OGRANICZANIE NIESTABILNOŚCI OTOCZENIA PRZEDSIĘBIORSTW

Niepewność i niestabilność są dzisiaj nieodłącznymi zjawiskami towarzyszącymi działalności gospodarczej. Są one generowane przez szereg czynników i ich sprzężeń, w tym również przez same działania stabilizujące, które przynosząc korzyści jednym uczestnikom rynku, mogą potęgować problemy innych. W tych warunkach umiejętność rozpoznawania oraz dostosowania się do warunków niepewności i niestabilności staje się ważnym czynnikiem budowania własnej przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Zróżnicowana mapa źródeł i skutków niepewności przekłada się zarazem na różnorodność strategii dostosowawczych. W dużej mierze koncentrują się one na działaniach asekuracyjnych, zmierzających do niwelowania ostrości oddziaływania zjawisk niepewności i ryzyka.

Oprócz działań własnych przedsiębiorstw strategie te obejmują również presję na organy państwa w celu wprowadzania działań osłonowych w postaci rynkowych bądź administracyjnych interwencji, programów socjalnych czy przyjęcia odpowiednich rozwiązań instytucjonalnych. Tego rodzaju działania przynoszą efekty głównie wtedy, gdy są rezultatem szerszego oddziaływania grupowego bądź też ich zaniechanie stanowiłoby istotne zagrożenie dla funkcjonowania całej gospodarki.

Niwelowanie zagrożeń związanych z gospodarczą niepewnością i niestabilnością w zasadniczej mierze pozostaje sprawą indywidualnego postępowania poszczególnych firm. W zaprezentowanych w książce materiałach przedstawiono szereg takich mikroekonomicznych strategii. Idą one m.in. w kierunku lepszego rozpoznania zachodzących rynkowych procesów i ich skutków. Właściwa ich antycypacja dzięki wykorzystaniu systemów wczesnego ostrzegania daje możliwość podjęcia działań uprzedzających i w rezultacie lepsze przystosowanie do oczekiwanych wyzwań. Taką możliwość daje też pogłębienie współpracy z rynkowym instytucjonalnym otoczeniem, które dysponuje zazwyczaj własnym aparatem analizy zachodzących gospodarczych procesów i generowania rynkowych informacji. Na coraz szerszą skalę wykorzystywane są procesy outsourcingu i offshoringu i tą drogą jest stosowane rozpraszanie ryzyka także na kooperantów.

Ograniczeniu rosnącego gospodarczego ryzyka i niepewności służy doskonalenie technik i procesów zarządczych. Wiążą się z tym działania ukierunkowane na zmianę kultury funkcjonowania poszczególnych organizacji, mocniejsze stymulowanie zachowań przedsiębiorczych, podnoszenie efektywności nadzoru korporacyjnego, ograniczanie kosztów agencji. Wielką - niedocenianą i niewykorzystaną - rezerwą jest rozwój społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i instytucji finansowych w ich otoczeniu. Przedsiębiorstwa podejmują też z powodzeniem próby przenoszenia i adaptacji nowych technik zarządczych, takich jak lean management, techniki zarządzania projektami czy zarządzanie różnorodnością.

Współcześnie najważniejszym źródłem ryzyka i niestabilności w gospodarce stają się rynki finansowe. Ich autonomizacja i bardzo szybki rozwój stymulowany procesami globalizacji spowodowały, że pojawiające się zjawiska destabilizacji bardzo szybko przenoszone są na wszystkie pozostałe obszary gospodarki. Funkcjonowanie płynnych rynków finansowych tworzy podstawę do powstania kolejnych rynków instrumentów pochodnych, które bazują na przeciwstawnych kontraktach będących czynnikiem zróżnicowanych ocen co do przyszłych warunków gospodarowania.

Funkcjonowanie takich rynków, jak i aktywna na nich obecność, otwiera możliwości zawierania transakcji zabezpieczających stabilność kluczowych warunków działalności prowadzonej przez dane przedsiębiorstwo. Nowe szanse mogą jednak nie dorównywać zagrożeniom. Asymetryczność wiedzy i dostępu do informacji powoduje, że taka ścieżka ograniczania niepewności w gospodarce, w warunkach intensywnych działań spekulacyjnych, staje się jej zaprzeczeniem i źródłem nowych gospodarczych zagrożeń. Ich zniwelowanie wymagałoby podjęcia skoordynowanych działań na poziomie makroekonomicznym i globalnym, do czego społeczności ludzkie nie wydają się, jak do tej pory, przygotowane.

Prezentowane materiały stanowią uzupełnienie książki Przedsiębiorstwo a narastająca niestabilność otoczenia, którą poświęcono kluczowym trendom narastającej rynkowej niestabilności i niepewności. Razem stanowią niewątpliwie ważny wkład do badań i dyskusji nad zjawiskami gospodarczymi, które będą przez kolejne dziesiątki lat zaprzątały uwagę nie tylko ekonomistów.

Wprowadzenie. Między niestabilnością a niepewnością

Część I. DOSTOSOWYWANIE SIĘ PRZEDSIĘBIORSTWA DO WARUNKÓW NIESTABILNOŚCI

Magdalena Mikołajek-Gocejna

Wpływ postaw inwestorów na niestabilność rynków kapitałowych

Sylwia Morawska

Menedżer w obliczu niewypłacalności przedsiębiorstwa - sankcje za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości

Jolanta Brodowska-Szewczuk

Wpływ inwestycji realizowanych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego (SPO) na konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw

Katarzyna Zaniewska

Przedsiębiorstwa rodzinne wobec niestabilnego otoczenia

Maciej Srebro

Zarządzanie zyskiem i polityka dywidendowa spółek w sytuacji narastającego kryzysu ekonomicznego

Paweł Wieprzowski

Polskie przedsiębiorstwa w obliczu drugiej fali kryzysu

Marta Buchowiec

Działalność otwartych funduszy emerytalnych w warunkach niestabilności spowodowanej kryzysem finansowym

Aleksandra Jadach-Sepioło, Ilona Dobek

Programy rewitalizacji miast a stabilność otoczenia lokalnie działających przedsiębiorstw

Katarzyna G. Sobiech-Grabka

Skłonność przedsiębiorstw do udziału w rewitalizacyjnych projektach PPP w warunkach kryzysu

Część II. Ograniczanie ryzyka działalności przedsiębiorstwa

Tadeusz P. Tkaczyk

Współczesny mechanizm rynkowy a przemiany w strategiach przedsiębiorstw (w tym i majątku trwałym)

Paweł Dec

Wykorzystanie strategicznych systemów wczesnego ostrzegania w ograniczaniu niepewności w przedsiębiorstwach

Krzysztof Markowski

Biuro Informacji Kredytowej S.A. jako źródło informacji zarządczych dla banków

Grzegorz Borkowski

Grupa kapitałowa jako forma organizacji interferująca z otoczeniem

Katarzyna Nowicka

Outsourcing - metoda stabilizowania gospodarowania

Marzenna Cichosz, Aneta Pluta-Zaremba

Kierunki działań dostosowawczych operatorów ekspresowych do wymogów konkurencji w warunkach narastających zmian otoczenia

Justyna Imiołek-Kosowska

Przyczyny niestabilności rynku nieruchomości komercyjnych oraz przeciwdziałanie skutkom tejże niestabilności

Paulina Kupis

Dysfunkcje prawa w otoczeniu przedsiębiorstwa

Część III. Innowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem jako sposób łagodzenia niestabilności

Stanisław Łobejko

Zarządzanie strategiczne w warunkach niepewności

Beata Chmielewiec

Stymulowanie przedsiębiorczych zachowań pracowników jako priorytetowe zadanie kadry menedżerskiej w warunkach niestabilności otoczenia

Barbara Ocicka

Zarządzanie dostawcami w burzliwym otoczeniu XXI wieku

Anna Lewandowska-Ciszek

Skuteczność koncepcji zarządzania lean management w warunkach niepewności

Małgorzata Zielińska

Kultura organizacyjna we współczesnej organizacji w dobie turbulentnego otoczenia

Karolina Łudzińska

Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw w warunkach narastającej niestabilności otoczenia

Katarzyna Gerejczyk

Społeczna odpowiedzialność instytucji finansowych w dobie kryzysu zaufania

Rafał Marcin Borkowski

Zarządzanie różnorodnością jako źródło przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw. Wybrane metody

Michał Wit Gurdziński

Efektywny nadzór korporacyjny

Informacje o autorach i redaktorach