Hipotezy badawcze
4.3. Metody badawcze oraz ich ograniczenia
4.3.1. Uwagi wprowadzające
4.3.2. Narzędzie badawcze
4.4. Wyniki badań
4.4.1. Próba badawcza
4.4.2. Analiza udzielonych odpowiedzi
4.5. Ocena uzyskanych wyników
4.6. Analiza statystyczna
4.6.1. Uwagi wprowadzające
4.6.2. Współczynnik rzetelności kwestionariusza
4.6.3. Podstawowe statystyki opisowe mierzonych zmiennych ilościowych
4.6.4. Analiza regresji
4.6.5. Modelowanie równań strukturalnych
4.7. Weryfikacja hipotez badawczych
4.8. Wnioski
ZAKOŃCZENIE
ZAŁĄCZNIK – formularz ankiety
Bibliografia
Spis rysunków
Spis tabel
