Jak polska gospodarka plasuje się na tle pozostałych gospodarek państw członkowskich Unii Europejskiej? Czy w ostatniej dekadzie osiągnięty został skok rozwojowy i cywilizacyjny, który był marzeniem wielu Polaków, kiedy w maju 2004 roku Polska wstępowała do Unii? W jakim stopniu członkostwo w UE przełożyło się na wzrost konkurencyjności Polski i doprowadziło do istotnych zmian gospodarczych, polegających na przejściu od konkurowania zasobami do konkurowania wiedzą? Poszukiwanie odpowiedzi na te pytania jest celem analiz prowadzonych w tej monografii. Wyniki tych badań pozwalają określić pozycję konkurencyjną Polski w Unii Europejskiej dziesięć lat po przystąpieniu naszego kraju do tego ugrupowania integracyjnego. Polska gospodarka ukazana została w szerszej perspektywie porównawczej, czyli na tle gospodarek pozostałych członków Unii Europejskiej.
W monografii analizie poddano poszczególne determinanty pozycji konkurencyjnej Polski, zarówno z perspektywy ilościowej, jak i jakościowej. Pozwala to zarysować przyszłe tendencje i wskazać obszary priorytetowe w polityce gospodarczej.
[[[separator]]]Przekazujemy do rąk czytelników monografię zawierającą wyniki cyklicznych systemowych badań porównawczych prowadzonych od wielu lat w Instytucie Gospodarki Światowej w ramach badań statutowych Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Celem prowadzonych analiz jest określenie pozycji konkurencyjnej Polski w Unii Europejskiej dziesięć lat po wstąpieniu naszego kraju w struktury tego ugrupowania integracyjnego. Polska gospodarka ukazana jest w szerszej perspektywie porównawczej, na tle pozostałych członków Unii Europejskiej, a w szczególności 11 państw członkowskich z regionu Europy Środkowej i Wschodniej (UE11). Konkurencyjność zdefiniowana została dla potrzeb prowadzonych w monografii analiz porównawczych jako zdolność kraju do uzyskania trwałej poprawy jakości życia, wzmocnienia pozycji ekonomicznej na rynkach zagranicznych oraz wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej. Definicja ta stanowi ogólne ramy przydatne do oceny różnorodnych zagadnień gospodarczych i społecznych składających się na pozycję konkurencyjną Polski.
Prowadzone w monografii analizy wykraczają ponad proste podejście wynikowe - uwzględniają również czynniki strukturalne determinujące konkurencyjność Polski. Zrozumienie jak wiele różnorodnych czynników wyznacza konkurencyjność gospodarek, ich identyfikacja i ocena ich zmian w czasie może być podstawą do kształtowania polityki gospodarczej. Z tego względu w monografii analizie poddano poszczególne determinanty pozycji konkurencyjnej Polski, zarówno z perspektywy ilościowej, jak i jakościowej, co pozwala przewidzieć przyszłe trendy i wskazać niektóre obszary priorytetowe w polityce.
Monografia składa się z trzech części, podzielonych na rozdziały, w których wyodrębniono szereg podrozdziałów. Celem części pierwszej (rozdziały 1-2) jest pokazanie zmian pozycji konkurencyjnej Polski w ciągu dekady członkostwa w UE. Na tę ocenę składają się dwa komplementarne elementy: określenie trendów rozwojowych polskiej gospodarki, z uwzględnieniem zmian poziomu życia ludności oraz wyznaczanie pozycji Polski w stosunkach gospodarczych z zagranicą. Porównanie wyników gospodarczych Polski w okresie 2004-2013 z rezultatami uzyskanymi przez inne kraje UE obejmuje analizę tempa wzrostu realnego PKB, określenie stopnia konwergencji poziomu dochodu w Polsce w stosunku do krajów UE15 oraz ocenę skali nierówności dochodowych i poziomu ubóstwa (rozdział 1). Natomiast odzwierciedleniem międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki jest wyznaczenie pozycji Polski w światowym handlu i międzynarodowych przepływach inwestycyjnych (rozdział 2).
Druga część monografii (rozdziały 3-4) ma na celu identyfikację głównych czynników wyznaczających zmiany pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki w minionej dekadzie. Determinanty pozycji konkurencyjnej zostały ujęte w dwie grupy. Są to: 1) zasoby kapitału, pracy i technologii z uwzględnieniem zmian ich produktywności; 2) instytucje i ich jakość (w tym polityka gospodarcza). Szczegółową charakterystykę każdego z tych czynników uzupełnia próba ustalenia ich roli w kształtowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki w okresie 10 lat członkostwa Polski w UE.
W monografii poddano analizie nie tylko znaczenie członkostwa Polski w UE dla zmian konkurencyjności polskiej gospodarki, ale również oddziaływanie Polski na kształtowanie reguł gospodarowania i polityki unijne. Wybrane zagadnienia ilustrujące te procesy poddaje się badaniu w części trzeciej (rozdziały 5-6). W ramach pierwszego nurtu, tj. wpływu UE na konkurencyjność polskiej gospodarki przestawione są zmiany pozycji Polski w europejskich łańcuchach wartości, ewolucja kierunków polityki innowacyjnej związanej z implementacją polityki UE oraz znaczenie funduszy unijnych dla konkurencyjności Polski i przekształcenia na polskim rynku energii wynikające z polityki UE (rozdział 5).
Patrząc na dorobek 10 lat członkostwa Polski w UE i wkład naszego kraju do procesów integracyjnych w Europie skupiono się na dwóch głównych jego elementach, tj. na osiągnięciach prezydencji Polski w UE w zakresie problematyki gospodarczej oraz na roli Polski w kształtowaniu współpracy gospodarczej Unii Europejskiej w ramach Partnerstwa Wschodniego (rozdział 6).
Wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz dotyczące poszczególnych, szczegółowych zagadnień poddanych analizie zawarte są w końcowej części każdego z podrozdziałów. Dokonaną na tej podstawie syntetyczną ocenę znaczenia członkostwa w UE dla kształtowania konkurencyjności polskiej gospodarki zawiera podsumowanie. Określono w nim pozycję konkurencyjnej Polski w Unii Europejskiej według stanu na początku 2014 roku oraz przedstawiono sugestie dla polityki gospodarczej w kontekście implementacji strategii "Europa 2020".
[[[separator]]]Przedmowa - Marzenna Anna Weresa
CZĘŚĆ I. ZMIANY POZYCJI KONKURENCYJNEJ POLSKI
W UNII EUROPEJSKIEJ W LATACH 2004-2013
Rozdział 1. Rozwój gospodarczy i realna konwergencja
1.1. Porównanie wyników gospodarczych w latach 2004-2013: Polska na tle UE - Zbigniew Matkowski, Ryszard Rapacki, Mariusz Próchniak
1.2. Realna konwergencja dochodowa w UE - pozycja i szanse Polski - Zbigniew Matkowski, Mariusz Próchniak
1.3. Zróżnicowanie dochodów i ubóstwo w Polsce. Wpływ członkostwa w UE na zróżnicowanie dochodów w Polsce - Patrycja Graca?Gelert
Rozdział 2. Pozycja konkurencyjna w zewnętrznych stosunkach gospodarczych
2.1. Struktura geograficzna i rzeczowa polskiego handlu z zagranicą po dziesięciu
latach członkostwa w UE - Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska
2.2. Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na atrakcyjność Polski dla zagranicznych inwestorów - Tomasz M. Napiórkowski
2.3. Bilans płatniczy, oficjalne aktywa rezerwowe i zadłużenie zagraniczne Polski -
zmiany w okresie członkostwa w UE - Bogdan Radomski
CZĘŚĆ II. CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI
W LATACH 2004-2013
Rozdział 3. Zasoby i ich produktywność
3.1. Zmiany zasobów ludzkich w latach 2004-2013: Polska na tle UE - Mateusz Mokrogulski
3.2. Inwestycje i infrastruktura techniczna - Ireneusz Bil, Piotr Maszczyk
3.3. Restrukturyzacja narodowego systemu innowacji w Polsce w kontekście członkostwa w UE - Marzenna Anna Weresa, Małgorzata Stefania Lewandowska
3.4. Zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w latach 2004-2013 a konkurencyjność polskiej gospodarki - Mariusz Próchniak
Rozdział 4. Polityka gospodarcza, instytucje i ich jakość w Polsce w kontekście członkostwa w UE
4.1. Wpływ członkostwa Polski w UE na kierunki polityki gospodarczej w latach
2004-2013 - Jan W. Bossak
4.2. Rozwój systemu finansowego - Oskar Kowalewski
CZĘŚĆ III. CZŁONKOSTWO POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ
I JEGO EFEKTY - WYBRANE ZAGADNIENIA
Rozdział 5. Członkostwo Polski w UE a zmiany konkurencyjności gospodarki
5.1. Polska w europejskich łańcuchach wartości - Mariusz?Jan Radło
5.2. Nowe podejście do polityki innowacyjnej w Polsce jako rezultat przystąpienia do Unii Europejskiej - Arkadiusz Michał Kowalski
5.3. Znaczenie funduszy europejskich dla poprawy innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki - Iwona Grabowska
5.4. Wsparcie polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich z budżetu UE - Elżbieta Kawecka?Wyrzykowska
5.5. Zmiany na polskim rynku energii w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej - Grażyna Wojtkowska?Łodej
Rozdział 6. Wkład Polski do europejskich procesów integracyjnych
6.1. Osiągnięcia polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej (wybrane kwestie gospodarcze i finansowe) - Adam A. Ambroziak
6.2. Rola Polski w kształtowaniu wschodniego wymiaru współpracy gospodarczej Unii Europejskiej w ramach Partnerstwa Wschodniego - Krzysztof Falkowski
Podsumowanie raportu
Pozycja konkurencyjna Polski w Unii Europejskiej na początku 2014 roku - podsumowanie - Marzenna Anna Weresa
Opis
Jak polska gospodarka plasuje się na tle pozostałych gospodarek państw członkowskich Unii Europejskiej? Czy w ostatniej dekadzie osiągnięty został skok rozwojowy i cywilizacyjny, który był marzeniem wielu Polaków, kiedy w maju 2004 roku Polska wstępowała do Unii? W jakim stopniu członkostwo w UE przełożyło się na wzrost konkurencyjności Polski i doprowadziło do istotnych zmian gospodarczych, polegających na przejściu od konkurowania zasobami do konkurowania wiedzą? Poszukiwanie odpowiedzi na te pytania jest celem analiz prowadzonych w tej monografii. Wyniki tych badań pozwalają określić pozycję konkurencyjną Polski w Unii Europejskiej dziesięć lat po przystąpieniu naszego kraju do tego ugrupowania integracyjnego. Polska gospodarka ukazana została w szerszej perspektywie porównawczej, czyli na tle gospodarek pozostałych członków Unii Europejskiej.
W monografii analizie poddano poszczególne determinanty pozycji konkurencyjnej Polski, zarówno z perspektywy ilościowej, jak i jakościowej. Pozwala to zarysować przyszłe tendencje i wskazać obszary priorytetowe w polityce gospodarczej.
Wstęp
Przekazujemy do rąk czytelników monografię zawierającą wyniki cyklicznych systemowych badań porównawczych prowadzonych od wielu lat w Instytucie Gospodarki Światowej w ramach badań statutowych Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Celem prowadzonych analiz jest określenie pozycji konkurencyjnej Polski w Unii Europejskiej dziesięć lat po wstąpieniu naszego kraju w struktury tego ugrupowania integracyjnego. Polska gospodarka ukazana jest w szerszej perspektywie porównawczej, na tle pozostałych członków Unii Europejskiej, a w szczególności 11 państw członkowskich z regionu Europy Środkowej i Wschodniej (UE11). Konkurencyjność zdefiniowana została dla potrzeb prowadzonych w monografii analiz porównawczych jako zdolność kraju do uzyskania trwałej poprawy jakości życia, wzmocnienia pozycji ekonomicznej na rynkach zagranicznych oraz wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej. Definicja ta stanowi ogólne ramy przydatne do oceny różnorodnych zagadnień gospodarczych i społecznych składających się na pozycję konkurencyjną Polski.
Prowadzone w monografii analizy wykraczają ponad proste podejście wynikowe - uwzględniają również czynniki strukturalne determinujące konkurencyjność Polski. Zrozumienie jak wiele różnorodnych czynników wyznacza konkurencyjność gospodarek, ich identyfikacja i ocena ich zmian w czasie może być podstawą do kształtowania polityki gospodarczej. Z tego względu w monografii analizie poddano poszczególne determinanty pozycji konkurencyjnej Polski, zarówno z perspektywy ilościowej, jak i jakościowej, co pozwala przewidzieć przyszłe trendy i wskazać niektóre obszary priorytetowe w polityce.
Monografia składa się z trzech części, podzielonych na rozdziały, w których wyodrębniono szereg podrozdziałów. Celem części pierwszej (rozdziały 1-2) jest pokazanie zmian pozycji konkurencyjnej Polski w ciągu dekady członkostwa w UE. Na tę ocenę składają się dwa komplementarne elementy: określenie trendów rozwojowych polskiej gospodarki, z uwzględnieniem zmian poziomu życia ludności oraz wyznaczanie pozycji Polski w stosunkach gospodarczych z zagranicą. Porównanie wyników gospodarczych Polski w okresie 2004-2013 z rezultatami uzyskanymi przez inne kraje UE obejmuje analizę tempa wzrostu realnego PKB, określenie stopnia konwergencji poziomu dochodu w Polsce w stosunku do krajów UE15 oraz ocenę skali nierówności dochodowych i poziomu ubóstwa (rozdział 1). Natomiast odzwierciedleniem międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki jest wyznaczenie pozycji Polski w światowym handlu i międzynarodowych przepływach inwestycyjnych (rozdział 2).
Druga część monografii (rozdziały 3-4) ma na celu identyfikację głównych czynników wyznaczających zmiany pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki w minionej dekadzie. Determinanty pozycji konkurencyjnej zostały ujęte w dwie grupy. Są to: 1) zasoby kapitału, pracy i technologii z uwzględnieniem zmian ich produktywności; 2) instytucje i ich jakość (w tym polityka gospodarcza). Szczegółową charakterystykę każdego z tych czynników uzupełnia próba ustalenia ich roli w kształtowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki w okresie 10 lat członkostwa Polski w UE.
W monografii poddano analizie nie tylko znaczenie członkostwa Polski w UE dla zmian konkurencyjności polskiej gospodarki, ale również oddziaływanie Polski na kształtowanie reguł gospodarowania i polityki unijne. Wybrane zagadnienia ilustrujące te procesy poddaje się badaniu w części trzeciej (rozdziały 5-6). W ramach pierwszego nurtu, tj. wpływu UE na konkurencyjność polskiej gospodarki przestawione są zmiany pozycji Polski w europejskich łańcuchach wartości, ewolucja kierunków polityki innowacyjnej związanej z implementacją polityki UE oraz znaczenie funduszy unijnych dla konkurencyjności Polski i przekształcenia na polskim rynku energii wynikające z polityki UE (rozdział 5).
Patrząc na dorobek 10 lat członkostwa Polski w UE i wkład naszego kraju do procesów integracyjnych w Europie skupiono się na dwóch głównych jego elementach, tj. na osiągnięciach prezydencji Polski w UE w zakresie problematyki gospodarczej oraz na roli Polski w kształtowaniu współpracy gospodarczej Unii Europejskiej w ramach Partnerstwa Wschodniego (rozdział 6).
Wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz dotyczące poszczególnych, szczegółowych zagadnień poddanych analizie zawarte są w końcowej części każdego z podrozdziałów. Dokonaną na tej podstawie syntetyczną ocenę znaczenia członkostwa w UE dla kształtowania konkurencyjności polskiej gospodarki zawiera podsumowanie. Określono w nim pozycję konkurencyjnej Polski w Unii Europejskiej według stanu na początku 2014 roku oraz przedstawiono sugestie dla polityki gospodarczej w kontekście implementacji strategii "Europa 2020".
Spis treści
Przedmowa - Marzenna Anna Weresa
CZĘŚĆ I. ZMIANY POZYCJI KONKURENCYJNEJ POLSKI
W UNII EUROPEJSKIEJ W LATACH 2004-2013
Rozdział 1. Rozwój gospodarczy i realna konwergencja
1.1. Porównanie wyników gospodarczych w latach 2004-2013: Polska na tle UE - Zbigniew Matkowski, Ryszard Rapacki, Mariusz Próchniak
1.2. Realna konwergencja dochodowa w UE - pozycja i szanse Polski - Zbigniew Matkowski, Mariusz Próchniak
1.3. Zróżnicowanie dochodów i ubóstwo w Polsce. Wpływ członkostwa w UE na zróżnicowanie dochodów w Polsce - Patrycja Graca?Gelert
Rozdział 2. Pozycja konkurencyjna w zewnętrznych stosunkach gospodarczych
2.1. Struktura geograficzna i rzeczowa polskiego handlu z zagranicą po dziesięciu
latach członkostwa w UE - Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska
2.2. Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na atrakcyjność Polski dla zagranicznych inwestorów - Tomasz M. Napiórkowski
2.3. Bilans płatniczy, oficjalne aktywa rezerwowe i zadłużenie zagraniczne Polski -
zmiany w okresie członkostwa w UE - Bogdan Radomski
CZĘŚĆ II. CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI
W LATACH 2004-2013
Rozdział 3. Zasoby i ich produktywność
3.1. Zmiany zasobów ludzkich w latach 2004-2013: Polska na tle UE - Mateusz Mokrogulski
3.2. Inwestycje i infrastruktura techniczna - Ireneusz Bil, Piotr Maszczyk
3.3. Restrukturyzacja narodowego systemu innowacji w Polsce w kontekście członkostwa w UE - Marzenna Anna Weresa, Małgorzata Stefania Lewandowska
3.4. Zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w latach 2004-2013 a konkurencyjność polskiej gospodarki - Mariusz Próchniak
Rozdział 4. Polityka gospodarcza, instytucje i ich jakość w Polsce w kontekście członkostwa w UE
4.1. Wpływ członkostwa Polski w UE na kierunki polityki gospodarczej w latach
2004-2013 - Jan W. Bossak
4.2. Rozwój systemu finansowego - Oskar Kowalewski
CZĘŚĆ III. CZŁONKOSTWO POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ
I JEGO EFEKTY - WYBRANE ZAGADNIENIA
Rozdział 5. Członkostwo Polski w UE a zmiany konkurencyjności gospodarki
5.1. Polska w europejskich łańcuchach wartości - Mariusz?Jan Radło
5.2. Nowe podejście do polityki innowacyjnej w Polsce jako rezultat przystąpienia do Unii Europejskiej - Arkadiusz Michał Kowalski
5.3. Znaczenie funduszy europejskich dla poprawy innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki - Iwona Grabowska
5.4. Wsparcie polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich z budżetu UE - Elżbieta Kawecka?Wyrzykowska
5.5. Zmiany na polskim rynku energii w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej - Grażyna Wojtkowska?Łodej
Rozdział 6. Wkład Polski do europejskich procesów integracyjnych
6.1. Osiągnięcia polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej (wybrane kwestie gospodarcze i finansowe) - Adam A. Ambroziak
6.2. Rola Polski w kształtowaniu wschodniego wymiaru współpracy gospodarczej Unii Europejskiej w ramach Partnerstwa Wschodniego - Krzysztof Falkowski
Podsumowanie raportu
Pozycja konkurencyjna Polski w Unii Europejskiej na początku 2014 roku - podsumowanie - Marzenna Anna Weresa
Opinie
Jak polska gospodarka plasuje się na tle pozostałych gospodarek państw członkowskich Unii Europejskiej? Czy w ostatniej dekadzie osiągnięty został skok rozwojowy i cywilizacyjny, który był marzeniem wielu Polaków, kiedy w maju 2004 roku Polska wstępowała do Unii? W jakim stopniu członkostwo w UE przełożyło się na wzrost konkurencyjności Polski i doprowadziło do istotnych zmian gospodarczych, polegających na przejściu od konkurowania zasobami do konkurowania wiedzą? Poszukiwanie odpowiedzi na te pytania jest celem analiz prowadzonych w tej monografii. Wyniki tych badań pozwalają określić pozycję konkurencyjną Polski w Unii Europejskiej dziesięć lat po przystąpieniu naszego kraju do tego ugrupowania integracyjnego. Polska gospodarka ukazana została w szerszej perspektywie porównawczej, czyli na tle gospodarek pozostałych członków Unii Europejskiej.
W monografii analizie poddano poszczególne determinanty pozycji konkurencyjnej Polski, zarówno z perspektywy ilościowej, jak i jakościowej. Pozwala to zarysować przyszłe tendencje i wskazać obszary priorytetowe w polityce gospodarczej.
Przekazujemy do rąk czytelników monografię zawierającą wyniki cyklicznych systemowych badań porównawczych prowadzonych od wielu lat w Instytucie Gospodarki Światowej w ramach badań statutowych Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Celem prowadzonych analiz jest określenie pozycji konkurencyjnej Polski w Unii Europejskiej dziesięć lat po wstąpieniu naszego kraju w struktury tego ugrupowania integracyjnego. Polska gospodarka ukazana jest w szerszej perspektywie porównawczej, na tle pozostałych członków Unii Europejskiej, a w szczególności 11 państw członkowskich z regionu Europy Środkowej i Wschodniej (UE11). Konkurencyjność zdefiniowana została dla potrzeb prowadzonych w monografii analiz porównawczych jako zdolność kraju do uzyskania trwałej poprawy jakości życia, wzmocnienia pozycji ekonomicznej na rynkach zagranicznych oraz wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej. Definicja ta stanowi ogólne ramy przydatne do oceny różnorodnych zagadnień gospodarczych i społecznych składających się na pozycję konkurencyjną Polski.
Prowadzone w monografii analizy wykraczają ponad proste podejście wynikowe - uwzględniają również czynniki strukturalne determinujące konkurencyjność Polski. Zrozumienie jak wiele różnorodnych czynników wyznacza konkurencyjność gospodarek, ich identyfikacja i ocena ich zmian w czasie może być podstawą do kształtowania polityki gospodarczej. Z tego względu w monografii analizie poddano poszczególne determinanty pozycji konkurencyjnej Polski, zarówno z perspektywy ilościowej, jak i jakościowej, co pozwala przewidzieć przyszłe trendy i wskazać niektóre obszary priorytetowe w polityce.
Monografia składa się z trzech części, podzielonych na rozdziały, w których wyodrębniono szereg podrozdziałów. Celem części pierwszej (rozdziały 1-2) jest pokazanie zmian pozycji konkurencyjnej Polski w ciągu dekady członkostwa w UE. Na tę ocenę składają się dwa komplementarne elementy: określenie trendów rozwojowych polskiej gospodarki, z uwzględnieniem zmian poziomu życia ludności oraz wyznaczanie pozycji Polski w stosunkach gospodarczych z zagranicą. Porównanie wyników gospodarczych Polski w okresie 2004-2013 z rezultatami uzyskanymi przez inne kraje UE obejmuje analizę tempa wzrostu realnego PKB, określenie stopnia konwergencji poziomu dochodu w Polsce w stosunku do krajów UE15 oraz ocenę skali nierówności dochodowych i poziomu ubóstwa (rozdział 1). Natomiast odzwierciedleniem międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki jest wyznaczenie pozycji Polski w światowym handlu i międzynarodowych przepływach inwestycyjnych (rozdział 2).
Druga część monografii (rozdziały 3-4) ma na celu identyfikację głównych czynników wyznaczających zmiany pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki w minionej dekadzie. Determinanty pozycji konkurencyjnej zostały ujęte w dwie grupy. Są to: 1) zasoby kapitału, pracy i technologii z uwzględnieniem zmian ich produktywności; 2) instytucje i ich jakość (w tym polityka gospodarcza). Szczegółową charakterystykę każdego z tych czynników uzupełnia próba ustalenia ich roli w kształtowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki w okresie 10 lat członkostwa Polski w UE.
W monografii poddano analizie nie tylko znaczenie członkostwa Polski w UE dla zmian konkurencyjności polskiej gospodarki, ale również oddziaływanie Polski na kształtowanie reguł gospodarowania i polityki unijne. Wybrane zagadnienia ilustrujące te procesy poddaje się badaniu w części trzeciej (rozdziały 5-6). W ramach pierwszego nurtu, tj. wpływu UE na konkurencyjność polskiej gospodarki przestawione są zmiany pozycji Polski w europejskich łańcuchach wartości, ewolucja kierunków polityki innowacyjnej związanej z implementacją polityki UE oraz znaczenie funduszy unijnych dla konkurencyjności Polski i przekształcenia na polskim rynku energii wynikające z polityki UE (rozdział 5).
Patrząc na dorobek 10 lat członkostwa Polski w UE i wkład naszego kraju do procesów integracyjnych w Europie skupiono się na dwóch głównych jego elementach, tj. na osiągnięciach prezydencji Polski w UE w zakresie problematyki gospodarczej oraz na roli Polski w kształtowaniu współpracy gospodarczej Unii Europejskiej w ramach Partnerstwa Wschodniego (rozdział 6).
Wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz dotyczące poszczególnych, szczegółowych zagadnień poddanych analizie zawarte są w końcowej części każdego z podrozdziałów. Dokonaną na tej podstawie syntetyczną ocenę znaczenia członkostwa w UE dla kształtowania konkurencyjności polskiej gospodarki zawiera podsumowanie. Określono w nim pozycję konkurencyjnej Polski w Unii Europejskiej według stanu na początku 2014 roku oraz przedstawiono sugestie dla polityki gospodarczej w kontekście implementacji strategii "Europa 2020".
Przedmowa - Marzenna Anna Weresa
CZĘŚĆ I. ZMIANY POZYCJI KONKURENCYJNEJ POLSKI
W UNII EUROPEJSKIEJ W LATACH 2004-2013
Rozdział 1. Rozwój gospodarczy i realna konwergencja
1.1. Porównanie wyników gospodarczych w latach 2004-2013: Polska na tle UE - Zbigniew Matkowski, Ryszard Rapacki, Mariusz Próchniak
1.2. Realna konwergencja dochodowa w UE - pozycja i szanse Polski - Zbigniew Matkowski, Mariusz Próchniak
1.3. Zróżnicowanie dochodów i ubóstwo w Polsce. Wpływ członkostwa w UE na zróżnicowanie dochodów w Polsce - Patrycja Graca?Gelert
Rozdział 2. Pozycja konkurencyjna w zewnętrznych stosunkach gospodarczych
2.1. Struktura geograficzna i rzeczowa polskiego handlu z zagranicą po dziesięciu
latach członkostwa w UE - Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska
2.2. Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na atrakcyjność Polski dla zagranicznych inwestorów - Tomasz M. Napiórkowski
2.3. Bilans płatniczy, oficjalne aktywa rezerwowe i zadłużenie zagraniczne Polski -
zmiany w okresie członkostwa w UE - Bogdan Radomski
CZĘŚĆ II. CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI
W LATACH 2004-2013
Rozdział 3. Zasoby i ich produktywność
3.1. Zmiany zasobów ludzkich w latach 2004-2013: Polska na tle UE - Mateusz Mokrogulski
3.2. Inwestycje i infrastruktura techniczna - Ireneusz Bil, Piotr Maszczyk
3.3. Restrukturyzacja narodowego systemu innowacji w Polsce w kontekście członkostwa w UE - Marzenna Anna Weresa, Małgorzata Stefania Lewandowska
3.4. Zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w latach 2004-2013 a konkurencyjność polskiej gospodarki - Mariusz Próchniak
Rozdział 4. Polityka gospodarcza, instytucje i ich jakość w Polsce w kontekście członkostwa w UE
4.1. Wpływ członkostwa Polski w UE na kierunki polityki gospodarczej w latach
2004-2013 - Jan W. Bossak
4.2. Rozwój systemu finansowego - Oskar Kowalewski
CZĘŚĆ III. CZŁONKOSTWO POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ
I JEGO EFEKTY - WYBRANE ZAGADNIENIA
Rozdział 5. Członkostwo Polski w UE a zmiany konkurencyjności gospodarki
5.1. Polska w europejskich łańcuchach wartości - Mariusz?Jan Radło
5.2. Nowe podejście do polityki innowacyjnej w Polsce jako rezultat przystąpienia do Unii Europejskiej - Arkadiusz Michał Kowalski
5.3. Znaczenie funduszy europejskich dla poprawy innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki - Iwona Grabowska
5.4. Wsparcie polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich z budżetu UE - Elżbieta Kawecka?Wyrzykowska
5.5. Zmiany na polskim rynku energii w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej - Grażyna Wojtkowska?Łodej
Rozdział 6. Wkład Polski do europejskich procesów integracyjnych
6.1. Osiągnięcia polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej (wybrane kwestie gospodarcze i finansowe) - Adam A. Ambroziak
6.2. Rola Polski w kształtowaniu wschodniego wymiaru współpracy gospodarczej Unii Europejskiej w ramach Partnerstwa Wschodniego - Krzysztof Falkowski
Podsumowanie raportu
Pozycja konkurencyjna Polski w Unii Europejskiej na początku 2014 roku - podsumowanie - Marzenna Anna Weresa
