PODSTAWY EKONOMII. MIKROEKONOMIA Wprowadzenie do ekonomii. Mikroekonomia

WPROWADZENIE DO EKONOMII. MIKROEKONOMIA jest pierwszą częścią IV wydania znanego i popularnego podręcznika pt. PODSTAWY EKONOMII Bogusława Czarnego (ur. 1957 r.), wieloletniego wykładowcy ekonomii w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (druga część zatytułowana MAKROEKONOMIA ukaże się wkrótce nakładem Oficyny Wydawniczej SGH). Podręcznik zawiera m.in. wykład współczesnej mikroekonomii (chodzi o tematy: działanie konkurencyjnego rynku, zachowania konsumentów i producentów, formy rynków, rynki pracy, kapitału i ziemi, ryzyko w gospodarce, działania państwa na rynkach). Unikalną cechą tej pracy jest jej osadzenie w realiach polskiej gospodarki. Informuje ona m.in. o historii gospodarowania w Polsce w XX wieku, a także o aktualnych problemach polityki gospodarczej w Polsce i o "ramach instytucjonalnych", w których odbywa się gospodarowanie w naszym kraju. Treść podręcznika wzbogacają studia przypadku oraz bardzo liczne zadania w formie pytań typu prawda/fałsz, testów i rozbudowanych zadań problemowych, które pomagają lepiej zrozumieć i utrwalić zdobytą wiedzę. Odpowiedzi do wybranych zadań, zamieszczone na końcu podręcznika, a także wiele przykładowych sprawdzianów egzaminacyjnych z zajęć prowadzonych przez Autora w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej ułatwią Czytelnikowi kontrolowanie postępów w nauce. Uzupełnieniem PODSTAW EKONOMII jest serwis edukacyjny www.podstawyekonomii.pl.

Bogusława Czarnego PODSTAWY EKONOMII powinny zainteresować:

• studentów kierunków ekonomicznych w wyższych uczelniach różnych typów,
• studentów nauk społecznych (np. prawa, zarządzania),
• nauczycieli średnich szkół ekonomicznych,
• uczestników specjalistycznych szkoleń,
• zainteresowanych ekonomią samouków.

Przygotowując czwarte wydanie Podstaw ekonomii, usunąłem błędy i niejasności odkryte w trzecim wydaniu, wypełniłem podręcznik nowymi danymi statystycznymi o polskiej gospodarce, zaktualizowałem wiele "ramek" ilustrujących teorię ekonomiczną przykładami z życia gospodarczego, przygotowałem nowe kolokwia i egzaminy z zajęć, które od lat prowadzę w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej, rozbudowałem zbiory zadań kończące poszczególne rozdziały i odpowiedzi do tych zadań, wymieniłem i ulepszyłem część studiów przypadku. Mimo wszystkich tych zmian Czytelnik znający poprzednie wydanie Podstaw ekonomii będzie się tu czuł jak u siebie w domu. Oczywiście podręcznik nadal składa się z trzech części: Wprowadzenia do ekonomii, Mikroekonomii i Makroekonomii.

Wprowadzenie do ekonomii obejmuje rozdziały Co to jest ekonomia? oraz Narzędzia ekonomisty. Tytuły tych rozdziałów mówią wszystko o ich treści.

Mikroekonomia zaczyna się omówieniem podstawowego mechanizmu, którego działanie rozstrzyga "co, jak i dla kogo wytwarza gospodarka?", czyli rynku (Rynek). Następnie po kolei badam zachowania konsumenta (Konsument) i producenta (Producent). Kolejne trzy rozdziały poświęcam formom rynku (Formy rynku), "czynnikom produkcji", czyli pracy, kapitałowi i ziemi (Praca, kapitał, ziemia) oraz ryzyku (Ryzyko). Dopiero tak uzbrojony przystępuję do analizy mikroekonomicznych funkcji państwa (Państwo) w gospodarce.

Makroekonomię - tradycyjnie - rozpoczyna rozdział Mierzymy dochód narodowy. Następnie w rozdziale Wydatki a wielkość produkcji w gospodarce analizuję zależność PKB od wielkości zagregowanych wydatków w gospodarce. Dwa kolejne rozdziały poświęcam rynkowi pieniądza (Rynek pieniądza) i rynkowi pracy (Rynek pracy). Dalej następuje opis wahań wielkości produkcji w gospodarce zamkniętej (Wahania wielkości produkcji w gospodarce zamkniętej), która w krótkim okresie zachowuje się "po keynesowsku", a w długim "klasycznie". Na zakończenie omawiam wybrane aspekty działania takiej właśnie gospodarki, czyli inflację, gospodarkę otwartą i wzrost gospodarczy (Inflacja, Gospodarka otwarta i Wzrost gospodarczy).

W Podstawach ekonomii staram się podkreślać praktyczne zastosowania ekonomii. Bardzo zależy mi na zwięzłości i prostocie wykładu. Zastosowanie matematyki ograniczam do minimum. Wszędzie, gdzie to możliwe, omawiane zależności ilustruję liniami prostymi. Polskie nazwy uzupełniam odpowiednikami angielskimi. Chcę w ten sposób ułatwić studentom pracę z zachodnimi podręcznikami.

Wstęp

WPROWADZENIE DO EKONOMII

Rozdział 1. Co to jest ekonomia?

1.1. Co to znaczy ekonomia?

1.1.1. Czym zajmują się ekonomiści?

1.1.2. Cel i metoda ekonomistów

1.2. Statystyczny charakter praw ekonomicznych

1.3. Język teorii ekonomicznej

1.4. Mikroekonomia i makroekonomia

1.5. Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna

1.6. Osobliwości ekonomii

1.6.1. Rola doświadczenia

1.6.2. Zmienność warunków gospodarowania

1.6.3. Prognozy, które same się obalają, i podobne problemy

1.6.4. Ekonomia a interesy

1.6.5. Czy ekonomia jest nauką?

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

Studium przypadku

Rozdział 2. Narzędzia ekonomisty

2.1. Zestawy danych ekonomicznych

2.1.1. Źródła danych

2.1.2. Dane statystyczne i wykresy

2.1.3. Średnie

2.1.4. Wartości absolutne i wartości względne

2.1.5. Wskaźniki (indeksy)

2.1.6. Wskaźniki jako średnie ważone

2.1.7. Nominalna i realna wartość kwoty pieniądza

2.2. Wartość a czas

2.2.1. Stopa procentowa

2.2.2. Wartość przyszła

2.2.3. Wartość zaktualizowana

2.3. Modelowanie związków zmiennych ekonomicznych

2.3.1. Związki zmiennych ekonomicznych

2.3.2. Modele ekonomiczne a dane statystyczne

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

MIKROEKONOMIA

Rozdział 3. Rynek

3.1. Co to jest rynek?

3.1.1. Popyt

3.1.2. Podaż

3.1.3. Cena równowagi

3.2. Efektywność rynku

3.3. Rynki wolne, rynki regulowane

3.3.1. Cena maksymalna

3.3.2. Cena minimalna

3.3.3. Podatek od sprzedaży

3.3.4. System nakazowo-rozdzielczy

3.4. Elastyczności

3.4.1. Prosta elastyczność cenowa popytu

3.4.2. Mieszana elastyczność cenowa popytu

3.4.3. Elastyczność dochodowa popytu

3.4.4. Elastyczność cenowa podaży

3.4.5. Zastosowania praktyczne

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

Studium przypadku

Rozdział 4. Konsument

4.1. Możliwości konsumenta

4.1.1. Ograniczenie budżetowe

4.1.2. Przesunięcia i zmiany nachylenia linii ograniczenia budżetowego

4.1.3. Nietypowe linie ograniczenia budżetowego

4.2. Gusty konsumenta

4.2.1. Funkcja użyteczności

4.2.2. Mapa gustów konsumenta

4.3. Decyzje konsumenta

4.3.1. Optymalny koszyk dóbr (równowaga konsumenta)

4.3.2. Punkt równowagi konsumenta a zmiany dochodu

4.3.3. Punkt równowagi konsumenta a zmiany cen

4.3.4. Efekt substytucyjny i efekt dochodowy

4.4. Zastosowania teorii podejmowania decyzji konsumenta

4.4.1. Podatek pośredni czy bezpośredni?

4.4.2. Autostrada czy transport publiczny?

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

Rozdział 5. Producent

5.1. Formy przedsiębiorstw

5.1.1. Własność prywatna i własność wspólna (kolektywna)

5.1.2. Formy prawne i organizacyjne przedsiębiorstw

5.2. Cele działalności przedsiębiorstwa

5.2.1. Maksymalizacja zysku

5.2.2. Jak przedsiębiorstwo oblicza zysk?

5.3. Utargi

5.4. Koszty

5.4.1. Koszt całkowity, przeciętny, krańcowy

5.4.2. Technika produkcji a koszty

5.5. Przykład

5.6. Decyzje przedsiębiorstwa o podaży

5.7. Koszty przeciętne w krótkim i w długim okresie

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

Rozdział 6. Formy rynku

6.1. Dlaczego rynki różnią się od siebie?

6.2. Konkurencja doskonała

6.2.1. Przedsiębiorstwo: popyt, podaż, wielkość produkcji

6.2.2. Gałąź wolnokonkurencyjna: skutki szoku popytowego

6.3. Monopol

6.3.1. Popyt, podaż, wielkość produkcji

6.3.2. Monopol a gałąź wolnokonkurencyjna

6.4. Konkurencja monopolistyczna

6.4.1. Popyt, podaż, wielkość produkcji

6.4.2. Różnicowanie produktu

6.5. Oligopol

6.5.1. Porozumienia przedsiębiorstw

6.5.2. Sztywność cen

6.6. Rola wejść i wyjść

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych pytań

Rozdział 7. Praca, kapitał, ziemia

7.1. Popyt na zasoby

7.1.1. Popyt na zasoby w krótkim okresie

7.1.2. Popyt na zasoby w długim okresie

7.1.3. Rynkowy popyt na zasoby

7.1.4. Konkurencja niedoskonała a popyt na zasoby

7.1.5. Popyt firm na zasoby a maksymalizacja zysku

7.2. Rynek pracy

7.2.1. Decyzje o oferowaniu pracy

7.2.2. Równowaga na rynku pracy

7.3. Rynek kapitału

7.4. Rynek ziemi

7.4.1. Zmiany cen na rynku ziemi

7.4.2. Renta ekonomiczna

7.5. Dochody właścicieli zasobów

7.5.1. Wynagrodzenie pracy

7.5.2. Wynagrodzenie własności

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

Rozdział 8. Ryzyko

8.1. Stosunek ludzi do ryzyka

8.2. Łączenie ryzyka

8.3. Rynek kapitałowy

8.3.1. Łączenie ryzyka na rynku kapitałowym

8.3.2. Różnicowanie portfela inwestycyjnego

8.4. Rynek ubezpieczeń

8.4.1. Decyzja o ubezpieczeniu się

8.4.2. Łączenie ryzyka przez towarzystwa ubezpieczeniowe

8.4.3. Dzielenie ryzyka przez towarzystwa ubezpieczeniowe

8.4.4. Bariery rozwoju rynku ubezpieczeń

8.5. Rynek transakcji terminowych

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

Rozdział 9. Państwo

9.1. Efektywność a sprawiedliwość

9.2. Państwo dba o efektywność

9.2.1. Państwo chroni konkurencję

9.2.2. Państwo udostępnia dobra publiczne i zapobiega tragedii wspólnego pastwiska

9.2.3. Państwo kontroluje efekty zewnętrzne

9.2.4. Państwo usuwa kłopoty z informacją

9.3. Państwo dba o sprawiedliwość

9.3.1. Podatki

9.3.2. Zasiłki

9.3.3. Podział dochodów

9.4. Zawodność państwa

9.4.1. Paradoks głosowania

9.4.2. Wynik środkowego głosującego

9.4.3. Handel głosami

9.4.4. Skoncentrowane korzyści, rozproszone koszty

Zrób to sam!

Odpowiedzi do wybranych zadań

EGZAMINY Z PODSTAW MIKROEKONOMII

Egzamin z podstaw mikroekonomii (1)

Egzamin z podstaw mikroekonomii (2)

Egzamin z podstaw mikroekonomii (3)

KOLOKWIA Z PODSTAW MIKROEKONOMII

Kolokwium z podstaw mikroekonomii (1)

Kolokwium z podstaw mikroekonomii (2)

Kolokwium z podstaw mikroekonomii (3)

Bibliografia

Indeks rzeczowy