Ulubione
  1. Strona główna
  2. MIĘDZYNARODOWA KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODAREK BIAŁORUSI, ROSJI I UKRAINY

MIĘDZYNARODOWA KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODAREK BIAŁORUSI, ROSJI I UKRAINY

55,00 zł
49,50 zł
/ szt.
Oszczędzasz 10 % ( 5,50 zł).
Najniższa cena produktu z 30 dni przed obniżką: 49,50 zł
Autor: Krzysztof Falkowski
Kod produktu: 978-83-7378-877-0
Cena regularna:
55,00 zł
49,50 zł
/ szt.
Oszczędzasz 10 % ( 5,50 zł).
Najniższa cena produktu z 30 dni przed obniżką: 49,50 zł
Dodaj do ulubionych
Łatwy zwrot towaru w ciągu 14 dni od zakupu bez podania przyczyny
MIĘDZYNARODOWA KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODAREK BIAŁORUSI, ROSJI I UKRAINY
MIĘDZYNARODOWA KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODAREK BIAŁORUSI, ROSJI I UKRAINY
[[[separator]]]

Głównym (...) celem [monografii] będzie dokonanie pogłębionej analizy międzynarodowej konkurencyjności Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, zarówno od strony ich zdolności, jak i pozycji konkurencyjnej, oraz omówienie wybranych, niezwykle ważnych determinant owej konkurencyjności.

Celowi oraz przedmiotowi badań została podporządkowana struktura niniejszej monografii. Składa się ona ze wstępu, czterech rozdziałów, zakończenia, spisu wykorzystanej literatury oraz aneksu statystycznego.

W rozdziale pierwszym omówiono zagadnienie międzynarodowej konkurencyjności gospodarki w ujęciu teoretycznym. W szczególności dokonano syntetycznego przeglądu definicji pojęcia międzynarodowej konkurencyjności gospodarki, uwzględniono również rozróżnienie na zdolność oraz pozycję konkurencyjną. Następnie wskazano na różnorodne sposoby wyodrębniania oraz klasyfikacji podstawowych determinant międzynarodowej konkurencyjności, odwołano się przy tym do teorii ekonomii, jak również do metodologii stosowanej w tym zakresie przez Światowe Forum Ekonomiczne z Davos oraz Międzynarodowy Instytut Zarządzania Rozwojem z Lozanny. Odniesiono się także do zmiany znaczenia czynników międzynarodowej konkurencyjności we współczesnej gospodarce światowej. Z założenia rozdział pierwszy ma być jedynie krótkim, teoretycznym wstępem do dalszej analizy konkurencyjności Białorusi, Rosji oraz Ukrainy.

Rozdział drugi zawiera pogłębioną ocenę poziomu międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Rosji i Ukrainy. W tym celu wykorzystano dwa, powszechnie stosowane, popularne rankingi międzynarodowe, a mianowicie:

  • ranking Światowego Forum Ekonomicznego (World Economy Forum - WEF), sporządzany corocznie w ramach raportu: The Global Competitiveness Report - GCR (powszechnie uważany za najbardziej rozbudowane i miarodajne, cykliczne badanie dotyczące poziomu konkurencyjności gospodarek na świecie),
  • ranking Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (International Institute for Management Development - IMD), przygotowywany również corocznie w ramach raportu: The World Competitiveness Yearbook (raport ten przez niektórych ekonomistów, z uwagi na dobór analizowanych czynników, postrzegany jest raczej jako ocena zdolności konkurencyjnej krajów na arenie międzynarodowej).

Takie podejście do badania przedmiotowego zagadnienia, z wykorzystaniem doświadczenia wskazanych instytucji międzynarodowych i spójnej metodologii, daje gwarancję przeprowadzenia rzetelnej analizy poziomu oraz zmian w zakresie konkurencyjności międzynarodowej gospodarek Rosji oraz Ukrainy. Trzeba sobie jednakże zdawać sprawę z faktu, iż takie rankingi, oprócz swojej użytecznej wartości, wynikającej z możliwości porównywania krajów według tej samej metodologii, mają także określone ograniczenia, wynikające przede wszystkim z konieczności agregacji wielu zmiennych, często dodatkowo pochodzących z badań ankietowych.

Niestety, z uwagi na specyfikę kraju, na określone wątpliwości co do metodologii pomiaru pewnych wskaźników makroekonomicznych, jak również na trudności w przeprowadzeniu ankiet wśród tzw. top managementu, które są istotną częścią sporządzanych raportów, ani w raporcie Światowego Forum Ekonomicznego (The Global Competitiveness Report), ani w raporcie Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (The World Competitiveness Yearbook) nie uwzględniono nigdy jak dotąd Białorusi. W związku z tym analiza przedmiotowego zagadnienia na podstawie tych właśnie źródeł będzie obejmować jedynie Rosję oraz Ukrainę.

W rozdziale trzecim, po przyjęciu założenia, iż swoistą egzemplifikacją poziomu międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki jest jej pozycja w handlu międzynarodowym, dokonano pogłębionej analizy handlu zagranicznego Białorusi, Rosji oraz Ukrainy pod kątem poziomu konkurencyjności gospodarek tych państw w handlu światowym. Okres analizy obejmuje lata 1996-2010, a wybór takiego przedziału czasowego wynika z dostępności niezbędnych danych statystycznych.

W rozdziale tym omówiono w szczególności wielkość oraz dynamikę handlu zagranicznego Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. Ponadto w sposób syntetyczny omówiono strukturę geograficzną w handlu zagranicznym Białorusi, Rosji oraz Ukrainy w wybranych latach okresu 1996-2010. Głównym celem owej analizy było wskazanie pięciu najważniejszych partnerów handlowych tych krajów, zarówno w eksporcie, jak i w imporcie, a także zidentyfikowanie ewentualnego przeorientowania kierunków geograficznych w handlu zagranicznym Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. W przypadku Białorusi oraz Ukrainy niezwykle istotnymi kwestiami są pozycja handlowa i znaczenie handlowe Rosji, zwłaszcza w zakresie eksportu białoruskich oraz ukraińskich towarów. Problematyka ta również będzie przedmiotem niniejszej analizy.

Następnie dokonano dogłębnej analizy zmian w zakresie struktury towarowej handlu zagranicznego Białorusi, Rosji i Ukrainy w latach 1996-2010. W szczególności przeanalizowano w wybranych latach wskazanego tu okresu strukturę towarową eksportu oraz importu tych państw według grup towarowych SITC, według klasyfikacji sektorów przetwórstwa przemysłowego OECD, opartej na poziomie technologicznym, a także według klasyfikacji sektorów przetwórstwa przemysłowego WIFO, opartej na stopniu wykorzystania materialnych i niematerialnych nakładów poniesionych w trakcie trwania ich procesu wytwórczego.

Z punktu widzenia oceny poziomu międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki w handlu międzynarodowym niezwykle istotne są także zmiany w zakresie posiadanych długookresowych przewag konkurencyjnych. Szczegółowa analiza tego zagadnienia dla Białorusi, Rosji oraz Ukrainy również została przeprowadzona w niniejszym rozdziale dla lat 1996-2010. W tym celu wykorzystano, za prof. J. Misalą, metodę analizy ujawnionych przewag względnych (komparatywnych) B. Balassy, a konkretnie - współczesną reinterpretację oryginalnej formuły B. Balassy (...).

(...)

Uwzględniając fakt, iż analizowane kraje różnią się między sobą zarówno pod względem wielkości posiadanego potencjału gospodarczego, jak i wielkości samych gospodarek oraz struktury towarowej handlu zagranicznego, konkurencyjność międzynarodowa Białorusi, Rosji oraz Ukrainy w zakresie przedmiotowego handlu będzie analizowana osobno.

Przy opracowaniu tej części wykorzystano metodologię oceny poziomu konkurencyjności kraju w handlu zagranicznym, zastosowaną w ramach projektu badawczego pt. "Kapitał ludzki i innowacyjność jako czynniki długookresowych przewag konkurencyjnych w handlu międzynarodowym. Wnioski dla Polski" nr 3926/B/H03/2011/40, sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, a realizowanego w Instytucie Gospodarki Światowej, w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (kierowanego przez prof. dr hab. M.A. Weresę).

Rozdział czwarty z kolei zawiera pogłębioną analizę wybranych determinant międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. Do niezwykle istotnych czynników silnie warunkujących nie tylko przedmiotową konkurencyjność na arenie międzynarodowej, lecz także specyfikę całych systemów gospodarczo-społecznych tych krajów zaliczono: stabilność (sytuację) makroekonomiczną, kapitał ludzki oraz innowacyjność, a także instytucje (szeroko rozumiane uwarunkowania instytucjonalne).

Dobór takich czynników był nieprzypadkowy. Po pierwsze, jednym z najważniejszych czynników decydujących o poziomie międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki jest jej stabilność makroekonomiczna. Od niej zależy nie tylko zdolność konkurencyjna przedsiębiorstw funkcjonujących w danym kraju, lecz także całej gospodarki na arenie międzynarodowej, chociażby w zakresie atrakcyjności inwestycyjnej, a także osiąganego poziomu rozwoju, mierzonego PKB per capita, który również jest jednym z wyznaczników poziomu konkurencyjności. Pod pojęciem stabilności makroekonomicznej najczęściej rozumie się odpowiednie warunki zapewniające stały, zrównoważony wzrost gospodarczy. Te warunki to m.in. stabilny i niski poziom inflacji, zrównoważony budżet państwa z niewielkim długiem publicznym, wysoki poziom zatrudnienia w gospodarce (niska stopa bezrobocia), a także stabilny kurs walutowy.

Po drugie, współcześnie, w dobie gospodarki opartej na wiedzy, w bardzo istotnym stopniu poziom międzynarodowej konkurencyjności poszczególnych gospodarek, a tym samym także ich wzrost i rozwój gospodarczy, jest determinowany nie tyle wielkością, ile jakością posiadanego kapitału ludzkiego, a także poziomem ich innowacyjności.

Po trzecie z kolei, niezwykle ważnym czynnikiem, a zdaniem niektórych ekonomistów nawet jednym z najważniejszych czynników, międzynarodowej konkurencyjności gospodarki jest poziom rozwoju, a przede wszystkim jakość, sprawność, transparentność, szeroko rozumianych instytucji, zarówno formalnych, jak i nieformalnych, funkcjonujących w danym kraju. O znaczeniu instytucji w tym zakresie może świadczyć fakt, iż zgodnie z metodologią oceny poziomu międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Światowego Forum Ekonomicznego instytucje zostały zaliczone do tzw. wymagań podstawowych jako pierwszy filar konkurencyjności.

W związku z tym w pierwszej części niniejszego rozdziału w sposób syntetyczny scharakteryzowano najpierw określoną specyfikę gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, gdyż w istotny sposób determinuje ona ich stabilność makroekonomiczną oraz międzynarodową konkurencyjność. Następnie dokonano analizy ogólnej sytuacji makroekonomicznej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie w latach 2000-2012. W tym kontekście omówiono także wpływ globalnego kryzysu gospodarczego, który rozpoczął się w 2008 roku, na stabilność makroekonomiczną oraz konkurencyjność białoruskiej, rosyjskiej oraz ukraińskiej gospodarki. W kolejnej, drugiej części rozdziału 4 dokonano pogłębionej analizy poziomu rozwoju oraz stopnia wykorzystania zakumulowanych zasobów ludzkich (kapitału ludzkiego) na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie, a także innowacyjności ich gospodarek, zarówno w zakresie zdolności, jak i pozycji innowacyjnej. W trzeciej zaś części niniejszego rozdziału dokonano syntetycznej analizy zmian w zakresie szeroko rozumianych instytucji, dokonujących się w procesie tzw. transformacji instytucjonalnej, na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie. Najpierw wskazano zwłaszcza na specyfikę otoczenia instytucjonalnego w tych krajach, a następnie omówiono zmiany w tym otoczeniu z punktu widzenia ich potencjalnego wpływu na poziom międzynarodowej konkurencyjności białoruskiej, rosyjskiej oraz ukraińskiej gospodarki. W tym celu wykorzystano raporty Heritage Foundation (Index of Economic Freedom).

Na zakończenie każdej z trzech części rozdziału 4 omówiono z kolei międzynarodową pozycję konkurencyjną Rosji oraz Ukrainy w odniesieniu do innych krajów świata, w zakresie poszczególnych, analizowanych w tym rozdziale determinant konkurencyjności, a mianowicie: czynników stabilności makroekonomicznej, kapitału ludzkiego oraz innowacyjności, a także czynników instytucjonalnych. W tym celu wykorzystano Globalne raporty konkurencyjności z lat 2006-2012, sporządzane corocznie przez Światowe Forum Ekonomiczne z Davos. Z przyczyny obiektywnej, jaką jest nieuwzględnienie w tych raportach Białorusi, kraj ten nie będzie przedmiotem tej części analizy.

Każdy rozdział kończy się syntetycznym podsumowaniem, będącym zestawieniem najważniejszych wniosków z danego rozdziału.

W procesie przygotowania niniejszej monografii wykorzystano bardzo bogaty materiał źródłowy, na który złożyły się dane statystyczne szeregu instytucji i organizacji międzynarodowych, raporty i opracowania, m.in. Światowego Forum Ekonomicznego, Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem, Heritage Foundation, jak również szereg publikacji odnoszących się do teorii międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz inne materiały z zakresu przedmiotowej problematyki.

Niniejsza monografia, która jest podsumowaniem projektu badawczego poświęconego międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy we współczesnym świecie, ma z założenia wypełnić istniejącą w literaturze polskiej lukę, dotyczącą międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, i być jednocześnie inspiracją dla jej autora do prowadzenia dalszych badań w tym obszarze.

[[[separator]]]

Wstęp. Specyfika analizowanych krajów

 

Rozdział 1. Teoretyczne aspekty międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.1. Definicje oraz istota międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.2. Międzynarodowa zdolność a pozycja konkurencyjna gospodarki

1.3. Podstawowe czynniki międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.3.1. Według klasyfikacji Światowego Forum Ekonomicznego (WEF)

1.3.2. Według klasyfikacji Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (IMD)

1.3.3. Według innych klasyfikacji

1.4. Zmiana znaczenia czynników międzynarodowej konkurencyjności we współczesnej gospodarce światowej

1.5. Podsumowanie

 

Rozdział 2. Konkurencyjność Rosji i Ukrainy w świetle rankingów międzynarodowych

2.1. Międzynarodowa konkurencyjność Rosji oraz Ukrainy według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

2.1.1. Ogólna pozycja konkurencyjna Rosji oraz Ukrainy w latach 2006-2012 według WEF

2.1.2. Pozycja Rosji oraz Ukrainy w zakresie poszczególnych filarów konkurencyjności w latach 2006-2012 według WEF

2.1.2.1. W zakresie "wymagań podstawowych"

2.1.2.2. W zakresie "dźwigni efektywności"

2.1.2.3. W zakresie "innowacyjności i czynników zaawansowanych"

2.2. Międzynarodowa konkurencyjność Rosji oraz Ukrainy według Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (IMD) w latach 2006-2012

2.2.1. Ogólna pozycja konkurencyjna Rosji oraz Ukrainy w latach 2006-2012 według IMD

2.2.2. Pozycja Rosji oraz Ukrainy w zakresie poszczególnych grup czynników konkurencyjności w latach 2006-2012 według IMD

2.3. Podsumowanie

 

Rozdział 3. Konkurencyjność Białorusi, Rosji i Ukrainy w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.1. Konkurencyjność Białorusi w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.1.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Białorusi

3.1.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Białorusi

3.1.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Białorusi

3.1.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Białorusi

3.2. Konkurencyjność Rosji w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.2.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Rosji

3.2.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Rosji

3.2.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Rosji

3.2.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Rosji

3.3. Konkurencyjność Ukrainy w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.3.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Ukrainy

3.4. Podsumowanie

 

Rozdział 4. Wybrane determinanty międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1. Stabilność makroekonomiczna jako determinanta międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1.1. Specyfika gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy a ich stabilność makroekonomiczna

4.1.2. Ogólna sytuacja makroekonomiczna na Białorusi, w Rosji i na Ukrainie w latach 2000-2012

4.1.3. Wpływ globalnego kryzysu gospodarczego z lat 2008-2009 na stabilność makroekonomiczną oraz konkurencyjność Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1.4. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie poszczególnych czynników stabilności makroekonomicznej według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.2. Kapitał ludzki oraz innowacyjność jako determinanty międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.2.1. Zasoby ludzkie oraz ich jakość na Białorusi, w Rosji i na Ukrainie

4.2.2. Poziom innowacyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.2.3. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie wybranych czynników kapitału ludzkiego oraz innowacyjności według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.3. Uwarunkowania instytucjonalne międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.3.1. Specyfika transformacji instytucjonalnej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie

4.3.2. Postępy transformacji instytucjonalnej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie a poziom ich międzynarodowej konkurencyjności

4.3.3. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie poszczególnych czynników instytucjonalnych według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.4. Podsumowanie

 

Zakończenie

 

Bibliografia

 

Aneks

Opis

Wydanie: 1
Rok wydania: 2013
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza
Oprawa: miękka
Format: B5
Liczba stron: 248

Wstęp

Głównym (...) celem [monografii] będzie dokonanie pogłębionej analizy międzynarodowej konkurencyjności Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, zarówno od strony ich zdolności, jak i pozycji konkurencyjnej, oraz omówienie wybranych, niezwykle ważnych determinant owej konkurencyjności.

Celowi oraz przedmiotowi badań została podporządkowana struktura niniejszej monografii. Składa się ona ze wstępu, czterech rozdziałów, zakończenia, spisu wykorzystanej literatury oraz aneksu statystycznego.

W rozdziale pierwszym omówiono zagadnienie międzynarodowej konkurencyjności gospodarki w ujęciu teoretycznym. W szczególności dokonano syntetycznego przeglądu definicji pojęcia międzynarodowej konkurencyjności gospodarki, uwzględniono również rozróżnienie na zdolność oraz pozycję konkurencyjną. Następnie wskazano na różnorodne sposoby wyodrębniania oraz klasyfikacji podstawowych determinant międzynarodowej konkurencyjności, odwołano się przy tym do teorii ekonomii, jak również do metodologii stosowanej w tym zakresie przez Światowe Forum Ekonomiczne z Davos oraz Międzynarodowy Instytut Zarządzania Rozwojem z Lozanny. Odniesiono się także do zmiany znaczenia czynników międzynarodowej konkurencyjności we współczesnej gospodarce światowej. Z założenia rozdział pierwszy ma być jedynie krótkim, teoretycznym wstępem do dalszej analizy konkurencyjności Białorusi, Rosji oraz Ukrainy.

Rozdział drugi zawiera pogłębioną ocenę poziomu międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Rosji i Ukrainy. W tym celu wykorzystano dwa, powszechnie stosowane, popularne rankingi międzynarodowe, a mianowicie:

  • ranking Światowego Forum Ekonomicznego (World Economy Forum - WEF), sporządzany corocznie w ramach raportu: The Global Competitiveness Report - GCR (powszechnie uważany za najbardziej rozbudowane i miarodajne, cykliczne badanie dotyczące poziomu konkurencyjności gospodarek na świecie),
  • ranking Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (International Institute for Management Development - IMD), przygotowywany również corocznie w ramach raportu: The World Competitiveness Yearbook (raport ten przez niektórych ekonomistów, z uwagi na dobór analizowanych czynników, postrzegany jest raczej jako ocena zdolności konkurencyjnej krajów na arenie międzynarodowej).

Takie podejście do badania przedmiotowego zagadnienia, z wykorzystaniem doświadczenia wskazanych instytucji międzynarodowych i spójnej metodologii, daje gwarancję przeprowadzenia rzetelnej analizy poziomu oraz zmian w zakresie konkurencyjności międzynarodowej gospodarek Rosji oraz Ukrainy. Trzeba sobie jednakże zdawać sprawę z faktu, iż takie rankingi, oprócz swojej użytecznej wartości, wynikającej z możliwości porównywania krajów według tej samej metodologii, mają także określone ograniczenia, wynikające przede wszystkim z konieczności agregacji wielu zmiennych, często dodatkowo pochodzących z badań ankietowych.

Niestety, z uwagi na specyfikę kraju, na określone wątpliwości co do metodologii pomiaru pewnych wskaźników makroekonomicznych, jak również na trudności w przeprowadzeniu ankiet wśród tzw. top managementu, które są istotną częścią sporządzanych raportów, ani w raporcie Światowego Forum Ekonomicznego (The Global Competitiveness Report), ani w raporcie Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (The World Competitiveness Yearbook) nie uwzględniono nigdy jak dotąd Białorusi. W związku z tym analiza przedmiotowego zagadnienia na podstawie tych właśnie źródeł będzie obejmować jedynie Rosję oraz Ukrainę.

W rozdziale trzecim, po przyjęciu założenia, iż swoistą egzemplifikacją poziomu międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki jest jej pozycja w handlu międzynarodowym, dokonano pogłębionej analizy handlu zagranicznego Białorusi, Rosji oraz Ukrainy pod kątem poziomu konkurencyjności gospodarek tych państw w handlu światowym. Okres analizy obejmuje lata 1996-2010, a wybór takiego przedziału czasowego wynika z dostępności niezbędnych danych statystycznych.

W rozdziale tym omówiono w szczególności wielkość oraz dynamikę handlu zagranicznego Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. Ponadto w sposób syntetyczny omówiono strukturę geograficzną w handlu zagranicznym Białorusi, Rosji oraz Ukrainy w wybranych latach okresu 1996-2010. Głównym celem owej analizy było wskazanie pięciu najważniejszych partnerów handlowych tych krajów, zarówno w eksporcie, jak i w imporcie, a także zidentyfikowanie ewentualnego przeorientowania kierunków geograficznych w handlu zagranicznym Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. W przypadku Białorusi oraz Ukrainy niezwykle istotnymi kwestiami są pozycja handlowa i znaczenie handlowe Rosji, zwłaszcza w zakresie eksportu białoruskich oraz ukraińskich towarów. Problematyka ta również będzie przedmiotem niniejszej analizy.

Następnie dokonano dogłębnej analizy zmian w zakresie struktury towarowej handlu zagranicznego Białorusi, Rosji i Ukrainy w latach 1996-2010. W szczególności przeanalizowano w wybranych latach wskazanego tu okresu strukturę towarową eksportu oraz importu tych państw według grup towarowych SITC, według klasyfikacji sektorów przetwórstwa przemysłowego OECD, opartej na poziomie technologicznym, a także według klasyfikacji sektorów przetwórstwa przemysłowego WIFO, opartej na stopniu wykorzystania materialnych i niematerialnych nakładów poniesionych w trakcie trwania ich procesu wytwórczego.

Z punktu widzenia oceny poziomu międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki w handlu międzynarodowym niezwykle istotne są także zmiany w zakresie posiadanych długookresowych przewag konkurencyjnych. Szczegółowa analiza tego zagadnienia dla Białorusi, Rosji oraz Ukrainy również została przeprowadzona w niniejszym rozdziale dla lat 1996-2010. W tym celu wykorzystano, za prof. J. Misalą, metodę analizy ujawnionych przewag względnych (komparatywnych) B. Balassy, a konkretnie - współczesną reinterpretację oryginalnej formuły B. Balassy (...).

(...)

Uwzględniając fakt, iż analizowane kraje różnią się między sobą zarówno pod względem wielkości posiadanego potencjału gospodarczego, jak i wielkości samych gospodarek oraz struktury towarowej handlu zagranicznego, konkurencyjność międzynarodowa Białorusi, Rosji oraz Ukrainy w zakresie przedmiotowego handlu będzie analizowana osobno.

Przy opracowaniu tej części wykorzystano metodologię oceny poziomu konkurencyjności kraju w handlu zagranicznym, zastosowaną w ramach projektu badawczego pt. "Kapitał ludzki i innowacyjność jako czynniki długookresowych przewag konkurencyjnych w handlu międzynarodowym. Wnioski dla Polski" nr 3926/B/H03/2011/40, sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, a realizowanego w Instytucie Gospodarki Światowej, w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (kierowanego przez prof. dr hab. M.A. Weresę).

Rozdział czwarty z kolei zawiera pogłębioną analizę wybranych determinant międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. Do niezwykle istotnych czynników silnie warunkujących nie tylko przedmiotową konkurencyjność na arenie międzynarodowej, lecz także specyfikę całych systemów gospodarczo-społecznych tych krajów zaliczono: stabilność (sytuację) makroekonomiczną, kapitał ludzki oraz innowacyjność, a także instytucje (szeroko rozumiane uwarunkowania instytucjonalne).

Dobór takich czynników był nieprzypadkowy. Po pierwsze, jednym z najważniejszych czynników decydujących o poziomie międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki jest jej stabilność makroekonomiczna. Od niej zależy nie tylko zdolność konkurencyjna przedsiębiorstw funkcjonujących w danym kraju, lecz także całej gospodarki na arenie międzynarodowej, chociażby w zakresie atrakcyjności inwestycyjnej, a także osiąganego poziomu rozwoju, mierzonego PKB per capita, który również jest jednym z wyznaczników poziomu konkurencyjności. Pod pojęciem stabilności makroekonomicznej najczęściej rozumie się odpowiednie warunki zapewniające stały, zrównoważony wzrost gospodarczy. Te warunki to m.in. stabilny i niski poziom inflacji, zrównoważony budżet państwa z niewielkim długiem publicznym, wysoki poziom zatrudnienia w gospodarce (niska stopa bezrobocia), a także stabilny kurs walutowy.

Po drugie, współcześnie, w dobie gospodarki opartej na wiedzy, w bardzo istotnym stopniu poziom międzynarodowej konkurencyjności poszczególnych gospodarek, a tym samym także ich wzrost i rozwój gospodarczy, jest determinowany nie tyle wielkością, ile jakością posiadanego kapitału ludzkiego, a także poziomem ich innowacyjności.

Po trzecie z kolei, niezwykle ważnym czynnikiem, a zdaniem niektórych ekonomistów nawet jednym z najważniejszych czynników, międzynarodowej konkurencyjności gospodarki jest poziom rozwoju, a przede wszystkim jakość, sprawność, transparentność, szeroko rozumianych instytucji, zarówno formalnych, jak i nieformalnych, funkcjonujących w danym kraju. O znaczeniu instytucji w tym zakresie może świadczyć fakt, iż zgodnie z metodologią oceny poziomu międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Światowego Forum Ekonomicznego instytucje zostały zaliczone do tzw. wymagań podstawowych jako pierwszy filar konkurencyjności.

W związku z tym w pierwszej części niniejszego rozdziału w sposób syntetyczny scharakteryzowano najpierw określoną specyfikę gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, gdyż w istotny sposób determinuje ona ich stabilność makroekonomiczną oraz międzynarodową konkurencyjność. Następnie dokonano analizy ogólnej sytuacji makroekonomicznej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie w latach 2000-2012. W tym kontekście omówiono także wpływ globalnego kryzysu gospodarczego, który rozpoczął się w 2008 roku, na stabilność makroekonomiczną oraz konkurencyjność białoruskiej, rosyjskiej oraz ukraińskiej gospodarki. W kolejnej, drugiej części rozdziału 4 dokonano pogłębionej analizy poziomu rozwoju oraz stopnia wykorzystania zakumulowanych zasobów ludzkich (kapitału ludzkiego) na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie, a także innowacyjności ich gospodarek, zarówno w zakresie zdolności, jak i pozycji innowacyjnej. W trzeciej zaś części niniejszego rozdziału dokonano syntetycznej analizy zmian w zakresie szeroko rozumianych instytucji, dokonujących się w procesie tzw. transformacji instytucjonalnej, na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie. Najpierw wskazano zwłaszcza na specyfikę otoczenia instytucjonalnego w tych krajach, a następnie omówiono zmiany w tym otoczeniu z punktu widzenia ich potencjalnego wpływu na poziom międzynarodowej konkurencyjności białoruskiej, rosyjskiej oraz ukraińskiej gospodarki. W tym celu wykorzystano raporty Heritage Foundation (Index of Economic Freedom).

Na zakończenie każdej z trzech części rozdziału 4 omówiono z kolei międzynarodową pozycję konkurencyjną Rosji oraz Ukrainy w odniesieniu do innych krajów świata, w zakresie poszczególnych, analizowanych w tym rozdziale determinant konkurencyjności, a mianowicie: czynników stabilności makroekonomicznej, kapitału ludzkiego oraz innowacyjności, a także czynników instytucjonalnych. W tym celu wykorzystano Globalne raporty konkurencyjności z lat 2006-2012, sporządzane corocznie przez Światowe Forum Ekonomiczne z Davos. Z przyczyny obiektywnej, jaką jest nieuwzględnienie w tych raportach Białorusi, kraj ten nie będzie przedmiotem tej części analizy.

Każdy rozdział kończy się syntetycznym podsumowaniem, będącym zestawieniem najważniejszych wniosków z danego rozdziału.

W procesie przygotowania niniejszej monografii wykorzystano bardzo bogaty materiał źródłowy, na który złożyły się dane statystyczne szeregu instytucji i organizacji międzynarodowych, raporty i opracowania, m.in. Światowego Forum Ekonomicznego, Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem, Heritage Foundation, jak również szereg publikacji odnoszących się do teorii międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz inne materiały z zakresu przedmiotowej problematyki.

Niniejsza monografia, która jest podsumowaniem projektu badawczego poświęconego międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy we współczesnym świecie, ma z założenia wypełnić istniejącą w literaturze polskiej lukę, dotyczącą międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, i być jednocześnie inspiracją dla jej autora do prowadzenia dalszych badań w tym obszarze.

Spis treści

Wstęp. Specyfika analizowanych krajów

 

Rozdział 1. Teoretyczne aspekty międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.1. Definicje oraz istota międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.2. Międzynarodowa zdolność a pozycja konkurencyjna gospodarki

1.3. Podstawowe czynniki międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.3.1. Według klasyfikacji Światowego Forum Ekonomicznego (WEF)

1.3.2. Według klasyfikacji Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (IMD)

1.3.3. Według innych klasyfikacji

1.4. Zmiana znaczenia czynników międzynarodowej konkurencyjności we współczesnej gospodarce światowej

1.5. Podsumowanie

 

Rozdział 2. Konkurencyjność Rosji i Ukrainy w świetle rankingów międzynarodowych

2.1. Międzynarodowa konkurencyjność Rosji oraz Ukrainy według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

2.1.1. Ogólna pozycja konkurencyjna Rosji oraz Ukrainy w latach 2006-2012 według WEF

2.1.2. Pozycja Rosji oraz Ukrainy w zakresie poszczególnych filarów konkurencyjności w latach 2006-2012 według WEF

2.1.2.1. W zakresie "wymagań podstawowych"

2.1.2.2. W zakresie "dźwigni efektywności"

2.1.2.3. W zakresie "innowacyjności i czynników zaawansowanych"

2.2. Międzynarodowa konkurencyjność Rosji oraz Ukrainy według Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (IMD) w latach 2006-2012

2.2.1. Ogólna pozycja konkurencyjna Rosji oraz Ukrainy w latach 2006-2012 według IMD

2.2.2. Pozycja Rosji oraz Ukrainy w zakresie poszczególnych grup czynników konkurencyjności w latach 2006-2012 według IMD

2.3. Podsumowanie

 

Rozdział 3. Konkurencyjność Białorusi, Rosji i Ukrainy w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.1. Konkurencyjność Białorusi w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.1.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Białorusi

3.1.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Białorusi

3.1.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Białorusi

3.1.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Białorusi

3.2. Konkurencyjność Rosji w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.2.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Rosji

3.2.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Rosji

3.2.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Rosji

3.2.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Rosji

3.3. Konkurencyjność Ukrainy w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.3.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Ukrainy

3.4. Podsumowanie

 

Rozdział 4. Wybrane determinanty międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1. Stabilność makroekonomiczna jako determinanta międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1.1. Specyfika gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy a ich stabilność makroekonomiczna

4.1.2. Ogólna sytuacja makroekonomiczna na Białorusi, w Rosji i na Ukrainie w latach 2000-2012

4.1.3. Wpływ globalnego kryzysu gospodarczego z lat 2008-2009 na stabilność makroekonomiczną oraz konkurencyjność Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1.4. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie poszczególnych czynników stabilności makroekonomicznej według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.2. Kapitał ludzki oraz innowacyjność jako determinanty międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.2.1. Zasoby ludzkie oraz ich jakość na Białorusi, w Rosji i na Ukrainie

4.2.2. Poziom innowacyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.2.3. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie wybranych czynników kapitału ludzkiego oraz innowacyjności według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.3. Uwarunkowania instytucjonalne międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.3.1. Specyfika transformacji instytucjonalnej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie

4.3.2. Postępy transformacji instytucjonalnej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie a poziom ich międzynarodowej konkurencyjności

4.3.3. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie poszczególnych czynników instytucjonalnych według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.4. Podsumowanie

 

Zakończenie

 

Bibliografia

 

Aneks

Opinie

Twoja ocena:
Wydanie: 1
Rok wydania: 2013
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza
Oprawa: miękka
Format: B5
Liczba stron: 248

Głównym (...) celem [monografii] będzie dokonanie pogłębionej analizy międzynarodowej konkurencyjności Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, zarówno od strony ich zdolności, jak i pozycji konkurencyjnej, oraz omówienie wybranych, niezwykle ważnych determinant owej konkurencyjności.

Celowi oraz przedmiotowi badań została podporządkowana struktura niniejszej monografii. Składa się ona ze wstępu, czterech rozdziałów, zakończenia, spisu wykorzystanej literatury oraz aneksu statystycznego.

W rozdziale pierwszym omówiono zagadnienie międzynarodowej konkurencyjności gospodarki w ujęciu teoretycznym. W szczególności dokonano syntetycznego przeglądu definicji pojęcia międzynarodowej konkurencyjności gospodarki, uwzględniono również rozróżnienie na zdolność oraz pozycję konkurencyjną. Następnie wskazano na różnorodne sposoby wyodrębniania oraz klasyfikacji podstawowych determinant międzynarodowej konkurencyjności, odwołano się przy tym do teorii ekonomii, jak również do metodologii stosowanej w tym zakresie przez Światowe Forum Ekonomiczne z Davos oraz Międzynarodowy Instytut Zarządzania Rozwojem z Lozanny. Odniesiono się także do zmiany znaczenia czynników międzynarodowej konkurencyjności we współczesnej gospodarce światowej. Z założenia rozdział pierwszy ma być jedynie krótkim, teoretycznym wstępem do dalszej analizy konkurencyjności Białorusi, Rosji oraz Ukrainy.

Rozdział drugi zawiera pogłębioną ocenę poziomu międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Rosji i Ukrainy. W tym celu wykorzystano dwa, powszechnie stosowane, popularne rankingi międzynarodowe, a mianowicie:

  • ranking Światowego Forum Ekonomicznego (World Economy Forum - WEF), sporządzany corocznie w ramach raportu: The Global Competitiveness Report - GCR (powszechnie uważany za najbardziej rozbudowane i miarodajne, cykliczne badanie dotyczące poziomu konkurencyjności gospodarek na świecie),
  • ranking Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (International Institute for Management Development - IMD), przygotowywany również corocznie w ramach raportu: The World Competitiveness Yearbook (raport ten przez niektórych ekonomistów, z uwagi na dobór analizowanych czynników, postrzegany jest raczej jako ocena zdolności konkurencyjnej krajów na arenie międzynarodowej).

Takie podejście do badania przedmiotowego zagadnienia, z wykorzystaniem doświadczenia wskazanych instytucji międzynarodowych i spójnej metodologii, daje gwarancję przeprowadzenia rzetelnej analizy poziomu oraz zmian w zakresie konkurencyjności międzynarodowej gospodarek Rosji oraz Ukrainy. Trzeba sobie jednakże zdawać sprawę z faktu, iż takie rankingi, oprócz swojej użytecznej wartości, wynikającej z możliwości porównywania krajów według tej samej metodologii, mają także określone ograniczenia, wynikające przede wszystkim z konieczności agregacji wielu zmiennych, często dodatkowo pochodzących z badań ankietowych.

Niestety, z uwagi na specyfikę kraju, na określone wątpliwości co do metodologii pomiaru pewnych wskaźników makroekonomicznych, jak również na trudności w przeprowadzeniu ankiet wśród tzw. top managementu, które są istotną częścią sporządzanych raportów, ani w raporcie Światowego Forum Ekonomicznego (The Global Competitiveness Report), ani w raporcie Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (The World Competitiveness Yearbook) nie uwzględniono nigdy jak dotąd Białorusi. W związku z tym analiza przedmiotowego zagadnienia na podstawie tych właśnie źródeł będzie obejmować jedynie Rosję oraz Ukrainę.

W rozdziale trzecim, po przyjęciu założenia, iż swoistą egzemplifikacją poziomu międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki jest jej pozycja w handlu międzynarodowym, dokonano pogłębionej analizy handlu zagranicznego Białorusi, Rosji oraz Ukrainy pod kątem poziomu konkurencyjności gospodarek tych państw w handlu światowym. Okres analizy obejmuje lata 1996-2010, a wybór takiego przedziału czasowego wynika z dostępności niezbędnych danych statystycznych.

W rozdziale tym omówiono w szczególności wielkość oraz dynamikę handlu zagranicznego Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. Ponadto w sposób syntetyczny omówiono strukturę geograficzną w handlu zagranicznym Białorusi, Rosji oraz Ukrainy w wybranych latach okresu 1996-2010. Głównym celem owej analizy było wskazanie pięciu najważniejszych partnerów handlowych tych krajów, zarówno w eksporcie, jak i w imporcie, a także zidentyfikowanie ewentualnego przeorientowania kierunków geograficznych w handlu zagranicznym Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. W przypadku Białorusi oraz Ukrainy niezwykle istotnymi kwestiami są pozycja handlowa i znaczenie handlowe Rosji, zwłaszcza w zakresie eksportu białoruskich oraz ukraińskich towarów. Problematyka ta również będzie przedmiotem niniejszej analizy.

Następnie dokonano dogłębnej analizy zmian w zakresie struktury towarowej handlu zagranicznego Białorusi, Rosji i Ukrainy w latach 1996-2010. W szczególności przeanalizowano w wybranych latach wskazanego tu okresu strukturę towarową eksportu oraz importu tych państw według grup towarowych SITC, według klasyfikacji sektorów przetwórstwa przemysłowego OECD, opartej na poziomie technologicznym, a także według klasyfikacji sektorów przetwórstwa przemysłowego WIFO, opartej na stopniu wykorzystania materialnych i niematerialnych nakładów poniesionych w trakcie trwania ich procesu wytwórczego.

Z punktu widzenia oceny poziomu międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki w handlu międzynarodowym niezwykle istotne są także zmiany w zakresie posiadanych długookresowych przewag konkurencyjnych. Szczegółowa analiza tego zagadnienia dla Białorusi, Rosji oraz Ukrainy również została przeprowadzona w niniejszym rozdziale dla lat 1996-2010. W tym celu wykorzystano, za prof. J. Misalą, metodę analizy ujawnionych przewag względnych (komparatywnych) B. Balassy, a konkretnie - współczesną reinterpretację oryginalnej formuły B. Balassy (...).

(...)

Uwzględniając fakt, iż analizowane kraje różnią się między sobą zarówno pod względem wielkości posiadanego potencjału gospodarczego, jak i wielkości samych gospodarek oraz struktury towarowej handlu zagranicznego, konkurencyjność międzynarodowa Białorusi, Rosji oraz Ukrainy w zakresie przedmiotowego handlu będzie analizowana osobno.

Przy opracowaniu tej części wykorzystano metodologię oceny poziomu konkurencyjności kraju w handlu zagranicznym, zastosowaną w ramach projektu badawczego pt. "Kapitał ludzki i innowacyjność jako czynniki długookresowych przewag konkurencyjnych w handlu międzynarodowym. Wnioski dla Polski" nr 3926/B/H03/2011/40, sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, a realizowanego w Instytucie Gospodarki Światowej, w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (kierowanego przez prof. dr hab. M.A. Weresę).

Rozdział czwarty z kolei zawiera pogłębioną analizę wybranych determinant międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy. Do niezwykle istotnych czynników silnie warunkujących nie tylko przedmiotową konkurencyjność na arenie międzynarodowej, lecz także specyfikę całych systemów gospodarczo-społecznych tych krajów zaliczono: stabilność (sytuację) makroekonomiczną, kapitał ludzki oraz innowacyjność, a także instytucje (szeroko rozumiane uwarunkowania instytucjonalne).

Dobór takich czynników był nieprzypadkowy. Po pierwsze, jednym z najważniejszych czynników decydujących o poziomie międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki jest jej stabilność makroekonomiczna. Od niej zależy nie tylko zdolność konkurencyjna przedsiębiorstw funkcjonujących w danym kraju, lecz także całej gospodarki na arenie międzynarodowej, chociażby w zakresie atrakcyjności inwestycyjnej, a także osiąganego poziomu rozwoju, mierzonego PKB per capita, który również jest jednym z wyznaczników poziomu konkurencyjności. Pod pojęciem stabilności makroekonomicznej najczęściej rozumie się odpowiednie warunki zapewniające stały, zrównoważony wzrost gospodarczy. Te warunki to m.in. stabilny i niski poziom inflacji, zrównoważony budżet państwa z niewielkim długiem publicznym, wysoki poziom zatrudnienia w gospodarce (niska stopa bezrobocia), a także stabilny kurs walutowy.

Po drugie, współcześnie, w dobie gospodarki opartej na wiedzy, w bardzo istotnym stopniu poziom międzynarodowej konkurencyjności poszczególnych gospodarek, a tym samym także ich wzrost i rozwój gospodarczy, jest determinowany nie tyle wielkością, ile jakością posiadanego kapitału ludzkiego, a także poziomem ich innowacyjności.

Po trzecie z kolei, niezwykle ważnym czynnikiem, a zdaniem niektórych ekonomistów nawet jednym z najważniejszych czynników, międzynarodowej konkurencyjności gospodarki jest poziom rozwoju, a przede wszystkim jakość, sprawność, transparentność, szeroko rozumianych instytucji, zarówno formalnych, jak i nieformalnych, funkcjonujących w danym kraju. O znaczeniu instytucji w tym zakresie może świadczyć fakt, iż zgodnie z metodologią oceny poziomu międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Światowego Forum Ekonomicznego instytucje zostały zaliczone do tzw. wymagań podstawowych jako pierwszy filar konkurencyjności.

W związku z tym w pierwszej części niniejszego rozdziału w sposób syntetyczny scharakteryzowano najpierw określoną specyfikę gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, gdyż w istotny sposób determinuje ona ich stabilność makroekonomiczną oraz międzynarodową konkurencyjność. Następnie dokonano analizy ogólnej sytuacji makroekonomicznej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie w latach 2000-2012. W tym kontekście omówiono także wpływ globalnego kryzysu gospodarczego, który rozpoczął się w 2008 roku, na stabilność makroekonomiczną oraz konkurencyjność białoruskiej, rosyjskiej oraz ukraińskiej gospodarki. W kolejnej, drugiej części rozdziału 4 dokonano pogłębionej analizy poziomu rozwoju oraz stopnia wykorzystania zakumulowanych zasobów ludzkich (kapitału ludzkiego) na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie, a także innowacyjności ich gospodarek, zarówno w zakresie zdolności, jak i pozycji innowacyjnej. W trzeciej zaś części niniejszego rozdziału dokonano syntetycznej analizy zmian w zakresie szeroko rozumianych instytucji, dokonujących się w procesie tzw. transformacji instytucjonalnej, na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie. Najpierw wskazano zwłaszcza na specyfikę otoczenia instytucjonalnego w tych krajach, a następnie omówiono zmiany w tym otoczeniu z punktu widzenia ich potencjalnego wpływu na poziom międzynarodowej konkurencyjności białoruskiej, rosyjskiej oraz ukraińskiej gospodarki. W tym celu wykorzystano raporty Heritage Foundation (Index of Economic Freedom).

Na zakończenie każdej z trzech części rozdziału 4 omówiono z kolei międzynarodową pozycję konkurencyjną Rosji oraz Ukrainy w odniesieniu do innych krajów świata, w zakresie poszczególnych, analizowanych w tym rozdziale determinant konkurencyjności, a mianowicie: czynników stabilności makroekonomicznej, kapitału ludzkiego oraz innowacyjności, a także czynników instytucjonalnych. W tym celu wykorzystano Globalne raporty konkurencyjności z lat 2006-2012, sporządzane corocznie przez Światowe Forum Ekonomiczne z Davos. Z przyczyny obiektywnej, jaką jest nieuwzględnienie w tych raportach Białorusi, kraj ten nie będzie przedmiotem tej części analizy.

Każdy rozdział kończy się syntetycznym podsumowaniem, będącym zestawieniem najważniejszych wniosków z danego rozdziału.

W procesie przygotowania niniejszej monografii wykorzystano bardzo bogaty materiał źródłowy, na który złożyły się dane statystyczne szeregu instytucji i organizacji międzynarodowych, raporty i opracowania, m.in. Światowego Forum Ekonomicznego, Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem, Heritage Foundation, jak również szereg publikacji odnoszących się do teorii międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz inne materiały z zakresu przedmiotowej problematyki.

Niniejsza monografia, która jest podsumowaniem projektu badawczego poświęconego międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy we współczesnym świecie, ma z założenia wypełnić istniejącą w literaturze polskiej lukę, dotyczącą międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji oraz Ukrainy, i być jednocześnie inspiracją dla jej autora do prowadzenia dalszych badań w tym obszarze.

Wstęp. Specyfika analizowanych krajów

 

Rozdział 1. Teoretyczne aspekty międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.1. Definicje oraz istota międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.2. Międzynarodowa zdolność a pozycja konkurencyjna gospodarki

1.3. Podstawowe czynniki międzynarodowej konkurencyjności gospodarki

1.3.1. Według klasyfikacji Światowego Forum Ekonomicznego (WEF)

1.3.2. Według klasyfikacji Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (IMD)

1.3.3. Według innych klasyfikacji

1.4. Zmiana znaczenia czynników międzynarodowej konkurencyjności we współczesnej gospodarce światowej

1.5. Podsumowanie

 

Rozdział 2. Konkurencyjność Rosji i Ukrainy w świetle rankingów międzynarodowych

2.1. Międzynarodowa konkurencyjność Rosji oraz Ukrainy według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

2.1.1. Ogólna pozycja konkurencyjna Rosji oraz Ukrainy w latach 2006-2012 według WEF

2.1.2. Pozycja Rosji oraz Ukrainy w zakresie poszczególnych filarów konkurencyjności w latach 2006-2012 według WEF

2.1.2.1. W zakresie "wymagań podstawowych"

2.1.2.2. W zakresie "dźwigni efektywności"

2.1.2.3. W zakresie "innowacyjności i czynników zaawansowanych"

2.2. Międzynarodowa konkurencyjność Rosji oraz Ukrainy według Międzynarodowego Instytutu Zarządzania Rozwojem (IMD) w latach 2006-2012

2.2.1. Ogólna pozycja konkurencyjna Rosji oraz Ukrainy w latach 2006-2012 według IMD

2.2.2. Pozycja Rosji oraz Ukrainy w zakresie poszczególnych grup czynników konkurencyjności w latach 2006-2012 według IMD

2.3. Podsumowanie

 

Rozdział 3. Konkurencyjność Białorusi, Rosji i Ukrainy w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.1. Konkurencyjność Białorusi w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.1.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Białorusi

3.1.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Białorusi

3.1.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Białorusi

3.1.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Białorusi

3.2. Konkurencyjność Rosji w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.2.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Rosji

3.2.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Rosji

3.2.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Rosji

3.2.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Rosji

3.3. Konkurencyjność Ukrainy w handlu zagranicznym w latach 1996-2010

3.3.1. Wielkość i dynamika handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.2. Struktura geograficzna handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.3. Struktura towarowa handlu zagranicznego Ukrainy

3.3.4. Kształtowanie się przewag komparatywnych w handlu zagranicznym Ukrainy

3.4. Podsumowanie

 

Rozdział 4. Wybrane determinanty międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1. Stabilność makroekonomiczna jako determinanta międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1.1. Specyfika gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy a ich stabilność makroekonomiczna

4.1.2. Ogólna sytuacja makroekonomiczna na Białorusi, w Rosji i na Ukrainie w latach 2000-2012

4.1.3. Wpływ globalnego kryzysu gospodarczego z lat 2008-2009 na stabilność makroekonomiczną oraz konkurencyjność Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.1.4. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie poszczególnych czynników stabilności makroekonomicznej według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.2. Kapitał ludzki oraz innowacyjność jako determinanty międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.2.1. Zasoby ludzkie oraz ich jakość na Białorusi, w Rosji i na Ukrainie

4.2.2. Poziom innowacyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.2.3. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie wybranych czynników kapitału ludzkiego oraz innowacyjności według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.3. Uwarunkowania instytucjonalne międzynarodowej konkurencyjności gospodarek Białorusi, Rosji i Ukrainy

4.3.1. Specyfika transformacji instytucjonalnej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie

4.3.2. Postępy transformacji instytucjonalnej na Białorusi, w Rosji oraz na Ukrainie a poziom ich międzynarodowej konkurencyjności

4.3.3. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Rosji i Ukrainy w zakresie poszczególnych czynników instytucjonalnych według Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) w latach 2006-2012

4.4. Podsumowanie

 

Zakończenie

 

Bibliografia

 

Aneks

Napisz swoją opinię
Twoja ocena:
Szybka wysyłka zamówień
Kup online i odbierz na uczelni
Bezpieczne płatności
pixel