Punktem wyjścia pracy jest charakterystyka współczesnego systemu finansowego i jego ewolucji, która doprowadziła w szczególności do powstania rynku inwestycji alternatywnych. Następne rozdziały są poświęcone charakterystyce inwestycji alternatywnych jako wyodrębnionej formy aktywności inwestorów finansowych. Jak wspomniano wcześniej, niezwykła różnorodność form lokowania kapitałów finansowych określanych wspólnym terminem "inwestycje alternatywne" (a często również zamiennie terminem "aktywa alternatywne") sprawia, że sformułowanie jednolitej definicji tego pojęcia nie jest zadaniem łatwym. Dokonany więc zostanie przegląd dostępnych w literaturze definicji pojęcia i próba dokonania ich syntezy. Elementem procesu definiowania pojęcia inwestycji alternatywnych jest identyfikacja wspólnych cech takich inwestycji oraz motywów przyświecających inwestorom wykorzystującym inwestycje alternatywne w swoich portfelach. Przedstawiona zostanie krótka historia rozwoju rynku inwestycji alternatywnych i najważniejsze formy takich inwestycji. Należy zaznaczyć, że celem tej części pracy nie jest szczegółowa charakterystyka poszczególnych form inwestycji alternatywnych, a jedynie nakreślenie ogólnej "mapy" rynku tych inwestycji, na której będzie możliwe umieszczenie zasadniczego celu pracy, jakim są inwestycje towarowe.
W dalszej części pracy zostaną przedstawione inwestycje towarowe jako szczególna forma inwestycji alternatywnych. Część ta rozpoczyna się od charakterystyki towarów jako klasy aktywów i ich porównania z tradycyjnymi aktywami finansowymi. W szczególności zostaną zaprezentowane podstawowe mechanizmy kształtujące rynkowe ceny towarów i najważniejsze teorie ekonomiczne związane z ich wyceną. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na odmienność tradycyjnych czynników wpływających na kształtowanie cen towarów w porównaniu z siłami determinującymi ceny aktywów finansowych.
Istotnym problemem związanym z wykorzystaniem inwestycji towarowych jako kategorii inwestycji alternatywnych jest techniczny sposób uzyskiwania przez inwestorów finansowych ekspozycji na ryzyko cenowe rynków towarowych. Z punktu widzenia inwestorów finansowych fizyczne cechy większości towarów i ich konsekwencje (takie jak konieczność przechowywania, transportowania, ubezpieczania towarów) sprawiają, że inwestycje polegające na nabywaniu towarów na rynkach gotówkowych są najmniej atrakcyjną formą inwestycji w rynki towarowe, stanowiącą często podstawową barierę ograniczającą skalę takich inwestycji. Rozwój zaangażowania inwestorów finansowych w rynki towarowe jest więc ściśle związany z dostarczeniem przez inżynierię finansową alternatywnych metod uzyskania ekspozycji na ryzyko towarowe. Metody te, obejmujące inwestycje w akcje spółek działających na rynkach towarowych, wykorzystanie instrumentów pochodnych (futures, opcji i swapów towarowych), produktów strukturyzowanych czy funduszy inwestycyjnych rynku towarowego (w tym funduszy typu ETF i ETC) zostaną precyzyjnie zaprezentowane i przeanalizowane pod kątem ich przydatności dla inwestorów finansowych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona rozwojowi indeksów rynków towarowych i produktów finansowych opartych na takich indeksach jako syntetycznych barometrów koniunktury rynków towarowych. Przedstawiona zostanie teza, że to właśnie powstanie, i popularyzacja indeksów rynku towarowego jako narzędzi inwestycyjnych doprowadziły do skokowego wzrostu skali inwestycji finansowych na rynkach towarowych.
Istotnym tematem tej części pracy jest również analiza inwestycji towarowych jako formy inwestycji alternatywnych, w szczególności analiza oferowanych stop zwrotu, poziomu ryzyka czy możliwych do uzyskania efektów dywersyfikacji tradycyjnego portfela instrumentów finansowych. Analiza ta zostanie dokonana w oparciu o dostępne wyniki badań obcych, prowadzonych głownie na rynkach wysoko rozwiniętych, które odegrały znaczną rolę w stymulowaniu zainteresowania inwestorów finansowych inwestycjami towarowymi. Badania własne, przeprowadzone przez autora skoncentrowały się natomiast na analizie efektywności wykorzystania inwestycji towarowych w portfelach finansowych w latach 2007-2012. W porównaniu z cytowanymi badaniami obcymi, dotyczącymi w większości okresu pierwszych lat XXI wieku, w latach 2007?2012 pojawiły się dwa nowe zjawiska, które w istotny sposób wpłynęły na wykorzystanie inwestycji towarowych przez inwestorów finansowych. Najważniejszym był oczywiście globalny kryzys finansowy, którego jednym z następstw było gwałtowne załamanie cen większości grup towarowych. Celem badania jest więc wykazanie, w jaki sposób kryzys finansowy wpłynął na wyniki inwestycji towarowych, zarówno jako samodzielnej kategorii aktywów, jak i przede wszystkim jako składników portfeli inwestycyjnych inwestorów finansowych. Drugim ważnym zjawiskiem, będącym po części reakcją na kryzys finansowy, był dynamiczny rozwój palety instrumentów umożliwiających uzyskiwanie ekspozycji na ryzyko rynków towarowych. Elementem badania było więc uwzględnienie tych nowych instrumentów i ich porównanie ze strategiami inwestycyjnymi stosowanymi od początku XXI wieku w celu identyfikacji optymalnych narzędzi inwestycyjnych oraz odpowiedzi na pytanie: Czy i w jakim stopniu dostępne narzędzia umożliwiły zniwelowanie lub ograniczenie wpływu kryzysu na proces inwestycji finansowych na rynkach towarowych?
Ostatni rozdział pracy poświęcono przemianom zachodzącym na światowych rynkach towarowych, w szczególności zjawiskom określanym mianem finansjalizacji rynków towarowych i próbie odpowiedzi na pytanie: Czy i w jakim stopniu przemiany te, jeśli istotnie występują, są następstwem napływu na rynki towarowe kapitału finansowego inwestorów portfelowych. Punktem wyjścia rozważań w tej części jest definicja zjawiska finansjalizacji jako procesu zachodzącego w całej współczesnej gospodarce i finansjalizacji rynków towarów jako fragmentu tego procesu. W dalszej części przeanalizowano przemiany organizacyjne i strukturalne zachodzące na rynkach towarowych w ciągu ostatnich lat uznawane za przejawy finansjalizacji. Przedstawione zostaną i zweryfikowane teorie próbujące wyjaśnić przyczyny i konsekwencje następujących zmian. Analiza ta będzie przeprowadzona przede wszystkim w oparciu o krytyczne porównanie wyników licznych badań naukowych prowadzonych w ostatnich latach, w których jest dostrzegalny głęboki spor pomiędzy zwolennikami tezy o istotnym wpływie inwestorów finansowych na zaburzenie tradycyjnych procesów cenotwórczych na rynkach towarowych z przeciwnikami takiego punktu widzenia. Ostatecznym celem tej części opracowania jest wykazanie złożoności czynników decydujących o przemianach współczesnych rynków towarowych.
Gros kapitału portfelowego lokowanego na rynkach towarowych pochodzi z krajów wysoko rozwiniętych, stąd praca koncentruje się na analizie tych rynków, wykorzystując w głównej mierze wyniki badań zagranicznych oraz dane źródłowe dotyczące wysoko rozwiniętych rynków kapitałowych, w tym w szczególności rynku amerykańskiego, który pozostaje najlepiej rozwiniętym rynkiem inwestycji alternatywnych.
Pracę podsumowuje zakończenie, które oprócz wniosków i komentarza dotyczącego weryfikacji sformułowanych hipotez badawczych, zawiera próbę nakreślenia perspektyw rozwoju inwestycji towarowych jako składnika portfeli inwestorów finansowych. W szczególności wskazane są, wciąż jeszcze nieliczne, możliwości uzyskania ekspozycji na ryzyko rynków towarowych, dostępne dla inwestorów finansowych na rynku polskim.
[[[separator]]]Wprowadzenie
Rozdział 1. Współczesny system finansowy
1.1. System finansowy i rynki finansowe
1.2. Ewolucja współczesnego systemu finansowego
1.3. System finansowy i oczekiwania inwestorów
Rozdział 2. Podstawy inwestycji alternatywnych
2.1. Inwestycje alternatywne - przegląd definicji
2.2. Inwestycje alternatywne czy aktywa alternatywne
2.3. Cechy inwestycji alternatywnych
2.4. Uczestnicy rynku inwestycji alternatywnych
2.4.1. Inwestorzy indywidualni
2.4.2. Inwestorzy instytucjonalni
2.4.3. Pośrednicy finansowi
2.5. Światowy rynek inwestycji alternatywnych
Rozdział 3. Towary jako szczególna klasa inwestycji alternatywnych
3.1. Towary jako klasa aktywów
3.2. Rynki towarowe i ich uczestnicy
3.3. Teoria wyceny towarów
3.4. Ceny towarów a ceny innych klas aktywów finansowych
3.5. Indeksy rynku towarowego
3.6. Skala inwestycji finansowych na rynkach towarowych
Rozdział 4. Formy inwestycji towarowych w portfelach inwestorów finansowych
4.1. Inwestycje na gotówkowych rynkach towarowych
4.2. Inwestycje w akcje spółek towarowych
4.3. Towarowe instrumenty pochodne
4.4. Towarowe produkty strukturyzowane
Rozdział 5. Instytucje zbiorowego inwestowania na rynkach towarowych
5.1. Fundusze inwestycyjne rynku towarowego
5.1.1. Tradycyjne fundusze inwestycyjne
5.1.2. Pasywne fundusze inwestycje - Exchange Traded Funds (ETF)
5.2. Towarowe fundusze hedgingowe
Rozdział 6. Efektywność inwestycji towarowych
6.1. Rentowność i ryzyko inwestycji towarowych na tle tradycyjnych inwestycji finansowych
6.2. Inwestycje towarowe jako składnik portfeli inwestorów finansowych
6.3. Wpływ kryzysu finansowego na efektywność inwestycji towarowych
6.4. Inwestorzy finansowi na rynkach towarowych po kryzysie finansowym
Rozdział 7. Inwestycje portfelowe a finansjalizacja rynków towarowych
7.1. Finansjalizacja gospodarki światowej
7.2. Finansjalizacja rynków towarowych
7.3. Aktywność inwestorów finansowych a kształtowanie się cen na rynkach towarowych na początku XXI wieku
Zakończenie
Spis tabel
Spis wykresów
Bibliografia
Opis
Wstęp
Punktem wyjścia pracy jest charakterystyka współczesnego systemu finansowego i jego ewolucji, która doprowadziła w szczególności do powstania rynku inwestycji alternatywnych. Następne rozdziały są poświęcone charakterystyce inwestycji alternatywnych jako wyodrębnionej formy aktywności inwestorów finansowych. Jak wspomniano wcześniej, niezwykła różnorodność form lokowania kapitałów finansowych określanych wspólnym terminem "inwestycje alternatywne" (a często również zamiennie terminem "aktywa alternatywne") sprawia, że sformułowanie jednolitej definicji tego pojęcia nie jest zadaniem łatwym. Dokonany więc zostanie przegląd dostępnych w literaturze definicji pojęcia i próba dokonania ich syntezy. Elementem procesu definiowania pojęcia inwestycji alternatywnych jest identyfikacja wspólnych cech takich inwestycji oraz motywów przyświecających inwestorom wykorzystującym inwestycje alternatywne w swoich portfelach. Przedstawiona zostanie krótka historia rozwoju rynku inwestycji alternatywnych i najważniejsze formy takich inwestycji. Należy zaznaczyć, że celem tej części pracy nie jest szczegółowa charakterystyka poszczególnych form inwestycji alternatywnych, a jedynie nakreślenie ogólnej "mapy" rynku tych inwestycji, na której będzie możliwe umieszczenie zasadniczego celu pracy, jakim są inwestycje towarowe.
W dalszej części pracy zostaną przedstawione inwestycje towarowe jako szczególna forma inwestycji alternatywnych. Część ta rozpoczyna się od charakterystyki towarów jako klasy aktywów i ich porównania z tradycyjnymi aktywami finansowymi. W szczególności zostaną zaprezentowane podstawowe mechanizmy kształtujące rynkowe ceny towarów i najważniejsze teorie ekonomiczne związane z ich wyceną. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na odmienność tradycyjnych czynników wpływających na kształtowanie cen towarów w porównaniu z siłami determinującymi ceny aktywów finansowych.
Istotnym problemem związanym z wykorzystaniem inwestycji towarowych jako kategorii inwestycji alternatywnych jest techniczny sposób uzyskiwania przez inwestorów finansowych ekspozycji na ryzyko cenowe rynków towarowych. Z punktu widzenia inwestorów finansowych fizyczne cechy większości towarów i ich konsekwencje (takie jak konieczność przechowywania, transportowania, ubezpieczania towarów) sprawiają, że inwestycje polegające na nabywaniu towarów na rynkach gotówkowych są najmniej atrakcyjną formą inwestycji w rynki towarowe, stanowiącą często podstawową barierę ograniczającą skalę takich inwestycji. Rozwój zaangażowania inwestorów finansowych w rynki towarowe jest więc ściśle związany z dostarczeniem przez inżynierię finansową alternatywnych metod uzyskania ekspozycji na ryzyko towarowe. Metody te, obejmujące inwestycje w akcje spółek działających na rynkach towarowych, wykorzystanie instrumentów pochodnych (futures, opcji i swapów towarowych), produktów strukturyzowanych czy funduszy inwestycyjnych rynku towarowego (w tym funduszy typu ETF i ETC) zostaną precyzyjnie zaprezentowane i przeanalizowane pod kątem ich przydatności dla inwestorów finansowych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona rozwojowi indeksów rynków towarowych i produktów finansowych opartych na takich indeksach jako syntetycznych barometrów koniunktury rynków towarowych. Przedstawiona zostanie teza, że to właśnie powstanie, i popularyzacja indeksów rynku towarowego jako narzędzi inwestycyjnych doprowadziły do skokowego wzrostu skali inwestycji finansowych na rynkach towarowych.
Istotnym tematem tej części pracy jest również analiza inwestycji towarowych jako formy inwestycji alternatywnych, w szczególności analiza oferowanych stop zwrotu, poziomu ryzyka czy możliwych do uzyskania efektów dywersyfikacji tradycyjnego portfela instrumentów finansowych. Analiza ta zostanie dokonana w oparciu o dostępne wyniki badań obcych, prowadzonych głownie na rynkach wysoko rozwiniętych, które odegrały znaczną rolę w stymulowaniu zainteresowania inwestorów finansowych inwestycjami towarowymi. Badania własne, przeprowadzone przez autora skoncentrowały się natomiast na analizie efektywności wykorzystania inwestycji towarowych w portfelach finansowych w latach 2007-2012. W porównaniu z cytowanymi badaniami obcymi, dotyczącymi w większości okresu pierwszych lat XXI wieku, w latach 2007?2012 pojawiły się dwa nowe zjawiska, które w istotny sposób wpłynęły na wykorzystanie inwestycji towarowych przez inwestorów finansowych. Najważniejszym był oczywiście globalny kryzys finansowy, którego jednym z następstw było gwałtowne załamanie cen większości grup towarowych. Celem badania jest więc wykazanie, w jaki sposób kryzys finansowy wpłynął na wyniki inwestycji towarowych, zarówno jako samodzielnej kategorii aktywów, jak i przede wszystkim jako składników portfeli inwestycyjnych inwestorów finansowych. Drugim ważnym zjawiskiem, będącym po części reakcją na kryzys finansowy, był dynamiczny rozwój palety instrumentów umożliwiających uzyskiwanie ekspozycji na ryzyko rynków towarowych. Elementem badania było więc uwzględnienie tych nowych instrumentów i ich porównanie ze strategiami inwestycyjnymi stosowanymi od początku XXI wieku w celu identyfikacji optymalnych narzędzi inwestycyjnych oraz odpowiedzi na pytanie: Czy i w jakim stopniu dostępne narzędzia umożliwiły zniwelowanie lub ograniczenie wpływu kryzysu na proces inwestycji finansowych na rynkach towarowych?
Ostatni rozdział pracy poświęcono przemianom zachodzącym na światowych rynkach towarowych, w szczególności zjawiskom określanym mianem finansjalizacji rynków towarowych i próbie odpowiedzi na pytanie: Czy i w jakim stopniu przemiany te, jeśli istotnie występują, są następstwem napływu na rynki towarowe kapitału finansowego inwestorów portfelowych. Punktem wyjścia rozważań w tej części jest definicja zjawiska finansjalizacji jako procesu zachodzącego w całej współczesnej gospodarce i finansjalizacji rynków towarów jako fragmentu tego procesu. W dalszej części przeanalizowano przemiany organizacyjne i strukturalne zachodzące na rynkach towarowych w ciągu ostatnich lat uznawane za przejawy finansjalizacji. Przedstawione zostaną i zweryfikowane teorie próbujące wyjaśnić przyczyny i konsekwencje następujących zmian. Analiza ta będzie przeprowadzona przede wszystkim w oparciu o krytyczne porównanie wyników licznych badań naukowych prowadzonych w ostatnich latach, w których jest dostrzegalny głęboki spor pomiędzy zwolennikami tezy o istotnym wpływie inwestorów finansowych na zaburzenie tradycyjnych procesów cenotwórczych na rynkach towarowych z przeciwnikami takiego punktu widzenia. Ostatecznym celem tej części opracowania jest wykazanie złożoności czynników decydujących o przemianach współczesnych rynków towarowych.
Gros kapitału portfelowego lokowanego na rynkach towarowych pochodzi z krajów wysoko rozwiniętych, stąd praca koncentruje się na analizie tych rynków, wykorzystując w głównej mierze wyniki badań zagranicznych oraz dane źródłowe dotyczące wysoko rozwiniętych rynków kapitałowych, w tym w szczególności rynku amerykańskiego, który pozostaje najlepiej rozwiniętym rynkiem inwestycji alternatywnych.
Pracę podsumowuje zakończenie, które oprócz wniosków i komentarza dotyczącego weryfikacji sformułowanych hipotez badawczych, zawiera próbę nakreślenia perspektyw rozwoju inwestycji towarowych jako składnika portfeli inwestorów finansowych. W szczególności wskazane są, wciąż jeszcze nieliczne, możliwości uzyskania ekspozycji na ryzyko rynków towarowych, dostępne dla inwestorów finansowych na rynku polskim.
Spis treści
Wprowadzenie
Rozdział 1. Współczesny system finansowy
1.1. System finansowy i rynki finansowe
1.2. Ewolucja współczesnego systemu finansowego
1.3. System finansowy i oczekiwania inwestorów
Rozdział 2. Podstawy inwestycji alternatywnych
2.1. Inwestycje alternatywne - przegląd definicji
2.2. Inwestycje alternatywne czy aktywa alternatywne
2.3. Cechy inwestycji alternatywnych
2.4. Uczestnicy rynku inwestycji alternatywnych
2.4.1. Inwestorzy indywidualni
2.4.2. Inwestorzy instytucjonalni
2.4.3. Pośrednicy finansowi
2.5. Światowy rynek inwestycji alternatywnych
Rozdział 3. Towary jako szczególna klasa inwestycji alternatywnych
3.1. Towary jako klasa aktywów
3.2. Rynki towarowe i ich uczestnicy
3.3. Teoria wyceny towarów
3.4. Ceny towarów a ceny innych klas aktywów finansowych
3.5. Indeksy rynku towarowego
3.6. Skala inwestycji finansowych na rynkach towarowych
Rozdział 4. Formy inwestycji towarowych w portfelach inwestorów finansowych
4.1. Inwestycje na gotówkowych rynkach towarowych
4.2. Inwestycje w akcje spółek towarowych
4.3. Towarowe instrumenty pochodne
4.4. Towarowe produkty strukturyzowane
Rozdział 5. Instytucje zbiorowego inwestowania na rynkach towarowych
5.1. Fundusze inwestycyjne rynku towarowego
5.1.1. Tradycyjne fundusze inwestycyjne
5.1.2. Pasywne fundusze inwestycje - Exchange Traded Funds (ETF)
5.2. Towarowe fundusze hedgingowe
Rozdział 6. Efektywność inwestycji towarowych
6.1. Rentowność i ryzyko inwestycji towarowych na tle tradycyjnych inwestycji finansowych
6.2. Inwestycje towarowe jako składnik portfeli inwestorów finansowych
6.3. Wpływ kryzysu finansowego na efektywność inwestycji towarowych
6.4. Inwestorzy finansowi na rynkach towarowych po kryzysie finansowym
Rozdział 7. Inwestycje portfelowe a finansjalizacja rynków towarowych
7.1. Finansjalizacja gospodarki światowej
7.2. Finansjalizacja rynków towarowych
7.3. Aktywność inwestorów finansowych a kształtowanie się cen na rynkach towarowych na początku XXI wieku
Zakończenie
Spis tabel
Spis wykresów
Bibliografia
Opinie
Punktem wyjścia pracy jest charakterystyka współczesnego systemu finansowego i jego ewolucji, która doprowadziła w szczególności do powstania rynku inwestycji alternatywnych. Następne rozdziały są poświęcone charakterystyce inwestycji alternatywnych jako wyodrębnionej formy aktywności inwestorów finansowych. Jak wspomniano wcześniej, niezwykła różnorodność form lokowania kapitałów finansowych określanych wspólnym terminem "inwestycje alternatywne" (a często również zamiennie terminem "aktywa alternatywne") sprawia, że sformułowanie jednolitej definicji tego pojęcia nie jest zadaniem łatwym. Dokonany więc zostanie przegląd dostępnych w literaturze definicji pojęcia i próba dokonania ich syntezy. Elementem procesu definiowania pojęcia inwestycji alternatywnych jest identyfikacja wspólnych cech takich inwestycji oraz motywów przyświecających inwestorom wykorzystującym inwestycje alternatywne w swoich portfelach. Przedstawiona zostanie krótka historia rozwoju rynku inwestycji alternatywnych i najważniejsze formy takich inwestycji. Należy zaznaczyć, że celem tej części pracy nie jest szczegółowa charakterystyka poszczególnych form inwestycji alternatywnych, a jedynie nakreślenie ogólnej "mapy" rynku tych inwestycji, na której będzie możliwe umieszczenie zasadniczego celu pracy, jakim są inwestycje towarowe.
W dalszej części pracy zostaną przedstawione inwestycje towarowe jako szczególna forma inwestycji alternatywnych. Część ta rozpoczyna się od charakterystyki towarów jako klasy aktywów i ich porównania z tradycyjnymi aktywami finansowymi. W szczególności zostaną zaprezentowane podstawowe mechanizmy kształtujące rynkowe ceny towarów i najważniejsze teorie ekonomiczne związane z ich wyceną. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na odmienność tradycyjnych czynników wpływających na kształtowanie cen towarów w porównaniu z siłami determinującymi ceny aktywów finansowych.
Istotnym problemem związanym z wykorzystaniem inwestycji towarowych jako kategorii inwestycji alternatywnych jest techniczny sposób uzyskiwania przez inwestorów finansowych ekspozycji na ryzyko cenowe rynków towarowych. Z punktu widzenia inwestorów finansowych fizyczne cechy większości towarów i ich konsekwencje (takie jak konieczność przechowywania, transportowania, ubezpieczania towarów) sprawiają, że inwestycje polegające na nabywaniu towarów na rynkach gotówkowych są najmniej atrakcyjną formą inwestycji w rynki towarowe, stanowiącą często podstawową barierę ograniczającą skalę takich inwestycji. Rozwój zaangażowania inwestorów finansowych w rynki towarowe jest więc ściśle związany z dostarczeniem przez inżynierię finansową alternatywnych metod uzyskania ekspozycji na ryzyko towarowe. Metody te, obejmujące inwestycje w akcje spółek działających na rynkach towarowych, wykorzystanie instrumentów pochodnych (futures, opcji i swapów towarowych), produktów strukturyzowanych czy funduszy inwestycyjnych rynku towarowego (w tym funduszy typu ETF i ETC) zostaną precyzyjnie zaprezentowane i przeanalizowane pod kątem ich przydatności dla inwestorów finansowych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona rozwojowi indeksów rynków towarowych i produktów finansowych opartych na takich indeksach jako syntetycznych barometrów koniunktury rynków towarowych. Przedstawiona zostanie teza, że to właśnie powstanie, i popularyzacja indeksów rynku towarowego jako narzędzi inwestycyjnych doprowadziły do skokowego wzrostu skali inwestycji finansowych na rynkach towarowych.
Istotnym tematem tej części pracy jest również analiza inwestycji towarowych jako formy inwestycji alternatywnych, w szczególności analiza oferowanych stop zwrotu, poziomu ryzyka czy możliwych do uzyskania efektów dywersyfikacji tradycyjnego portfela instrumentów finansowych. Analiza ta zostanie dokonana w oparciu o dostępne wyniki badań obcych, prowadzonych głownie na rynkach wysoko rozwiniętych, które odegrały znaczną rolę w stymulowaniu zainteresowania inwestorów finansowych inwestycjami towarowymi. Badania własne, przeprowadzone przez autora skoncentrowały się natomiast na analizie efektywności wykorzystania inwestycji towarowych w portfelach finansowych w latach 2007-2012. W porównaniu z cytowanymi badaniami obcymi, dotyczącymi w większości okresu pierwszych lat XXI wieku, w latach 2007?2012 pojawiły się dwa nowe zjawiska, które w istotny sposób wpłynęły na wykorzystanie inwestycji towarowych przez inwestorów finansowych. Najważniejszym był oczywiście globalny kryzys finansowy, którego jednym z następstw było gwałtowne załamanie cen większości grup towarowych. Celem badania jest więc wykazanie, w jaki sposób kryzys finansowy wpłynął na wyniki inwestycji towarowych, zarówno jako samodzielnej kategorii aktywów, jak i przede wszystkim jako składników portfeli inwestycyjnych inwestorów finansowych. Drugim ważnym zjawiskiem, będącym po części reakcją na kryzys finansowy, był dynamiczny rozwój palety instrumentów umożliwiających uzyskiwanie ekspozycji na ryzyko rynków towarowych. Elementem badania było więc uwzględnienie tych nowych instrumentów i ich porównanie ze strategiami inwestycyjnymi stosowanymi od początku XXI wieku w celu identyfikacji optymalnych narzędzi inwestycyjnych oraz odpowiedzi na pytanie: Czy i w jakim stopniu dostępne narzędzia umożliwiły zniwelowanie lub ograniczenie wpływu kryzysu na proces inwestycji finansowych na rynkach towarowych?
Ostatni rozdział pracy poświęcono przemianom zachodzącym na światowych rynkach towarowych, w szczególności zjawiskom określanym mianem finansjalizacji rynków towarowych i próbie odpowiedzi na pytanie: Czy i w jakim stopniu przemiany te, jeśli istotnie występują, są następstwem napływu na rynki towarowe kapitału finansowego inwestorów portfelowych. Punktem wyjścia rozważań w tej części jest definicja zjawiska finansjalizacji jako procesu zachodzącego w całej współczesnej gospodarce i finansjalizacji rynków towarów jako fragmentu tego procesu. W dalszej części przeanalizowano przemiany organizacyjne i strukturalne zachodzące na rynkach towarowych w ciągu ostatnich lat uznawane za przejawy finansjalizacji. Przedstawione zostaną i zweryfikowane teorie próbujące wyjaśnić przyczyny i konsekwencje następujących zmian. Analiza ta będzie przeprowadzona przede wszystkim w oparciu o krytyczne porównanie wyników licznych badań naukowych prowadzonych w ostatnich latach, w których jest dostrzegalny głęboki spor pomiędzy zwolennikami tezy o istotnym wpływie inwestorów finansowych na zaburzenie tradycyjnych procesów cenotwórczych na rynkach towarowych z przeciwnikami takiego punktu widzenia. Ostatecznym celem tej części opracowania jest wykazanie złożoności czynników decydujących o przemianach współczesnych rynków towarowych.
Gros kapitału portfelowego lokowanego na rynkach towarowych pochodzi z krajów wysoko rozwiniętych, stąd praca koncentruje się na analizie tych rynków, wykorzystując w głównej mierze wyniki badań zagranicznych oraz dane źródłowe dotyczące wysoko rozwiniętych rynków kapitałowych, w tym w szczególności rynku amerykańskiego, który pozostaje najlepiej rozwiniętym rynkiem inwestycji alternatywnych.
Pracę podsumowuje zakończenie, które oprócz wniosków i komentarza dotyczącego weryfikacji sformułowanych hipotez badawczych, zawiera próbę nakreślenia perspektyw rozwoju inwestycji towarowych jako składnika portfeli inwestorów finansowych. W szczególności wskazane są, wciąż jeszcze nieliczne, możliwości uzyskania ekspozycji na ryzyko rynków towarowych, dostępne dla inwestorów finansowych na rynku polskim.
Wprowadzenie
Rozdział 1. Współczesny system finansowy
1.1. System finansowy i rynki finansowe
1.2. Ewolucja współczesnego systemu finansowego
1.3. System finansowy i oczekiwania inwestorów
Rozdział 2. Podstawy inwestycji alternatywnych
2.1. Inwestycje alternatywne - przegląd definicji
2.2. Inwestycje alternatywne czy aktywa alternatywne
2.3. Cechy inwestycji alternatywnych
2.4. Uczestnicy rynku inwestycji alternatywnych
2.4.1. Inwestorzy indywidualni
2.4.2. Inwestorzy instytucjonalni
2.4.3. Pośrednicy finansowi
2.5. Światowy rynek inwestycji alternatywnych
Rozdział 3. Towary jako szczególna klasa inwestycji alternatywnych
3.1. Towary jako klasa aktywów
3.2. Rynki towarowe i ich uczestnicy
3.3. Teoria wyceny towarów
3.4. Ceny towarów a ceny innych klas aktywów finansowych
3.5. Indeksy rynku towarowego
3.6. Skala inwestycji finansowych na rynkach towarowych
Rozdział 4. Formy inwestycji towarowych w portfelach inwestorów finansowych
4.1. Inwestycje na gotówkowych rynkach towarowych
4.2. Inwestycje w akcje spółek towarowych
4.3. Towarowe instrumenty pochodne
4.4. Towarowe produkty strukturyzowane
Rozdział 5. Instytucje zbiorowego inwestowania na rynkach towarowych
5.1. Fundusze inwestycyjne rynku towarowego
5.1.1. Tradycyjne fundusze inwestycyjne
5.1.2. Pasywne fundusze inwestycje - Exchange Traded Funds (ETF)
5.2. Towarowe fundusze hedgingowe
Rozdział 6. Efektywność inwestycji towarowych
6.1. Rentowność i ryzyko inwestycji towarowych na tle tradycyjnych inwestycji finansowych
6.2. Inwestycje towarowe jako składnik portfeli inwestorów finansowych
6.3. Wpływ kryzysu finansowego na efektywność inwestycji towarowych
6.4. Inwestorzy finansowi na rynkach towarowych po kryzysie finansowym
Rozdział 7. Inwestycje portfelowe a finansjalizacja rynków towarowych
7.1. Finansjalizacja gospodarki światowej
7.2. Finansjalizacja rynków towarowych
7.3. Aktywność inwestorów finansowych a kształtowanie się cen na rynkach towarowych na początku XXI wieku
Zakończenie
Spis tabel
Spis wykresów
Bibliografia
