(...)
Książka składa się z sześciu rozdziałów i dziewięciu załączników. W rozdziale 1 przedstawiono przegląd literatury z zakresu gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych. Przeanalizowano dorobek literatury charakterystyczny dla każdego z tych dwóch obszarów niezależnie. W przypadku instytucji gwarantujących depozyty zaproponowano podział według najważniejszych problemów, które były badane w zakresie gwarantowania depozytów, a które wiążą się z ewolucją sieci bezpieczeństwa finansowego Unii Europejskiej. Do obszarów tych należały zasadność powoływania i cele gwaranta depozytów, forma jego działania i zakres uprawnień, niedoskonałości systemu, składki, finansowanie i koszty, a także konstrukcja. Przy dorobku literatury z zakresu przymusowej restrukturyzacji zaproponowano inny podział przeglądu - ze względu na specyfikę i jeszcze niewielką liczbę badań w tej dziedzinie. W drugiej części przeglądu wyodrębniono dorobek naukowy dotyczący postępowania restrukturyzacyjnego w okresie przed i pokryzysowym dla uzyskania kontrastu i wykazania różnicy podejść w zależności od sytuacji na rynku finansowym. Najważniejszą częścią przeglądu literatury jest trzecia część stanowiąca połączenie tematyki gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji. W tej części przeglądu wskazano nowy, słabo zbadany nurt łączenia roli gwarantowania depozytów i restrukturyzacji instytucji finansowych.
W rozdziale 1 dokonano także niezbędnych wyjaśnień terminologicznych i określono najważniejsze pojęcia, których użyto w książce. Rozdział ten jest również obszerniejszy od pozostałych za sprawą eksploracji de facto dwóch rozległych pól badawczych. Ze względu na ograniczenia objętościowe książki wyselekcjonowano jedynie najważniejsze pola badawcze, świadomie pomijając w głównej części tekstu zagadnienia, takie jak wysokość gwarancji, członkostwo w systemie gwarantowania czy rolę świadomości społecznej, które w miarę możliwości uzupełniono w kolejnych rozdziałach książki i zawarto w aneksie 1. Analizy z rozdziału 1 pozwoliły na wskazanie wybranych pól i deficytów badawczych, co było punktem wyjścia do dalszych badań i do nakreślenia kierunku rozwoju instytucji gwarantujących depozyty.
W rozdziale 2 przedstawiono rozwój gwarantów depozytów, rozpoczynając od podsumowania zakresu badań przekrojowych nad gwarantami depozytów w wybranych krajach. Dzięki temu otrzymano zestawienia danych o gwarantach depozytów i wyodrębniono cechy różnicujące poszczególne instytucje gwarancyjne. Ważne było także zarysowanie różnych podejść do badania instytucji gwarancyjnych. Następnie przedstawiono charakterystykę procesu tworzenia instytucji gwarancyjnych na świecie i w Unii Europejskiej oraz zweryfikowano twierdzenie o tym, że instytucje gwarantowania depozytów były tworzone w odpowiedzi na sytuacje kryzysowe. W kolejnym kroku zaproponowano nową klasyfikację systemów gwarantowania depozytów, która uwzględnia formy historyczne tych instytucji i formy pokryzysowe, które nie były dotąd opisane w literaturze. W dalszej części przeanalizowano kluczowe cechy gwarantów depozytów z punktu widzenia ich ewolucji w sieci bezpieczeństwa finansowego Unii Europejskiej, które posłużyły także do analiz w kolejnych rozdziałach. W ostatniej części rozdziału przedstawiono historię rozwoju systemów gwarancyjnych na tle regulacji prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej, które miały kluczowe znaczenie dla kształtu tych instytucji w sieci bezpieczeństwa finansowego Wspólnoty.
W rozdziale 3 zobrazowano skuteczność potencjalnych interwencji gwarantów depozytów w formie, w jakiej występują one najczęściej, czyli przy standardowych wypłatach depozytów z upadłych banków (paybox). Początkowo opisano dwa komponenty sprawnej działalności gwaranta depozytów - komponentu psychologicznego i finansowego. Szczególna uwaga została poświęcona zakresom potencjalnej skutecznej interwencji gwaranta depozytów, która w głównej mierze uzależniona jest od środków finansowych będących w dyspozycji tej instytucji. W ramach podsumowania podano przyczyny niskiej efektywności systemów gwarancyjnych. Analiza w trzecim rozdziale pozwoliła na wykazanie, że tradycyjny model gwaranta depozytów paybox jest obecnie nieefektywny, a proponowane reformy mogą być niewystarczające do zapewniania ochrony deponenta i utrzymania stabilności finansowej w Unii Europejskiej.
W rozdziale 4 przybliżono teoretyczne podstawy wprowadzenia nowego postępowania - postępowania przymusowej restrukturyzacji w Unii Europejskiej, które m.in. jest odpowiedzią na słabości gwarantów depozytów. Scharakteryzowano podstawowe cele i zasady rządzące tym postępowaniem oraz opisano narzędzia administracyjne zaprojektowane do eliminacji z rynku dużych instytucji finansowych. Szczególną uwagę zwrócono na finansowanie przymusowej restrukturyzacji, ponieważ to środki finansowe pochodzące z sektora finansowego (nie środki publiczne) stanowią o skuteczności tego postępowania. Opisano także rolę gwaranta depozytów w tych procedurach, zwracając uwagę na duży poziom dowolności w kształtowaniu instytucjonalnym sieci bezpieczeństwa finansowego w Unii Europejskiej po kryzysie. Narzędzia przymusowej restrukturyzacji poddano także krytycznej analizie, wskazując na ich słabe punkty i niewielkie doświadczenia praktyczne.
W rozdziale 5 zaprezentowano badania nad skutecznością postępowania przymusowej restrukturyzacji. Testowano kilka scenariuszy - korzystny i niekorzystny w różnych wariantach prowadzenia postępowania restrukturyzacji instytucji finansowych oraz zapewnienia tym samym ciągłości dostępu deponentów do ich depozytów. Analiza została przeprowadzona w celu określenia, na ile udział gwaranta depozytów w procedurze resolution zwiększa potencjalną skuteczność interwencji wobec banku. Zaangażowanie gwaranta depozytów w procedury resolution mogłoby zwiększyć zakres skutecznej interwencji w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego, jednakże wymagałoby odpowiedniego przygotowania do tego instytucji gwarantujących depozyty.
W rozdziale 6 zbadano stan gotowości gwarantów depozytów w Unii Europejskiej do uczestnictwa w procesie resolution. Zaproponowano również autorską metodę badania tego, czy gwaranci depozytów są gotowi do podejmowania nowych ról w sieci bezpieczeństwa finansowego w Unii Europejskiej. Metoda polegała na stworzeniu autorskiego indeksu gotowości gwarantów depozytów do udziału w resolution i pozwoliła na zróżnicowanie krajów w zależności od ich oceny. Indeks został zbudowany poprzez wybór określonych cech gwarantów depozytów przemawiających za ich przygotowaniem do udziału w resolution, takich jak poziom zakumulowania środków na wypłaty, pozycja ustrojowa czy zakres uprawnień ustawowych. Tenże rozdział niniejszej książki zakończono praktycznymi rekomendacjami dla poszczególnych grup państw Unii Europejskiej.
Według wiedzy autora jest to pierwsza publikacja łącząca w sobie analizę funkcjonowania instytucji gwarantujących depozyty w Unii Europejskiej w połączeniu z narzędziami przymusowej restrukturyzacji banków, które stanowią ich dopełnienie. Za osiem lat wskazane jest sprawdzenie, jak zmieniła się rola gwarantów depozytów w Unii Europejskiej i jakie funkcje im przypisano. Dopiero z tej perspektywy będzie można ocenić, którą ścieżkę rozwoju instytucji gwarantujących depozyty wybrały państwa członkowskie, jak zostały ukształtowane role poszczególnych członków sieci bezpieczeństwa finansowego na szczeblu wspólnotowym i jak wygląda zakres potencjalnych skutecznych interwencji uczestników sieci bezpieczeństwa finansowego wobec banków.
[[[separator]]]
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział 1. Przegląd literatury przedmiotu
1.1. Systemy gwarantowania depozytów
1.1.1. Wybrane zagadnienia terminologiczne
1.1.2. Zasadność powoływania i cele
1.1.3. Forma działania i zakres uprawnień
1.1.4. Niedoskonałości systemu
1.1.5. Składki, finansowanie i koszty
1.1.6. Efektywna konstrukcja
1.2. Przymusowa restrukturyzacja instytucji finansowych
1.2.1. Wybrane zagadnienia terminologiczne
1.2.2. Przymusowa restrukturyzacja do czasu globalnego kryzysu finansowego
1.2.3. Przymusowa restrukturyzacja w głównym nurcie pokryzysowym
1.3. Udział gwarantów depozytów w resolution
1.4. Nowe pola i zidentyfikowane luki badawcze
Rozdział 2. Rozwój gwarantów depozytów i ich rola w sieci bezpieczeństwa finansowego
2.1. Zakres badań nad rolą instytucji gwarantujących depozyty
2.2. Charakterystyka procesu tworzenia gwarantów depozytów
2.2.1. Tworzenie systemów gwarantowania depozytów na świecie
2.2.2. Tworzenie systemów gwarantowania depozytów w Unii Europejskiej
2.2.3. Powstawanie systemów gwarantowania depozytów a kryzysy
2.3. Etapy rozwoju gwarantowania depozytów
2.4. Analiza kluczowych rozwiązań w instytucjach gwarantujących depozyty
2.4.1. Zakres uprawnień systemów
2.4.2. Potencjał operacyjny instytucji gwarantującej depozyty
2.4.3. Umiejscowienie gwaranta depozytów w sieci bezpieczeństwa finansowego
2.5. Ewolucja regulacji i ram prawnych gwarantowania depozytów w Unii Europejskiej
2.5.1. Rekomendacja Komisji 87/63/EEC
2.5.2. Dyrektywa 94/19/WE
2.5.3. Przegląd dyrektywy i nowelizacja 2009/14/WE
2.5.4. Propozycja nowej dyrektywy z dnia 12 lipca 2010 r.
2.5.5. Dyrektywa 2014/49/UE i wybrane postanowienia dyrektywy 2014/59/UE
Rozdział 3. Efektywność instytucji gwarantujących depozyty
3.1. Potencjał instytucji gwarantującej depozyty
3.1.1. Komponent psychologiczny
3.1.2. Komponent finansowy
3.2. Zakres udanej interwencji gwaranta depozytów
3.2.1. Metoda badawcza
3.2.2. Źródła danych
3.2.3. Analiza i ocena zakresu skutecznych interwencji
3.3. Przyczyny nieefektywności gwarantów depozytów
3.3.1. Wielkość sektora bankowego
3.3.2. Wartość depozytów
3.3.3. Udział kapitału zagranicznego
3.3.4. Koncentracja w sektorze bankowym
3.3.5. Wysokość gwarancji
3.3.6. Efektywność postępowania upadłościowego
Rozdział 4. Koncepcja przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych (resolution)
4.1. Przesłanki wprowadzenia nowych rozwiązań w zakresie resolution
4.2. Źródła prawa przymusowej restrukturyzacji
4.3. Charakterystyka postępowania przymusowej restrukturyzacji
4.3.1. Cele
4.3.2. Zasady
4.3.3. Etapy i sposób działania
4.4. Planowanie przymusowej restrukturyzacji
4.4.1. Plany naprawy
4.4.2. Plany przymusowej restrukturyzacji
4.5. Narzędzia przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych
4.5.1. Instrument zbycia działalności
4.5.2. Utworzenie instytucji pomostowej
4.5.3. Instrument wydzielenia aktywów
4.5.4. Umorzenie lub konwersja zobowiązań (bail in)
4.6. Finansowanie przymusowej restrukturyzacji
4.6.1. Mechanizm finansowania resolution
4.6.2. Poziom docelowy i składki
4.6.3. Wykorzystanie środków
4.7. Architektura instytucjonalna sieci bezpieczeństwa finansowego
4.8. Krytyka koncepcji przymusowej restrukturyzacji
Rozdział 5. Wpływ gwaranta depozytów na skuteczność przymusowej restrukturyzacji
5.1. Tło i cel badania
5.2. Metoda badawcza i przebieg badania
5.3. Źródła danych
5.4. Analiza sytuacji restrukturyzacji jednej instytucji
5.4.1. Wariant użycia środków RF
5.4.2. Wariant użycia środków RF+DGS
5.4.3. Uzupełniające wyniki badania
5.5. Analiza sytuacji jednoczesnej restrukturyzacji dwóch instytucji
5.5.1. Wariant użycia tylko środków RF
5.5.2. Wariant użycia środków RF+DGS
5.6. Kalibracja krajowych poziomów docelowych
Rozdział 6. Przygotowanie gwarantów depozytów do udziału w resolution
6.1. Tło i cel badania
6.2. Metoda badawcza
6.3. Źródła danych
6.4. Analiza wyników badania i wnioski
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel, wykresów i schematów
Aneksy
Aneks 1. Zestawienie głównych obszarów badań z zakresu gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji
Aneks 2. Systemy gwarantowania depozytów na świecie
Aneks 3. Instytucje gwarantujące depozyty w Unii Europejskiej
Aneks 4. Wartości wybranych kategorii depozytów w państwach UE
Aneks 5. Zakres udanej interwencji gwaranta depozytów
Aneks 6. Analiza wpływu uprzywilejowania deponentów w resolution
Aneks 7. Koszty restrukturyzacji banków w Unii Europejskiej
Aneks 8. Zakres udanej interwencji w ramach przymusowej restrukturyzacji
Aneks 9. Wartości komponentów indeksu gotowości gwaranta depozytów do udziału w resolution
Opis
Wstęp
(...)
Książka składa się z sześciu rozdziałów i dziewięciu załączników. W rozdziale 1 przedstawiono przegląd literatury z zakresu gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych. Przeanalizowano dorobek literatury charakterystyczny dla każdego z tych dwóch obszarów niezależnie. W przypadku instytucji gwarantujących depozyty zaproponowano podział według najważniejszych problemów, które były badane w zakresie gwarantowania depozytów, a które wiążą się z ewolucją sieci bezpieczeństwa finansowego Unii Europejskiej. Do obszarów tych należały zasadność powoływania i cele gwaranta depozytów, forma jego działania i zakres uprawnień, niedoskonałości systemu, składki, finansowanie i koszty, a także konstrukcja. Przy dorobku literatury z zakresu przymusowej restrukturyzacji zaproponowano inny podział przeglądu - ze względu na specyfikę i jeszcze niewielką liczbę badań w tej dziedzinie. W drugiej części przeglądu wyodrębniono dorobek naukowy dotyczący postępowania restrukturyzacyjnego w okresie przed i pokryzysowym dla uzyskania kontrastu i wykazania różnicy podejść w zależności od sytuacji na rynku finansowym. Najważniejszą częścią przeglądu literatury jest trzecia część stanowiąca połączenie tematyki gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji. W tej części przeglądu wskazano nowy, słabo zbadany nurt łączenia roli gwarantowania depozytów i restrukturyzacji instytucji finansowych.
W rozdziale 1 dokonano także niezbędnych wyjaśnień terminologicznych i określono najważniejsze pojęcia, których użyto w książce. Rozdział ten jest również obszerniejszy od pozostałych za sprawą eksploracji de facto dwóch rozległych pól badawczych. Ze względu na ograniczenia objętościowe książki wyselekcjonowano jedynie najważniejsze pola badawcze, świadomie pomijając w głównej części tekstu zagadnienia, takie jak wysokość gwarancji, członkostwo w systemie gwarantowania czy rolę świadomości społecznej, które w miarę możliwości uzupełniono w kolejnych rozdziałach książki i zawarto w aneksie 1. Analizy z rozdziału 1 pozwoliły na wskazanie wybranych pól i deficytów badawczych, co było punktem wyjścia do dalszych badań i do nakreślenia kierunku rozwoju instytucji gwarantujących depozyty.
W rozdziale 2 przedstawiono rozwój gwarantów depozytów, rozpoczynając od podsumowania zakresu badań przekrojowych nad gwarantami depozytów w wybranych krajach. Dzięki temu otrzymano zestawienia danych o gwarantach depozytów i wyodrębniono cechy różnicujące poszczególne instytucje gwarancyjne. Ważne było także zarysowanie różnych podejść do badania instytucji gwarancyjnych. Następnie przedstawiono charakterystykę procesu tworzenia instytucji gwarancyjnych na świecie i w Unii Europejskiej oraz zweryfikowano twierdzenie o tym, że instytucje gwarantowania depozytów były tworzone w odpowiedzi na sytuacje kryzysowe. W kolejnym kroku zaproponowano nową klasyfikację systemów gwarantowania depozytów, która uwzględnia formy historyczne tych instytucji i formy pokryzysowe, które nie były dotąd opisane w literaturze. W dalszej części przeanalizowano kluczowe cechy gwarantów depozytów z punktu widzenia ich ewolucji w sieci bezpieczeństwa finansowego Unii Europejskiej, które posłużyły także do analiz w kolejnych rozdziałach. W ostatniej części rozdziału przedstawiono historię rozwoju systemów gwarancyjnych na tle regulacji prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej, które miały kluczowe znaczenie dla kształtu tych instytucji w sieci bezpieczeństwa finansowego Wspólnoty.
W rozdziale 3 zobrazowano skuteczność potencjalnych interwencji gwarantów depozytów w formie, w jakiej występują one najczęściej, czyli przy standardowych wypłatach depozytów z upadłych banków (paybox). Początkowo opisano dwa komponenty sprawnej działalności gwaranta depozytów - komponentu psychologicznego i finansowego. Szczególna uwaga została poświęcona zakresom potencjalnej skutecznej interwencji gwaranta depozytów, która w głównej mierze uzależniona jest od środków finansowych będących w dyspozycji tej instytucji. W ramach podsumowania podano przyczyny niskiej efektywności systemów gwarancyjnych. Analiza w trzecim rozdziale pozwoliła na wykazanie, że tradycyjny model gwaranta depozytów paybox jest obecnie nieefektywny, a proponowane reformy mogą być niewystarczające do zapewniania ochrony deponenta i utrzymania stabilności finansowej w Unii Europejskiej.
W rozdziale 4 przybliżono teoretyczne podstawy wprowadzenia nowego postępowania - postępowania przymusowej restrukturyzacji w Unii Europejskiej, które m.in. jest odpowiedzią na słabości gwarantów depozytów. Scharakteryzowano podstawowe cele i zasady rządzące tym postępowaniem oraz opisano narzędzia administracyjne zaprojektowane do eliminacji z rynku dużych instytucji finansowych. Szczególną uwagę zwrócono na finansowanie przymusowej restrukturyzacji, ponieważ to środki finansowe pochodzące z sektora finansowego (nie środki publiczne) stanowią o skuteczności tego postępowania. Opisano także rolę gwaranta depozytów w tych procedurach, zwracając uwagę na duży poziom dowolności w kształtowaniu instytucjonalnym sieci bezpieczeństwa finansowego w Unii Europejskiej po kryzysie. Narzędzia przymusowej restrukturyzacji poddano także krytycznej analizie, wskazując na ich słabe punkty i niewielkie doświadczenia praktyczne.
W rozdziale 5 zaprezentowano badania nad skutecznością postępowania przymusowej restrukturyzacji. Testowano kilka scenariuszy - korzystny i niekorzystny w różnych wariantach prowadzenia postępowania restrukturyzacji instytucji finansowych oraz zapewnienia tym samym ciągłości dostępu deponentów do ich depozytów. Analiza została przeprowadzona w celu określenia, na ile udział gwaranta depozytów w procedurze resolution zwiększa potencjalną skuteczność interwencji wobec banku. Zaangażowanie gwaranta depozytów w procedury resolution mogłoby zwiększyć zakres skutecznej interwencji w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego, jednakże wymagałoby odpowiedniego przygotowania do tego instytucji gwarantujących depozyty.
W rozdziale 6 zbadano stan gotowości gwarantów depozytów w Unii Europejskiej do uczestnictwa w procesie resolution. Zaproponowano również autorską metodę badania tego, czy gwaranci depozytów są gotowi do podejmowania nowych ról w sieci bezpieczeństwa finansowego w Unii Europejskiej. Metoda polegała na stworzeniu autorskiego indeksu gotowości gwarantów depozytów do udziału w resolution i pozwoliła na zróżnicowanie krajów w zależności od ich oceny. Indeks został zbudowany poprzez wybór określonych cech gwarantów depozytów przemawiających za ich przygotowaniem do udziału w resolution, takich jak poziom zakumulowania środków na wypłaty, pozycja ustrojowa czy zakres uprawnień ustawowych. Tenże rozdział niniejszej książki zakończono praktycznymi rekomendacjami dla poszczególnych grup państw Unii Europejskiej.
Według wiedzy autora jest to pierwsza publikacja łącząca w sobie analizę funkcjonowania instytucji gwarantujących depozyty w Unii Europejskiej w połączeniu z narzędziami przymusowej restrukturyzacji banków, które stanowią ich dopełnienie. Za osiem lat wskazane jest sprawdzenie, jak zmieniła się rola gwarantów depozytów w Unii Europejskiej i jakie funkcje im przypisano. Dopiero z tej perspektywy będzie można ocenić, którą ścieżkę rozwoju instytucji gwarantujących depozyty wybrały państwa członkowskie, jak zostały ukształtowane role poszczególnych członków sieci bezpieczeństwa finansowego na szczeblu wspólnotowym i jak wygląda zakres potencjalnych skutecznych interwencji uczestników sieci bezpieczeństwa finansowego wobec banków.
Spis treści
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział 1. Przegląd literatury przedmiotu
1.1. Systemy gwarantowania depozytów
1.1.1. Wybrane zagadnienia terminologiczne
1.1.2. Zasadność powoływania i cele
1.1.3. Forma działania i zakres uprawnień
1.1.4. Niedoskonałości systemu
1.1.5. Składki, finansowanie i koszty
1.1.6. Efektywna konstrukcja
1.2. Przymusowa restrukturyzacja instytucji finansowych
1.2.1. Wybrane zagadnienia terminologiczne
1.2.2. Przymusowa restrukturyzacja do czasu globalnego kryzysu finansowego
1.2.3. Przymusowa restrukturyzacja w głównym nurcie pokryzysowym
1.3. Udział gwarantów depozytów w resolution
1.4. Nowe pola i zidentyfikowane luki badawcze
Rozdział 2. Rozwój gwarantów depozytów i ich rola w sieci bezpieczeństwa finansowego
2.1. Zakres badań nad rolą instytucji gwarantujących depozyty
2.2. Charakterystyka procesu tworzenia gwarantów depozytów
2.2.1. Tworzenie systemów gwarantowania depozytów na świecie
2.2.2. Tworzenie systemów gwarantowania depozytów w Unii Europejskiej
2.2.3. Powstawanie systemów gwarantowania depozytów a kryzysy
2.3. Etapy rozwoju gwarantowania depozytów
2.4. Analiza kluczowych rozwiązań w instytucjach gwarantujących depozyty
2.4.1. Zakres uprawnień systemów
2.4.2. Potencjał operacyjny instytucji gwarantującej depozyty
2.4.3. Umiejscowienie gwaranta depozytów w sieci bezpieczeństwa finansowego
2.5. Ewolucja regulacji i ram prawnych gwarantowania depozytów w Unii Europejskiej
2.5.1. Rekomendacja Komisji 87/63/EEC
2.5.2. Dyrektywa 94/19/WE
2.5.3. Przegląd dyrektywy i nowelizacja 2009/14/WE
2.5.4. Propozycja nowej dyrektywy z dnia 12 lipca 2010 r.
2.5.5. Dyrektywa 2014/49/UE i wybrane postanowienia dyrektywy 2014/59/UE
Rozdział 3. Efektywność instytucji gwarantujących depozyty
3.1. Potencjał instytucji gwarantującej depozyty
3.1.1. Komponent psychologiczny
3.1.2. Komponent finansowy
3.2. Zakres udanej interwencji gwaranta depozytów
3.2.1. Metoda badawcza
3.2.2. Źródła danych
3.2.3. Analiza i ocena zakresu skutecznych interwencji
3.3. Przyczyny nieefektywności gwarantów depozytów
3.3.1. Wielkość sektora bankowego
3.3.2. Wartość depozytów
3.3.3. Udział kapitału zagranicznego
3.3.4. Koncentracja w sektorze bankowym
3.3.5. Wysokość gwarancji
3.3.6. Efektywność postępowania upadłościowego
Rozdział 4. Koncepcja przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych (resolution)
4.1. Przesłanki wprowadzenia nowych rozwiązań w zakresie resolution
4.2. Źródła prawa przymusowej restrukturyzacji
4.3. Charakterystyka postępowania przymusowej restrukturyzacji
4.3.1. Cele
4.3.2. Zasady
4.3.3. Etapy i sposób działania
4.4. Planowanie przymusowej restrukturyzacji
4.4.1. Plany naprawy
4.4.2. Plany przymusowej restrukturyzacji
4.5. Narzędzia przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych
4.5.1. Instrument zbycia działalności
4.5.2. Utworzenie instytucji pomostowej
4.5.3. Instrument wydzielenia aktywów
4.5.4. Umorzenie lub konwersja zobowiązań (bail in)
4.6. Finansowanie przymusowej restrukturyzacji
4.6.1. Mechanizm finansowania resolution
4.6.2. Poziom docelowy i składki
4.6.3. Wykorzystanie środków
4.7. Architektura instytucjonalna sieci bezpieczeństwa finansowego
4.8. Krytyka koncepcji przymusowej restrukturyzacji
Rozdział 5. Wpływ gwaranta depozytów na skuteczność przymusowej restrukturyzacji
5.1. Tło i cel badania
5.2. Metoda badawcza i przebieg badania
5.3. Źródła danych
5.4. Analiza sytuacji restrukturyzacji jednej instytucji
5.4.1. Wariant użycia środków RF
5.4.2. Wariant użycia środków RF+DGS
5.4.3. Uzupełniające wyniki badania
5.5. Analiza sytuacji jednoczesnej restrukturyzacji dwóch instytucji
5.5.1. Wariant użycia tylko środków RF
5.5.2. Wariant użycia środków RF+DGS
5.6. Kalibracja krajowych poziomów docelowych
Rozdział 6. Przygotowanie gwarantów depozytów do udziału w resolution
6.1. Tło i cel badania
6.2. Metoda badawcza
6.3. Źródła danych
6.4. Analiza wyników badania i wnioski
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel, wykresów i schematów
Aneksy
Aneks 1. Zestawienie głównych obszarów badań z zakresu gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji
Aneks 2. Systemy gwarantowania depozytów na świecie
Aneks 3. Instytucje gwarantujące depozyty w Unii Europejskiej
Aneks 4. Wartości wybranych kategorii depozytów w państwach UE
Aneks 5. Zakres udanej interwencji gwaranta depozytów
Aneks 6. Analiza wpływu uprzywilejowania deponentów w resolution
Aneks 7. Koszty restrukturyzacji banków w Unii Europejskiej
Aneks 8. Zakres udanej interwencji w ramach przymusowej restrukturyzacji
Aneks 9. Wartości komponentów indeksu gotowości gwaranta depozytów do udziału w resolution
Opinie
(...)
Książka składa się z sześciu rozdziałów i dziewięciu załączników. W rozdziale 1 przedstawiono przegląd literatury z zakresu gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych. Przeanalizowano dorobek literatury charakterystyczny dla każdego z tych dwóch obszarów niezależnie. W przypadku instytucji gwarantujących depozyty zaproponowano podział według najważniejszych problemów, które były badane w zakresie gwarantowania depozytów, a które wiążą się z ewolucją sieci bezpieczeństwa finansowego Unii Europejskiej. Do obszarów tych należały zasadność powoływania i cele gwaranta depozytów, forma jego działania i zakres uprawnień, niedoskonałości systemu, składki, finansowanie i koszty, a także konstrukcja. Przy dorobku literatury z zakresu przymusowej restrukturyzacji zaproponowano inny podział przeglądu - ze względu na specyfikę i jeszcze niewielką liczbę badań w tej dziedzinie. W drugiej części przeglądu wyodrębniono dorobek naukowy dotyczący postępowania restrukturyzacyjnego w okresie przed i pokryzysowym dla uzyskania kontrastu i wykazania różnicy podejść w zależności od sytuacji na rynku finansowym. Najważniejszą częścią przeglądu literatury jest trzecia część stanowiąca połączenie tematyki gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji. W tej części przeglądu wskazano nowy, słabo zbadany nurt łączenia roli gwarantowania depozytów i restrukturyzacji instytucji finansowych.
W rozdziale 1 dokonano także niezbędnych wyjaśnień terminologicznych i określono najważniejsze pojęcia, których użyto w książce. Rozdział ten jest również obszerniejszy od pozostałych za sprawą eksploracji de facto dwóch rozległych pól badawczych. Ze względu na ograniczenia objętościowe książki wyselekcjonowano jedynie najważniejsze pola badawcze, świadomie pomijając w głównej części tekstu zagadnienia, takie jak wysokość gwarancji, członkostwo w systemie gwarantowania czy rolę świadomości społecznej, które w miarę możliwości uzupełniono w kolejnych rozdziałach książki i zawarto w aneksie 1. Analizy z rozdziału 1 pozwoliły na wskazanie wybranych pól i deficytów badawczych, co było punktem wyjścia do dalszych badań i do nakreślenia kierunku rozwoju instytucji gwarantujących depozyty.
W rozdziale 2 przedstawiono rozwój gwarantów depozytów, rozpoczynając od podsumowania zakresu badań przekrojowych nad gwarantami depozytów w wybranych krajach. Dzięki temu otrzymano zestawienia danych o gwarantach depozytów i wyodrębniono cechy różnicujące poszczególne instytucje gwarancyjne. Ważne było także zarysowanie różnych podejść do badania instytucji gwarancyjnych. Następnie przedstawiono charakterystykę procesu tworzenia instytucji gwarancyjnych na świecie i w Unii Europejskiej oraz zweryfikowano twierdzenie o tym, że instytucje gwarantowania depozytów były tworzone w odpowiedzi na sytuacje kryzysowe. W kolejnym kroku zaproponowano nową klasyfikację systemów gwarantowania depozytów, która uwzględnia formy historyczne tych instytucji i formy pokryzysowe, które nie były dotąd opisane w literaturze. W dalszej części przeanalizowano kluczowe cechy gwarantów depozytów z punktu widzenia ich ewolucji w sieci bezpieczeństwa finansowego Unii Europejskiej, które posłużyły także do analiz w kolejnych rozdziałach. W ostatniej części rozdziału przedstawiono historię rozwoju systemów gwarancyjnych na tle regulacji prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej, które miały kluczowe znaczenie dla kształtu tych instytucji w sieci bezpieczeństwa finansowego Wspólnoty.
W rozdziale 3 zobrazowano skuteczność potencjalnych interwencji gwarantów depozytów w formie, w jakiej występują one najczęściej, czyli przy standardowych wypłatach depozytów z upadłych banków (paybox). Początkowo opisano dwa komponenty sprawnej działalności gwaranta depozytów - komponentu psychologicznego i finansowego. Szczególna uwaga została poświęcona zakresom potencjalnej skutecznej interwencji gwaranta depozytów, która w głównej mierze uzależniona jest od środków finansowych będących w dyspozycji tej instytucji. W ramach podsumowania podano przyczyny niskiej efektywności systemów gwarancyjnych. Analiza w trzecim rozdziale pozwoliła na wykazanie, że tradycyjny model gwaranta depozytów paybox jest obecnie nieefektywny, a proponowane reformy mogą być niewystarczające do zapewniania ochrony deponenta i utrzymania stabilności finansowej w Unii Europejskiej.
W rozdziale 4 przybliżono teoretyczne podstawy wprowadzenia nowego postępowania - postępowania przymusowej restrukturyzacji w Unii Europejskiej, które m.in. jest odpowiedzią na słabości gwarantów depozytów. Scharakteryzowano podstawowe cele i zasady rządzące tym postępowaniem oraz opisano narzędzia administracyjne zaprojektowane do eliminacji z rynku dużych instytucji finansowych. Szczególną uwagę zwrócono na finansowanie przymusowej restrukturyzacji, ponieważ to środki finansowe pochodzące z sektora finansowego (nie środki publiczne) stanowią o skuteczności tego postępowania. Opisano także rolę gwaranta depozytów w tych procedurach, zwracając uwagę na duży poziom dowolności w kształtowaniu instytucjonalnym sieci bezpieczeństwa finansowego w Unii Europejskiej po kryzysie. Narzędzia przymusowej restrukturyzacji poddano także krytycznej analizie, wskazując na ich słabe punkty i niewielkie doświadczenia praktyczne.
W rozdziale 5 zaprezentowano badania nad skutecznością postępowania przymusowej restrukturyzacji. Testowano kilka scenariuszy - korzystny i niekorzystny w różnych wariantach prowadzenia postępowania restrukturyzacji instytucji finansowych oraz zapewnienia tym samym ciągłości dostępu deponentów do ich depozytów. Analiza została przeprowadzona w celu określenia, na ile udział gwaranta depozytów w procedurze resolution zwiększa potencjalną skuteczność interwencji wobec banku. Zaangażowanie gwaranta depozytów w procedury resolution mogłoby zwiększyć zakres skutecznej interwencji w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego, jednakże wymagałoby odpowiedniego przygotowania do tego instytucji gwarantujących depozyty.
W rozdziale 6 zbadano stan gotowości gwarantów depozytów w Unii Europejskiej do uczestnictwa w procesie resolution. Zaproponowano również autorską metodę badania tego, czy gwaranci depozytów są gotowi do podejmowania nowych ról w sieci bezpieczeństwa finansowego w Unii Europejskiej. Metoda polegała na stworzeniu autorskiego indeksu gotowości gwarantów depozytów do udziału w resolution i pozwoliła na zróżnicowanie krajów w zależności od ich oceny. Indeks został zbudowany poprzez wybór określonych cech gwarantów depozytów przemawiających za ich przygotowaniem do udziału w resolution, takich jak poziom zakumulowania środków na wypłaty, pozycja ustrojowa czy zakres uprawnień ustawowych. Tenże rozdział niniejszej książki zakończono praktycznymi rekomendacjami dla poszczególnych grup państw Unii Europejskiej.
Według wiedzy autora jest to pierwsza publikacja łącząca w sobie analizę funkcjonowania instytucji gwarantujących depozyty w Unii Europejskiej w połączeniu z narzędziami przymusowej restrukturyzacji banków, które stanowią ich dopełnienie. Za osiem lat wskazane jest sprawdzenie, jak zmieniła się rola gwarantów depozytów w Unii Europejskiej i jakie funkcje im przypisano. Dopiero z tej perspektywy będzie można ocenić, którą ścieżkę rozwoju instytucji gwarantujących depozyty wybrały państwa członkowskie, jak zostały ukształtowane role poszczególnych członków sieci bezpieczeństwa finansowego na szczeblu wspólnotowym i jak wygląda zakres potencjalnych skutecznych interwencji uczestników sieci bezpieczeństwa finansowego wobec banków.
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział 1. Przegląd literatury przedmiotu
1.1. Systemy gwarantowania depozytów
1.1.1. Wybrane zagadnienia terminologiczne
1.1.2. Zasadność powoływania i cele
1.1.3. Forma działania i zakres uprawnień
1.1.4. Niedoskonałości systemu
1.1.5. Składki, finansowanie i koszty
1.1.6. Efektywna konstrukcja
1.2. Przymusowa restrukturyzacja instytucji finansowych
1.2.1. Wybrane zagadnienia terminologiczne
1.2.2. Przymusowa restrukturyzacja do czasu globalnego kryzysu finansowego
1.2.3. Przymusowa restrukturyzacja w głównym nurcie pokryzysowym
1.3. Udział gwarantów depozytów w resolution
1.4. Nowe pola i zidentyfikowane luki badawcze
Rozdział 2. Rozwój gwarantów depozytów i ich rola w sieci bezpieczeństwa finansowego
2.1. Zakres badań nad rolą instytucji gwarantujących depozyty
2.2. Charakterystyka procesu tworzenia gwarantów depozytów
2.2.1. Tworzenie systemów gwarantowania depozytów na świecie
2.2.2. Tworzenie systemów gwarantowania depozytów w Unii Europejskiej
2.2.3. Powstawanie systemów gwarantowania depozytów a kryzysy
2.3. Etapy rozwoju gwarantowania depozytów
2.4. Analiza kluczowych rozwiązań w instytucjach gwarantujących depozyty
2.4.1. Zakres uprawnień systemów
2.4.2. Potencjał operacyjny instytucji gwarantującej depozyty
2.4.3. Umiejscowienie gwaranta depozytów w sieci bezpieczeństwa finansowego
2.5. Ewolucja regulacji i ram prawnych gwarantowania depozytów w Unii Europejskiej
2.5.1. Rekomendacja Komisji 87/63/EEC
2.5.2. Dyrektywa 94/19/WE
2.5.3. Przegląd dyrektywy i nowelizacja 2009/14/WE
2.5.4. Propozycja nowej dyrektywy z dnia 12 lipca 2010 r.
2.5.5. Dyrektywa 2014/49/UE i wybrane postanowienia dyrektywy 2014/59/UE
Rozdział 3. Efektywność instytucji gwarantujących depozyty
3.1. Potencjał instytucji gwarantującej depozyty
3.1.1. Komponent psychologiczny
3.1.2. Komponent finansowy
3.2. Zakres udanej interwencji gwaranta depozytów
3.2.1. Metoda badawcza
3.2.2. Źródła danych
3.2.3. Analiza i ocena zakresu skutecznych interwencji
3.3. Przyczyny nieefektywności gwarantów depozytów
3.3.1. Wielkość sektora bankowego
3.3.2. Wartość depozytów
3.3.3. Udział kapitału zagranicznego
3.3.4. Koncentracja w sektorze bankowym
3.3.5. Wysokość gwarancji
3.3.6. Efektywność postępowania upadłościowego
Rozdział 4. Koncepcja przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych (resolution)
4.1. Przesłanki wprowadzenia nowych rozwiązań w zakresie resolution
4.2. Źródła prawa przymusowej restrukturyzacji
4.3. Charakterystyka postępowania przymusowej restrukturyzacji
4.3.1. Cele
4.3.2. Zasady
4.3.3. Etapy i sposób działania
4.4. Planowanie przymusowej restrukturyzacji
4.4.1. Plany naprawy
4.4.2. Plany przymusowej restrukturyzacji
4.5. Narzędzia przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych
4.5.1. Instrument zbycia działalności
4.5.2. Utworzenie instytucji pomostowej
4.5.3. Instrument wydzielenia aktywów
4.5.4. Umorzenie lub konwersja zobowiązań (bail in)
4.6. Finansowanie przymusowej restrukturyzacji
4.6.1. Mechanizm finansowania resolution
4.6.2. Poziom docelowy i składki
4.6.3. Wykorzystanie środków
4.7. Architektura instytucjonalna sieci bezpieczeństwa finansowego
4.8. Krytyka koncepcji przymusowej restrukturyzacji
Rozdział 5. Wpływ gwaranta depozytów na skuteczność przymusowej restrukturyzacji
5.1. Tło i cel badania
5.2. Metoda badawcza i przebieg badania
5.3. Źródła danych
5.4. Analiza sytuacji restrukturyzacji jednej instytucji
5.4.1. Wariant użycia środków RF
5.4.2. Wariant użycia środków RF+DGS
5.4.3. Uzupełniające wyniki badania
5.5. Analiza sytuacji jednoczesnej restrukturyzacji dwóch instytucji
5.5.1. Wariant użycia tylko środków RF
5.5.2. Wariant użycia środków RF+DGS
5.6. Kalibracja krajowych poziomów docelowych
Rozdział 6. Przygotowanie gwarantów depozytów do udziału w resolution
6.1. Tło i cel badania
6.2. Metoda badawcza
6.3. Źródła danych
6.4. Analiza wyników badania i wnioski
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel, wykresów i schematów
Aneksy
Aneks 1. Zestawienie głównych obszarów badań z zakresu gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji
Aneks 2. Systemy gwarantowania depozytów na świecie
Aneks 3. Instytucje gwarantujące depozyty w Unii Europejskiej
Aneks 4. Wartości wybranych kategorii depozytów w państwach UE
Aneks 5. Zakres udanej interwencji gwaranta depozytów
Aneks 6. Analiza wpływu uprzywilejowania deponentów w resolution
Aneks 7. Koszty restrukturyzacji banków w Unii Europejskiej
Aneks 8. Zakres udanej interwencji w ramach przymusowej restrukturyzacji
Aneks 9. Wartości komponentów indeksu gotowości gwaranta depozytów do udziału w resolution