Tematem niniejszej książki, powstałej na bazie badań statutowych autora, zrealizowanych w SGH w ramach Kolegium Gospodarki Światowej, stała się problematyka z pogranicza teorii konkurencyjności międzynarodowej i ekonomii instytucjonalnej. Jest to próba spojrzenia na gospodarkę przez pryzmat refleksji filozoficzno-etycznej i społecznej, z uwzględnieniem zwłaszcza współczesnej katolickiej nauki społecznej oraz niektórych innych nurtów inspiracji filozoficznej. Stąd zainteresowanie takimi problemami, jak odpowiedzialna konkurencyjność, ale też zasada solidarności i pomocniczości (subsydiarności), dobro wspólne, czy też jakość życia i ekonomiczna teoria szczęścia (well-being). Najkrócej rzecz ujmując: skupia się wokół wybranych aspektów relacji pomiędzy konkurencyjnością a współczesną koncepcją kapitału społecznego.
Zdaniem autora, w ostatnim okresie dają się zauważyć dwie tendencje. Z jednej strony, wśród specjalistów zajmujących się konkurencyjnością rośnie zainteresowanie jej społecznym i etycznym wymiarem (responsible and sustainable competitiveness), z drugiej zaś - pojawia się coraz więcej opracowań dotykających etycznych i aksjologicznych wymiarów rozwoju gospodarczego. W wyniku tego ukazują się studia z zakresu ekonomicznej teorii szczęścia i jakości życia (well-being). Zainteresowanie problematyką znaczenia kapitału społecznego w procesach rozwojowych rośnie zwłaszcza od czasu kryzysu finansowego. Takie tendencje zauważalne są przede wszystkim wśród autorów zainspirowanych katolicką nauką społeczną, ale i szerzej, podejmujących wątek tzw. moralnego kapitalizmu. Rośnie też zainteresowanie kwestią tzw. ekonomicznej teorii szczęścia.
Celem pracy jest ukazanie wybranych aspektów dyskusji na temat relacji społeczno-ekonomicznej w tym zakresie. Przedmiotem refleksji stały się przy tym najnowsze raporty i opracowania o konkurencyjności oraz opracowania wybranych autorów, dla których refleksja aksjologiczna jest istotna. Szczególną uwagę zwrócono w opracowaniu na dorobek autorów zainspirowanych filozofią chrześcijańską (Stefano Zamagni, Luigino Bruni, Michael Novak czy Peter Berger), a z drugiej strony na prace autorów fińskich (Timo Hamalainen i środowisko skupione wokół SITRA). W tym też kontekście pojawia się w opracowaniu pojęcie moralnego kapitalizmu.
Należy dodać, że nie jest to problematyka łatwa, gdyż refleksja nad omawianymi tu pojęciami jest, z jednej strony, naznaczona trochę ideologicznie, z drugiej zaś - obciążona pewnym subiektywizmem ocen. Może więc wzbudzać kontrowersje i dyskusje. Wydaje się jednak, że jest ona na swój sposób ważna - również w kontekście zachodzących w gospodarce światowej zjawisk kryzysowych oraz przemian jakościowych. Wobec powyższego, jeśli chodzi o formułowanie ostatecznych wniosków, ocen i rozstrzygnięć, autor niniejszego opracowania stara się zachować pewną ostrożność. Zależało mu raczej na zwróceniu uwagi na interesujące nurty dyskusji.
Praca składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono pokrótce pojęcie konkurencyjności międzynarodowej, z uwzględnieniem teorii instytucji oraz aksjologicznych jej aspektów. Przedstawiono też koncepcję konkurencyjności i społecznie odpowiedzialnej konkurencyjności w świetle różnych rankingów. W rozdziale drugim zaprezentowano relacje pomiędzy ekonomią a etyką życia gospodarczego, z uwzględnieniem implikacji dla refleksji o konkurencyjności i kapitale społecznym. Rozdział trzeci ukazuje przemyślenia wybranych współczesnych chrześcijańskich myślicieli ekonomicznych, podejmujących wątek moralnego kapitalizmu i koncepcji well-being. Wskazuje też na kierunki przyszłej refleksji etycznej o gospodarce. Rozdział ostatni prezentuje natomiast przemyślenia i dokonania autorów fińskich w odniesieniu do konkurencyjności i well-being, w świetle działalności i najnowszych dokumentów SITRA i T. Hamalainena.
Poważnym źródłem inspiracji dla autora, poza lekturą tekstów wspomnianych wyżej, były interesujące inicjatywy: aktywność Caux Round Table oraz Global Compact, promujące koncepcję moralnego kapitalizmu i moralnej ekonomii (pojmowanej jako nauka uprawiana bardziej moralnie, ale i bliższy człowiekowi model ekonomiczny). Obok nich niewątpliwie inspirujące były spotkania w ramach "Dziedzińca Dialogu", organizowane przez Centrum Myśli Jana Pawła II we współpracy ze Stolicą Apostolską, a wreszcie spotkania Kongresu Obywatelskiego pod patronatem Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową.
[[[separator]]]Wstęp
1. Konkurencyjność międzynarodowa a instytucje i rozwój integralny
1.1. Istota konkurencyjności
1.2. Konkurencyjność a wspólnota - refleksje krytyczne
1.3. Konkurencyjność a instytucje i kapitał społeczny
1.4. Dobro wspólne i solidarność a konkurencyjność i jakość życia (well-being)
1.5. Konkurencyjność międzynarodowa i społeczna odpowiedzialność w świetle najnowszych rankingów
2. Między ekonomią a etyką życia gospodarczego. Implikacje dla refleksji o konkurencyjności i well-being
2.1. Rozwój i ewolucja aksjologicznej i etycznej refleksji nad gospodarką
2.2. Etyka a współczesna ekonomia. Teoria instytucji a ordoliberalizm
2.3. Zarządzanie i etyka a koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu i rozwoju zrównoważonego
2.4. Katolicka nauka społeczna a etyka życia gospodarczego
3. Nowe inspiracje i przyszłość: demokratyczny kapitalizm i ekonomia obywatelska w świetle myśli M. Novaka i S. Zamagniego
3.1. Michael Novak i idea demokratycznego kapitalizmu
3.2. Stefano Zamagni i Luigino Bruni - civil economy, ekonomia komunii oraz dobra relacyjne
3.3. Personalistyczne koncepcje zawarte w Handbook on the Economics of Reciprocity and Social Enterprises
3.4. Konkurencyjność a "moralny kapitalizm" w świetle poglądów innych wybranych współczesnych ekonomistów i socjologów
3.5. Ku (bardziej) moralnemu kapitalizmowi? Przyszłość etycznej refleksji nad gospodarką i biznesem
4. Fińska wizja konkurencyjności i well-being w świetle najnowszych dokumentów SITRA i koncepcji T. Hamalainena
4.1. Konkurencyjność i innowacyjność Finlandii. Rola SITRA
4.2. Poglądy T. Hamalainena i ekspertów SITRA na konkurencyjność i innowacje
4.3. SITRA i koncepcja sustainable well-being
Zakończenie. Wnioski dla Polski. Dialog, debata i moralny kapitalizm
Bibliografia
Summary
Załączniki
A. 10 zasad UN Global Compact
B. Caux Round Table - A WHITE PAPER and CALL TO ACTION
Tematem niniejszej książki, powstałej na bazie badań statutowych autora, zrealizowanych w SGH w ramach Kolegium Gospodarki Światowej, stała się problematyka z pogranicza teorii konkurencyjności międzynarodowej i ekonomii instytucjonalnej. Jest to próba spojrzenia na gospodarkę przez pryzmat refleksji filozoficzno-etycznej i społecznej, z uwzględnieniem zwłaszcza współczesnej katolickiej nauki społecznej oraz niektórych innych nurtów inspiracji filozoficznej. Stąd zainteresowanie takimi problemami, jak odpowiedzialna konkurencyjność, ale też zasada solidarności i pomocniczości (subsydiarności), dobro wspólne, czy też jakość życia i ekonomiczna teoria szczęścia (well-being). Najkrócej rzecz ujmując: skupia się wokół wybranych aspektów relacji pomiędzy konkurencyjnością a współczesną koncepcją kapitału społecznego. Zdaniem autora, w ostatnim okresie dają się zauważyć dwie tendencje. Z jednej strony, wśród specjalistów zajmujących się konkurencyjnością rośnie zainteresowanie jej społecznym i etycznym wymiarem (responsible and sustainable competitiveness), z drugiej zaś - pojawia się coraz więcej opracowań dotykających etycznych i aksjologicznych wymiarów rozwoju gospodarczego. W wyniku tego ukazują się studia z zakresu ekonomicznej teorii szczęścia i jakości życia (well-being). Zainteresowanie problematyką znaczenia kapitału społecznego w procesach rozwojowych rośnie zwłaszcza od czasu kryzysu finansowego. Takie tendencje zauważalne są przede wszystkim wśród autorów zainspirowanych katolicką nauką społeczną, ale i szerzej, podejmujących wątek tzw. moralnego kapitalizmu. Rośnie też zainteresowanie kwestią tzw. ekonomicznej teorii szczęścia. Celem pracy jest ukazanie wybranych aspektów dyskusji na temat relacji społeczno-ekonomicznej w tym zakresie. Przedmiotem refleksji stały się przy tym najnowsze raporty i opracowania o konkurencyjności oraz opracowania wybranych autorów, dla których refleksja aksjologiczna jest istotna. Szczególną uwagę zwrócono w opracowaniu na dorobek autorów zainspirowanych filozofią chrześcijańską (Stefano Zamagni, Luigino Bruni, Michael Novak czy Peter Berger), a z drugiej strony na prace autorów fińskich (Timo Hamalainen i środowisko skupione wokół SITRA). W tym też kontekście pojawia się w opracowaniu pojęcie moralnego kapitalizmu. Należy dodać, że nie jest to problematyka łatwa, gdyż refleksja nad omawianymi tu pojęciami jest, z jednej strony, naznaczona trochę ideologicznie, z drugiej zaś - obciążona pewnym subiektywizmem ocen. Może więc wzbudzać kontrowersje i dyskusje. Wydaje się jednak, że jest ona na swój sposób ważna - również w kontekście zachodzących w gospodarce światowej zjawisk kryzysowych oraz przemian jakościowych. Wobec powyższego, jeśli chodzi o formułowanie ostatecznych wniosków, ocen i rozstrzygnięć, autor niniejszego opracowania stara się zachować pewną ostrożność. Zależało mu raczej na zwróceniu uwagi na interesujące nurty dyskusji. Praca składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono pokrótce pojęcie konkurencyjności międzynarodowej, z uwzględnieniem teorii instytucji oraz aksjologicznych jej aspektów. Przedstawiono też koncepcję konkurencyjności i społecznie odpowiedzialnej konkurencyjności w świetle różnych rankingów. W rozdziale drugim zaprezentowano relacje pomiędzy ekonomią a etyką życia gospodarczego, z uwzględnieniem implikacji dla refleksji o konkurencyjności i kapitale społecznym. Rozdział trzeci ukazuje przemyślenia wybranych współczesnych chrześcijańskich myślicieli ekonomicznych, podejmujących wątek moralnego kapitalizmu i koncepcji well-being. Wskazuje też na kierunki przyszłej refleksji etycznej o gospodarce. Rozdział ostatni prezentuje natomiast przemyślenia i dokonania autorów fińskich w odniesieniu do konkurencyjności i well-being, w świetle działalności i najnowszych dokumentów SITRA i T. Hamalainena. Poważnym źródłem inspiracji dla autora, poza lekturą tekstów wspomnianych wyżej, były interesujące inicjatywy: aktywność Caux Round Table oraz Global Compact, promujące koncepcję moralnego kapitalizmu i moralnej ekonomii (pojmowanej jako nauka uprawiana bardziej moralnie, ale i bliższy człowiekowi model ekonomiczny). Obok nich niewątpliwie inspirujące były spotkania w ramach "Dziedzińca Dialogu", organizowane przez Centrum Myśli Jana Pawła II we współpracy ze Stolicą Apostolską, a wreszcie spotkania Kongresu Obywatelskiego pod patronatem Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. Wstęp 1. Konkurencyjność międzynarodowa a instytucje i rozwój integralny 1.1. Istota konkurencyjności 1.2. Konkurencyjność a wspólnota - refleksje krytyczne 1.3. Konkurencyjność a instytucje i kapitał społeczny 1.4. Dobro wspólne i solidarność a konkurencyjność i jakość życia (well-being) 1.5. Konkurencyjność międzynarodowa i społeczna odpowiedzialność w świetle najnowszych rankingów 2. Między ekonomią a etyką życia gospodarczego. Implikacje dla refleksji o konkurencyjności i well-being 2.1. Rozwój i ewolucja aksjologicznej i etycznej refleksji nad gospodarką 2.2. Etyka a współczesna ekonomia. Teoria instytucji a ordoliberalizm 2.3. Zarządzanie i etyka a koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu i rozwoju zrównoważonego 2.4. Katolicka nauka społeczna a etyka życia gospodarczego 3. Nowe inspiracje i przyszłość: demokratyczny kapitalizm i ekonomia obywatelska w świetle myśli M. Novaka i S. Zamagniego 3.1. Michael Novak i idea demokratycznego kapitalizmu 3.2. Stefano Zamagni i Luigino Bruni - civil economy, ekonomia komunii oraz dobra relacyjne 3.3. Personalistyczne koncepcje zawarte w Handbook on the Economics of Reciprocity and Social Enterprises 3.4. Konkurencyjność a "moralny kapitalizm" w świetle poglądów innych wybranych współczesnych ekonomistów i socjologów 3.5. Ku (bardziej) moralnemu kapitalizmowi? Przyszłość etycznej refleksji nad gospodarką i biznesem 4. Fińska wizja konkurencyjności i well-being w świetle najnowszych dokumentów SITRA i koncepcji T. Hamalainena 4.1. Konkurencyjność i innowacyjność Finlandii. Rola SITRA 4.2. Poglądy T. Hamalainena i ekspertów SITRA na konkurencyjność i innowacje 4.3. SITRA i koncepcja sustainable well-being Zakończenie. Wnioski dla Polski. Dialog, debata i moralny kapitalizm Bibliografia Summary Załączniki A. 10 zasad UN Global Compact B. Caux Round Table - A WHITE PAPER and CALL TO ACTION
Tematem niniejszej książki, powstałej na bazie badań statutowych autora, zrealizowanych w SGH w ramach Kolegium Gospodarki Światowej, stała się problematyka z pogranicza teorii konkurencyjności międzynarodowej i ekonomii instytucjonalnej. Jest to próba spojrzenia na gospodarkę przez pryzmat refleksji filozoficzno-etycznej i społecznej, z uwzględnieniem zwłaszcza współczesnej katolickiej nauki społecznej oraz niektórych innych nurtów inspiracji filozoficznej. Stąd zainteresowanie takimi problemami, jak odpowiedzialna konkurencyjność, ale też zasada solidarności i pomocniczości (subsydiarności), dobro wspólne, czy też jakość życia i ekonomiczna teoria szczęścia (well-being). Najkrócej rzecz ujmując: skupia się wokół wybranych aspektów relacji pomiędzy konkurencyjnością a współczesną koncepcją kapitału społecznego. Zdaniem autora, w ostatnim okresie dają się zauważyć dwie tendencje. Z jednej strony, wśród specjalistów zajmujących się konkurencyjnością rośnie zainteresowanie jej społecznym i etycznym wymiarem (responsible and sustainable competitiveness), z drugiej zaś - pojawia się coraz więcej opracowań dotykających etycznych i aksjologicznych wymiarów rozwoju gospodarczego. W wyniku tego ukazują się studia z zakresu ekonomicznej teorii szczęścia i jakości życia (well-being). Zainteresowanie problematyką znaczenia kapitału społecznego w procesach rozwojowych rośnie zwłaszcza od czasu kryzysu finansowego. Takie tendencje zauważalne są przede wszystkim wśród autorów zainspirowanych katolicką nauką społeczną, ale i szerzej, podejmujących wątek tzw. moralnego kapitalizmu. Rośnie też zainteresowanie kwestią tzw. ekonomicznej teorii szczęścia. Celem pracy jest ukazanie wybranych aspektów dyskusji na temat relacji społeczno-ekonomicznej w tym zakresie. Przedmiotem refleksji stały się przy tym najnowsze raporty i opracowania o konkurencyjności oraz opracowania wybranych autorów, dla których refleksja aksjologiczna jest istotna. Szczególną uwagę zwrócono w opracowaniu na dorobek autorów zainspirowanych filozofią chrześcijańską (Stefano Zamagni, Luigino Bruni, Michael Novak czy Peter Berger), a z drugiej strony na prace autorów fińskich (Timo Hamalainen i środowisko skupione wokół SITRA). W tym też kontekście pojawia się w opracowaniu pojęcie moralnego kapitalizmu. Należy dodać, że nie jest to problematyka łatwa, gdyż refleksja nad omawianymi tu pojęciami jest, z jednej strony, naznaczona trochę ideologicznie, z drugiej zaś - obciążona pewnym subiektywizmem ocen. Może więc wzbudzać kontrowersje i dyskusje. Wydaje się jednak, że jest ona na swój sposób ważna - również w kontekście zachodzących w gospodarce światowej zjawisk kryzysowych oraz przemian jakościowych. Wobec powyższego, jeśli chodzi o formułowanie ostatecznych wniosków, ocen i rozstrzygnięć, autor niniejszego opracowania stara się zachować pewną ostrożność. Zależało mu raczej na zwróceniu uwagi na interesujące nurty dyskusji. Praca składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono pokrótce pojęcie konkurencyjności międzynarodowej, z uwzględnieniem teorii instytucji oraz aksjologicznych jej aspektów. Przedstawiono też koncepcję konkurencyjności i społecznie odpowiedzialnej konkurencyjności w świetle różnych rankingów. W rozdziale drugim zaprezentowano relacje pomiędzy ekonomią a etyką życia gospodarczego, z uwzględnieniem implikacji dla refleksji o konkurencyjności i kapitale społecznym. Rozdział trzeci ukazuje przemyślenia wybranych współczesnych chrześcijańskich myślicieli ekonomicznych, podejmujących wątek moralnego kapitalizmu i koncepcji well-being. Wskazuje też na kierunki przyszłej refleksji etycznej o gospodarce. Rozdział ostatni prezentuje natomiast przemyślenia i dokonania autorów fińskich w odniesieniu do konkurencyjności i well-being, w świetle działalności i najnowszych dokumentów SITRA i T. Hamalainena. Poważnym źródłem inspiracji dla autora, poza lekturą tekstów wspomnianych wyżej, były interesujące inicjatywy: aktywność Caux Round Table oraz Global Compact, promujące koncepcję moralnego kapitalizmu i moralnej ekonomii (pojmowanej jako nauka uprawiana bardziej moralnie, ale i bliższy człowiekowi model ekonomiczny). Obok nich niewątpliwie inspirujące były spotkania w ramach "Dziedzińca Dialogu", organizowane przez Centrum Myśli Jana Pawła II we współpracy ze Stolicą Apostolską, a wreszcie spotkania Kongresu Obywatelskiego pod patronatem Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. Wstęp 1. Konkurencyjność międzynarodowa a instytucje i rozwój integralny 1.1. Istota konkurencyjności 1.2. Konkurencyjność a wspólnota - refleksje krytyczne 1.3. Konkurencyjność a instytucje i kapitał społeczny 1.4. Dobro wspólne i solidarność a konkurencyjność i jakość życia (well-being) 1.5. Konkurencyjność międzynarodowa i społeczna odpowiedzialność w świetle najnowszych rankingów 2. Między ekonomią a etyką życia gospodarczego. Implikacje dla refleksji o konkurencyjności i well-being 2.1. Rozwój i ewolucja aksjologicznej i etycznej refleksji nad gospodarką 2.2. Etyka a współczesna ekonomia. Teoria instytucji a ordoliberalizm 2.3. Zarządzanie i etyka a koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu i rozwoju zrównoważonego 2.4. Katolicka nauka społeczna a etyka życia gospodarczego 3. Nowe inspiracje i przyszłość: demokratyczny kapitalizm i ekonomia obywatelska w świetle myśli M. Novaka i S. Zamagniego 3.1. Michael Novak i idea demokratycznego kapitalizmu 3.2. Stefano Zamagni i Luigino Bruni - civil economy, ekonomia komunii oraz dobra relacyjne 3.3. Personalistyczne koncepcje zawarte w Handbook on the Economics of Reciprocity and Social Enterprises 3.4. Konkurencyjność a "moralny kapitalizm" w świetle poglądów innych wybranych współczesnych ekonomistów i socjologów 3.5. Ku (bardziej) moralnemu kapitalizmowi? Przyszłość etycznej refleksji nad gospodarką i biznesem 4. Fińska wizja konkurencyjności i well-being w świetle najnowszych dokumentów SITRA i koncepcji T. Hamalainena 4.1. Konkurencyjność i innowacyjność Finlandii. Rola SITRA 4.2. Poglądy T. Hamalainena i ekspertów SITRA na konkurencyjność i innowacje 4.3. SITRA i koncepcja sustainable well-being Zakończenie. Wnioski dla Polski. Dialog, debata i moralny kapitalizm Bibliografia Summary Załączniki A. 10 zasad UN Global Compact B. Caux Round Table - A WHITE PAPER and CALL TO ACTION
Opis
Wstęp
Spis treści