W XXI w. cyfryzacja staje się wszechobecna. Coraz więcej ekonomistów, praktyków gospodarczych i polityków dostrzega, że sukcesu w biznesie należy poszukiwać na gruncie technologii cyfrowych, w przypadku których możliwości nowych zastosowań rosną w tempie wykładniczym. Jeszcze 10 lat temu nie było aplikacji na smartfony, umożliwiających dostęp do mediów społecznościowych czy płatności elektronicznej. Wirtualna rzeczywistość zarezerwowana była jedynie dla gier komputerowych, a sztuczną inteligencję postrzegano jako bliżej nieokreśloną przyszłość. Obecnie technologie te określają warunki funkcjonowania i konkurowania przedsiębiorstw, a wraz z nową generacją hiperpołączonych konsumentów zmieniają reguły prowadzenia biznesu w każdym sektorze. Między cyfryzacją a przedsiębiorstwem zachodzą liczne sprzężenia zwrotne. Rozwój technologii cyfrowych znajduje odzwierciedlenie w strategiach, strukturach organizacyjnych, modelach biznesu, stylach przywództwa itp. Zmienia się również przestrzeń, w obrębie której przedsiębiorstwa prowadzą walkę konkurencyjną - w coraz większym zakresie ma ona charakter wirtualny. Pojawiają się także nowe formy przedsiębiorczości, takie jak sharing economy czy freelancing, u podstaw których znajduje się motto 'lepiej być, a nie mieć". Niejednokrotnie tego typu przedsiębiorstwa, stając się źródłem sektorowych zakłóceń, osiągają sukcesy o zasięgu globalnym (jak np. serwis Airbnb, który nie posiada ani jednego hotelu, lecz konkuruje z międzynarodowymi sieciami hotelowymi). Na arenie międzynarodowej pojawiają się nowi "gracze", budujący swój potencjał z zastosowaniem inteligentnych technologii.
W tym coraz bardziej cyfrowym świecie wzrasta liczba stosowanych regulacji, nasila się presja konkurencyjna, pojawiają się zarówno nowe oczekiwania ze strony konsumentów, jak i zagrożenia płynące z realizowanej w przestrzeni wirtualnej działalności gospodarczej (związane m.in. z ochroną danych osobowych czy własności intelektualnej). W literaturze przedmiotu coraz częściej zadawanymi pytaniami są: dokąd zmierza cyfrowy świat oraz jakie są atrybuty cyfrowego przedsiębiorstwa. W tę problematykę wpisuje się niniejsza publikacja. Jest to jedenasta z kolei monografia z cyklu Przedsiębiorstwo w globalnej gospodarce. Pod tym hasłem odbywają się konferencje organizowane przez Instytut Rynków i Konkurencji Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W tej edycji podjęto rozważania na temat: Przedsiębiorstwo, kreatywność, cyfryzacja - różne oblicza biznesu XXI w. Zdaniem autorów publikacji w drugiej dekadzie XXI w. nie ma jednej, powszechnie akceptowanej definicji przedsiębiorstwa, a za jego cechy wspólne należy uznać rosnące znaczenie wykorzystywanych do budowy przewag konkurencyjnych cyfrowych technologii i kompetencji, a także samych klientów. Tych ostatnich cechuje przede wszystkim: dobry dostęp do Internetu, łatwość poruszania się w świecie mediów społecznych oraz aktywny udział w kreowaniu produktu, co umożliwia im rewolucja cyfrowa.
Celem niniejszej publikacji jest próba ukazania współzależności zachodzących między cyfryzacją (jej przebiegiem, cechami i konsekwencjami) a przedsiębiorstwem i dokującą się pod wpływem rozważanych zmian technologicznych transformacją. Cele szczegółowe towarzyszące realizacji tak zakrojonego tematu zmierzają do:
1) doprecyzowania terminów nierozerwalnie związanych z gospodarką cyfrową, takich jak ona sama, produkt cyfrowy, biznes cyfrowy czy wreszcie wirtualna rzeczywistość, a także zaprezentowania ich najważniejszych ekonomicznych konsekwencji;
2) zidentyfikowania podstawowych cech procesu globalizacji w erze cyfryzacji - u postaw podjętych w tym zakresie rozważań znajduje się teza, że globalizacja w warunkach dynamicznego rozwoju gospodarki cyfrowej wchodzi w nową (IV) fazę, w której proces scalania gospodarek światowych odbywa się w ramach wirtualnego wymiaru przestrzennego, a jej głównymi beneficjentami stają się przede wszystkim globalne firmy technologiczne;
3) przybliżenia obrazu współczesnego konsumenta poprzez pryzmat badań nad trendami zachowań klientów, których rola w erze gospodarki cyfrowej nabiera zupełnie nowego znaczenia - jest inna niż w gospodarce tradycyjnej;
4) uporządkowania, w sposób chronologiczny, poglądów na temat roli przedsiębiorczości w ekonomii i zarządzaniu, co ma na celu przede wszystkim przedstawienie nowych form przedsiębiorczości, które rozwinęły się dzięki cyfryzacji gospodarki;
5) ukazania technologicznych uwarunkowań inteligentnych przedsiębiorstw w powstającej obecnie gospodarce cyfrowej opartej na rewolucji przemysłowej 4.0; celem dodatkowym jest w tym przypadku wskazanie konieczności transformacji współczesnych przedsiębiorstw w przedsiębiorstwa inteligentne, dostosowane do nowych, cyfrowych uwarunkowań technologicznych;
6) identyfikacji kluczowych cech globalnych firm technologicznych i źródeł ich ekonomicznego sukcesu.
Wymienione cele szczegółowe ściśle korespondują z układem pracy. Tym samym w pierwszym, wprowadzającym rozdziale zostały podjęte rozważania na temat gospodarki cyfrowej, sposobów jej definiowania i najważniejszych atrybutów towarzyszących jej funkcjonowaniu. Szczególnym przedmiotem zainteresowań autorek rozdziału stała się wirtualna rzeczywistość, która bywa postrzegana jako kolejny etap budowania cywilizacji opartej na technologii. Jej rozwój wykracza poza klasycznie ujmowaną przestrzeń rynkową, a wirtualizacja sprawia, iż nowego znaczenia nabiera także proces globalizacji.
Temu ostatniemu zjawisku poświęcony jest rozdział drugi. Globalizacja w erze cyfryzacji gospodarki jest jednym z ważniejszych uwarunkowań zewnętrznych rozwoju współczesnego przedsiębiorstwa. Zdaniem R. Mańki obecny etap globalizacji to nie koniec historii i geografii, jaką znamy, ale ogromne przewartościowanie wszelkiej aktywności ludzkiej, w tym zarówno ekonomii czy polityki, jak i całej sfery szeroko rozumianej kultury. Jednocześnie globalny potencjał zaczęły przejawiać też obszary lokalne, które stają się tym samym ogólnie dostępne i mogą oddziaływać globalnie, co znacznie zmienia otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa. Autorka drugiego rozdziału próbuje tym samym udzielić odpowiedzi na dwa ważne pytania: w jaki sposób globalizacja zmienia swoje oblicze oraz kto na tych zmianach najwięcej korzysta, a kto traci w ujęciu makro- i mikroekonomicznym.
Gospodarka cyfrowa to także inny niż w tradycyjnej gospodarce klient, a duże przeobrażenia w tym zakresie wiążą się zwłaszcza ze zmianami pokoleniowymi. W tym przypadku ogromne znaczenie przypisuje się dorastającej generacji Z, dla której świat cyfrowy istnieje "od zawsze". Coraz częściej można spotkać się z opinią, że kluczem do sukcesu przedsiębiorstwa jest wiedza o konsumencie, który wraz z rozwojem technologii staje się smartsumentem. W problematykę tę wpisuje się rozdział trzeci, którego celem jest przybliżenie obrazu współczesnego konsumenta w świetle badań nad trendami zachowań klientów.
Cyfryzacja stanowi źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Jednak wraz z jej upowszechnianiem się istotną rolę zaczynają w tym przypadku odgrywać czynniki organizacyjne i kulturowe. Sama cyfryzacja nie wystarczy - koniecznym elementem sukcesu w biznesie jest szeroko pojmowana przedsiębiorczość. W podejście to wpisuje się rozdział czwarty podnoszący problem złożoności pojęcia przedsiębiorczości oraz ewolucji poglądów na temat jej roli w ekonomii. Autor stawia tezę, iż o sile przedsiębiorczości stanowi różnorodny i spontaniczny charakter poszczególnych zjawisk i procesów. Dowodzą tego jej coraz to nowsze formy, które w różnym stopniu i zakresie wykorzystują narzędzia charakterystyczne dla gospodarki cyfrowej.
Niemniej jednak w myśl maksymy "go digital or die" cyfryzacja to duże wyzwanie, któremu nie wszystkie przedsiębiorstwa potrafią sprostać. Szacuje się, że do 2020 r. znacznie wrośnie liczba i wartość transakcji zawieranych w sieci, infrastruktura IT w dużym stopniu zostanie przeniesiona do chmury, Internet przedmiotów (IoT) automatycznie zintegruje maszyny, dane i ludzi, a pojawiające się nowe technologie, takie jak druk trójwymiarowy (3D), radykalnie zmienią produkcję poprzez przeniesienie całego łańcucha dostaw do wymiaru wirtualnego . Tego typu predykcje skłaniają do refleksji na temat technologicznych uwarunkowań rozwoju inteligentnych przedsiębiorstw, które podjęte zostały w rozdziale piątym.
W tym kontekście za największych beneficjentów gospodarki cyfrowej należy uznać globalne firmy technologiczne, którym poświęcony jest z kolei rozdział szósty. Zwycięskie organizacje potrafią łączyć wyobraźnię z technologią, odpowiednio modyfikować sposób, w jaki ich produkty są wprowadzane na rynek, i przekonywać do tych zmian klientów. Historia cyfrowej gospodarki jest pisana przez jej największych graczy, takich jak Google, Amazon czy Facebook. Firmy te są także wzorem dla wielu rozrzuconych po całym świecie statupów.
Niniejsza publikacja nie wyczerpuje repertuaru wszystkich relacji, jakie zachodzą między cyfryzacją a przedsiębiorstwem, a które to wraz z dynamicznym rozwojem technologii cyfrowych ulegają ciągłej transformacji. Mamy jednak nadzieję, że prezentowane w niej spostrzeżenia i poglądy będą inspiracją do dyskusji i dalszych badań w tym zakresie.
Małgorzata Poniatowska-Jaksch, Roman Sobiecki
[[[separator]]]
Wprowadzenie
Teresa Pakulska, Małgorzata Poniatowska-Jaksch
Rozdział 1. Gospodarka cyfrowa
Wstęp
1.1. Niejednoznaczność pojęcia gospodarki cyfrowej
1.2. Przestrzeń, produkt, przedsiębiorstwo i ich miejsce w czwartej rewolucji przemysłowej
1.3. Wirtualna rzeczywistość
1.4. Rynek rozszerzonej rzeczywistości wirtualnej
Podsumowanie
Bibliografia
Teresa Pakulska
Rozdział 2. Globalizacja w erze gospodarki cyfrowej
Wstęp
2.1. Przyczyny procesu globalizacji - wczoraj a dziś
2.2. Przejawy procesu cyfrowej globalizacji
2.3. Wygrani i przegrani
Podsumowanie
Bibliografia
Małgorzata Bombol
Rozdział 3. Konsument bliższej i dalszej przyszłości a wyzwania dla firm
Wstęp
3.1. W kierunku zrozumienia współczesnego konsumenta
3.2. Trendy konsumenckie
3.3. Konsument 3.0 i 4.0 oraz jego wpływ na działalność przedsiębiorstw
3.4. Nowy model ścieżki zakupowej konsumenta
Podsumowanie
Bibliografia
Roman Sobiecki
Rozdział 4. Nowe oblicza przedsiębiorczości
Wstęp
4.1. Ewolucja poglądów na temat roli przedsiębiorczości w ekonomii
4.2. Rodzaje przedsiębiorczości ze względu na główną cechę jej przejawiania się
4.3. Współczesne formy przejawiania się przedsiębiorczości
Podsumowanie
Bibliografia
Stanisław Łobejko
Rozdział 5. Przedsiębiorstwo inteligentne w erze cyfrowej
Wstęp
5.1. Rozwój technologii
5.2. Inteligencja ludzka vs. sztuczna inteligencja
5.3. Cyfrowa transformacja przedsiębiorstwa
5.4. Konkurencyjność inteligentnych przedsiębiorstw
Podsumowanie
Bibliografia
Małgorzata Poniatowska-Jaksch
Rozdział 6. Globalne firmy technologiczne
Wstęp
6.1. Globalne firmy technologiczne - definicja i klasyfikacja
6.2. Przyspieszona internacjonalizacja firm technologicznych
6.3. Przyczyny wysokiej dynamiki wzrostu
6.4. Elastyczność kluczem do sukcesu
Podsumowanie
Bibliografia
Zakończenie
Opis
Wstęp
W XXI w. cyfryzacja staje się wszechobecna. Coraz więcej ekonomistów, praktyków gospodarczych i polityków dostrzega, że sukcesu w biznesie należy poszukiwać na gruncie technologii cyfrowych, w przypadku których możliwości nowych zastosowań rosną w tempie wykładniczym. Jeszcze 10 lat temu nie było aplikacji na smartfony, umożliwiających dostęp do mediów społecznościowych czy płatności elektronicznej. Wirtualna rzeczywistość zarezerwowana była jedynie dla gier komputerowych, a sztuczną inteligencję postrzegano jako bliżej nieokreśloną przyszłość. Obecnie technologie te określają warunki funkcjonowania i konkurowania przedsiębiorstw, a wraz z nową generacją hiperpołączonych konsumentów zmieniają reguły prowadzenia biznesu w każdym sektorze. Między cyfryzacją a przedsiębiorstwem zachodzą liczne sprzężenia zwrotne. Rozwój technologii cyfrowych znajduje odzwierciedlenie w strategiach, strukturach organizacyjnych, modelach biznesu, stylach przywództwa itp. Zmienia się również przestrzeń, w obrębie której przedsiębiorstwa prowadzą walkę konkurencyjną - w coraz większym zakresie ma ona charakter wirtualny. Pojawiają się także nowe formy przedsiębiorczości, takie jak sharing economy czy freelancing, u podstaw których znajduje się motto 'lepiej być, a nie mieć". Niejednokrotnie tego typu przedsiębiorstwa, stając się źródłem sektorowych zakłóceń, osiągają sukcesy o zasięgu globalnym (jak np. serwis Airbnb, który nie posiada ani jednego hotelu, lecz konkuruje z międzynarodowymi sieciami hotelowymi). Na arenie międzynarodowej pojawiają się nowi "gracze", budujący swój potencjał z zastosowaniem inteligentnych technologii.
W tym coraz bardziej cyfrowym świecie wzrasta liczba stosowanych regulacji, nasila się presja konkurencyjna, pojawiają się zarówno nowe oczekiwania ze strony konsumentów, jak i zagrożenia płynące z realizowanej w przestrzeni wirtualnej działalności gospodarczej (związane m.in. z ochroną danych osobowych czy własności intelektualnej). W literaturze przedmiotu coraz częściej zadawanymi pytaniami są: dokąd zmierza cyfrowy świat oraz jakie są atrybuty cyfrowego przedsiębiorstwa. W tę problematykę wpisuje się niniejsza publikacja. Jest to jedenasta z kolei monografia z cyklu Przedsiębiorstwo w globalnej gospodarce. Pod tym hasłem odbywają się konferencje organizowane przez Instytut Rynków i Konkurencji Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W tej edycji podjęto rozważania na temat: Przedsiębiorstwo, kreatywność, cyfryzacja - różne oblicza biznesu XXI w. Zdaniem autorów publikacji w drugiej dekadzie XXI w. nie ma jednej, powszechnie akceptowanej definicji przedsiębiorstwa, a za jego cechy wspólne należy uznać rosnące znaczenie wykorzystywanych do budowy przewag konkurencyjnych cyfrowych technologii i kompetencji, a także samych klientów. Tych ostatnich cechuje przede wszystkim: dobry dostęp do Internetu, łatwość poruszania się w świecie mediów społecznych oraz aktywny udział w kreowaniu produktu, co umożliwia im rewolucja cyfrowa.
Celem niniejszej publikacji jest próba ukazania współzależności zachodzących między cyfryzacją (jej przebiegiem, cechami i konsekwencjami) a przedsiębiorstwem i dokującą się pod wpływem rozważanych zmian technologicznych transformacją. Cele szczegółowe towarzyszące realizacji tak zakrojonego tematu zmierzają do:
1) doprecyzowania terminów nierozerwalnie związanych z gospodarką cyfrową, takich jak ona sama, produkt cyfrowy, biznes cyfrowy czy wreszcie wirtualna rzeczywistość, a także zaprezentowania ich najważniejszych ekonomicznych konsekwencji;
2) zidentyfikowania podstawowych cech procesu globalizacji w erze cyfryzacji - u postaw podjętych w tym zakresie rozważań znajduje się teza, że globalizacja w warunkach dynamicznego rozwoju gospodarki cyfrowej wchodzi w nową (IV) fazę, w której proces scalania gospodarek światowych odbywa się w ramach wirtualnego wymiaru przestrzennego, a jej głównymi beneficjentami stają się przede wszystkim globalne firmy technologiczne;
3) przybliżenia obrazu współczesnego konsumenta poprzez pryzmat badań nad trendami zachowań klientów, których rola w erze gospodarki cyfrowej nabiera zupełnie nowego znaczenia - jest inna niż w gospodarce tradycyjnej;
4) uporządkowania, w sposób chronologiczny, poglądów na temat roli przedsiębiorczości w ekonomii i zarządzaniu, co ma na celu przede wszystkim przedstawienie nowych form przedsiębiorczości, które rozwinęły się dzięki cyfryzacji gospodarki;
5) ukazania technologicznych uwarunkowań inteligentnych przedsiębiorstw w powstającej obecnie gospodarce cyfrowej opartej na rewolucji przemysłowej 4.0; celem dodatkowym jest w tym przypadku wskazanie konieczności transformacji współczesnych przedsiębiorstw w przedsiębiorstwa inteligentne, dostosowane do nowych, cyfrowych uwarunkowań technologicznych;
6) identyfikacji kluczowych cech globalnych firm technologicznych i źródeł ich ekonomicznego sukcesu.
Wymienione cele szczegółowe ściśle korespondują z układem pracy. Tym samym w pierwszym, wprowadzającym rozdziale zostały podjęte rozważania na temat gospodarki cyfrowej, sposobów jej definiowania i najważniejszych atrybutów towarzyszących jej funkcjonowaniu. Szczególnym przedmiotem zainteresowań autorek rozdziału stała się wirtualna rzeczywistość, która bywa postrzegana jako kolejny etap budowania cywilizacji opartej na technologii. Jej rozwój wykracza poza klasycznie ujmowaną przestrzeń rynkową, a wirtualizacja sprawia, iż nowego znaczenia nabiera także proces globalizacji.
Temu ostatniemu zjawisku poświęcony jest rozdział drugi. Globalizacja w erze cyfryzacji gospodarki jest jednym z ważniejszych uwarunkowań zewnętrznych rozwoju współczesnego przedsiębiorstwa. Zdaniem R. Mańki obecny etap globalizacji to nie koniec historii i geografii, jaką znamy, ale ogromne przewartościowanie wszelkiej aktywności ludzkiej, w tym zarówno ekonomii czy polityki, jak i całej sfery szeroko rozumianej kultury. Jednocześnie globalny potencjał zaczęły przejawiać też obszary lokalne, które stają się tym samym ogólnie dostępne i mogą oddziaływać globalnie, co znacznie zmienia otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa. Autorka drugiego rozdziału próbuje tym samym udzielić odpowiedzi na dwa ważne pytania: w jaki sposób globalizacja zmienia swoje oblicze oraz kto na tych zmianach najwięcej korzysta, a kto traci w ujęciu makro- i mikroekonomicznym.
Gospodarka cyfrowa to także inny niż w tradycyjnej gospodarce klient, a duże przeobrażenia w tym zakresie wiążą się zwłaszcza ze zmianami pokoleniowymi. W tym przypadku ogromne znaczenie przypisuje się dorastającej generacji Z, dla której świat cyfrowy istnieje "od zawsze". Coraz częściej można spotkać się z opinią, że kluczem do sukcesu przedsiębiorstwa jest wiedza o konsumencie, który wraz z rozwojem technologii staje się smartsumentem. W problematykę tę wpisuje się rozdział trzeci, którego celem jest przybliżenie obrazu współczesnego konsumenta w świetle badań nad trendami zachowań klientów.
Cyfryzacja stanowi źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Jednak wraz z jej upowszechnianiem się istotną rolę zaczynają w tym przypadku odgrywać czynniki organizacyjne i kulturowe. Sama cyfryzacja nie wystarczy - koniecznym elementem sukcesu w biznesie jest szeroko pojmowana przedsiębiorczość. W podejście to wpisuje się rozdział czwarty podnoszący problem złożoności pojęcia przedsiębiorczości oraz ewolucji poglądów na temat jej roli w ekonomii. Autor stawia tezę, iż o sile przedsiębiorczości stanowi różnorodny i spontaniczny charakter poszczególnych zjawisk i procesów. Dowodzą tego jej coraz to nowsze formy, które w różnym stopniu i zakresie wykorzystują narzędzia charakterystyczne dla gospodarki cyfrowej.
Niemniej jednak w myśl maksymy "go digital or die" cyfryzacja to duże wyzwanie, któremu nie wszystkie przedsiębiorstwa potrafią sprostać. Szacuje się, że do 2020 r. znacznie wrośnie liczba i wartość transakcji zawieranych w sieci, infrastruktura IT w dużym stopniu zostanie przeniesiona do chmury, Internet przedmiotów (IoT) automatycznie zintegruje maszyny, dane i ludzi, a pojawiające się nowe technologie, takie jak druk trójwymiarowy (3D), radykalnie zmienią produkcję poprzez przeniesienie całego łańcucha dostaw do wymiaru wirtualnego . Tego typu predykcje skłaniają do refleksji na temat technologicznych uwarunkowań rozwoju inteligentnych przedsiębiorstw, które podjęte zostały w rozdziale piątym.
W tym kontekście za największych beneficjentów gospodarki cyfrowej należy uznać globalne firmy technologiczne, którym poświęcony jest z kolei rozdział szósty. Zwycięskie organizacje potrafią łączyć wyobraźnię z technologią, odpowiednio modyfikować sposób, w jaki ich produkty są wprowadzane na rynek, i przekonywać do tych zmian klientów. Historia cyfrowej gospodarki jest pisana przez jej największych graczy, takich jak Google, Amazon czy Facebook. Firmy te są także wzorem dla wielu rozrzuconych po całym świecie statupów.
Niniejsza publikacja nie wyczerpuje repertuaru wszystkich relacji, jakie zachodzą między cyfryzacją a przedsiębiorstwem, a które to wraz z dynamicznym rozwojem technologii cyfrowych ulegają ciągłej transformacji. Mamy jednak nadzieję, że prezentowane w niej spostrzeżenia i poglądy będą inspiracją do dyskusji i dalszych badań w tym zakresie.
Małgorzata Poniatowska-Jaksch, Roman Sobiecki
Spis treści
Wprowadzenie
Teresa Pakulska, Małgorzata Poniatowska-Jaksch
Rozdział 1. Gospodarka cyfrowa
Wstęp
1.1. Niejednoznaczność pojęcia gospodarki cyfrowej
1.2. Przestrzeń, produkt, przedsiębiorstwo i ich miejsce w czwartej rewolucji przemysłowej
1.3. Wirtualna rzeczywistość
1.4. Rynek rozszerzonej rzeczywistości wirtualnej
Podsumowanie
Bibliografia
Teresa Pakulska
Rozdział 2. Globalizacja w erze gospodarki cyfrowej
Wstęp
2.1. Przyczyny procesu globalizacji - wczoraj a dziś
2.2. Przejawy procesu cyfrowej globalizacji
2.3. Wygrani i przegrani
Podsumowanie
Bibliografia
Małgorzata Bombol
Rozdział 3. Konsument bliższej i dalszej przyszłości a wyzwania dla firm
Wstęp
3.1. W kierunku zrozumienia współczesnego konsumenta
3.2. Trendy konsumenckie
3.3. Konsument 3.0 i 4.0 oraz jego wpływ na działalność przedsiębiorstw
3.4. Nowy model ścieżki zakupowej konsumenta
Podsumowanie
Bibliografia
Roman Sobiecki
Rozdział 4. Nowe oblicza przedsiębiorczości
Wstęp
4.1. Ewolucja poglądów na temat roli przedsiębiorczości w ekonomii
4.2. Rodzaje przedsiębiorczości ze względu na główną cechę jej przejawiania się
4.3. Współczesne formy przejawiania się przedsiębiorczości
Podsumowanie
Bibliografia
Stanisław Łobejko
Rozdział 5. Przedsiębiorstwo inteligentne w erze cyfrowej
Wstęp
5.1. Rozwój technologii
5.2. Inteligencja ludzka vs. sztuczna inteligencja
5.3. Cyfrowa transformacja przedsiębiorstwa
5.4. Konkurencyjność inteligentnych przedsiębiorstw
Podsumowanie
Bibliografia
Małgorzata Poniatowska-Jaksch
Rozdział 6. Globalne firmy technologiczne
Wstęp
6.1. Globalne firmy technologiczne - definicja i klasyfikacja
6.2. Przyspieszona internacjonalizacja firm technologicznych
6.3. Przyczyny wysokiej dynamiki wzrostu
6.4. Elastyczność kluczem do sukcesu
Podsumowanie
Bibliografia
Zakończenie
Opinie
W XXI w. cyfryzacja staje się wszechobecna. Coraz więcej ekonomistów, praktyków gospodarczych i polityków dostrzega, że sukcesu w biznesie należy poszukiwać na gruncie technologii cyfrowych, w przypadku których możliwości nowych zastosowań rosną w tempie wykładniczym. Jeszcze 10 lat temu nie było aplikacji na smartfony, umożliwiających dostęp do mediów społecznościowych czy płatności elektronicznej. Wirtualna rzeczywistość zarezerwowana była jedynie dla gier komputerowych, a sztuczną inteligencję postrzegano jako bliżej nieokreśloną przyszłość. Obecnie technologie te określają warunki funkcjonowania i konkurowania przedsiębiorstw, a wraz z nową generacją hiperpołączonych konsumentów zmieniają reguły prowadzenia biznesu w każdym sektorze. Między cyfryzacją a przedsiębiorstwem zachodzą liczne sprzężenia zwrotne. Rozwój technologii cyfrowych znajduje odzwierciedlenie w strategiach, strukturach organizacyjnych, modelach biznesu, stylach przywództwa itp. Zmienia się również przestrzeń, w obrębie której przedsiębiorstwa prowadzą walkę konkurencyjną - w coraz większym zakresie ma ona charakter wirtualny. Pojawiają się także nowe formy przedsiębiorczości, takie jak sharing economy czy freelancing, u podstaw których znajduje się motto 'lepiej być, a nie mieć". Niejednokrotnie tego typu przedsiębiorstwa, stając się źródłem sektorowych zakłóceń, osiągają sukcesy o zasięgu globalnym (jak np. serwis Airbnb, który nie posiada ani jednego hotelu, lecz konkuruje z międzynarodowymi sieciami hotelowymi). Na arenie międzynarodowej pojawiają się nowi "gracze", budujący swój potencjał z zastosowaniem inteligentnych technologii.
W tym coraz bardziej cyfrowym świecie wzrasta liczba stosowanych regulacji, nasila się presja konkurencyjna, pojawiają się zarówno nowe oczekiwania ze strony konsumentów, jak i zagrożenia płynące z realizowanej w przestrzeni wirtualnej działalności gospodarczej (związane m.in. z ochroną danych osobowych czy własności intelektualnej). W literaturze przedmiotu coraz częściej zadawanymi pytaniami są: dokąd zmierza cyfrowy świat oraz jakie są atrybuty cyfrowego przedsiębiorstwa. W tę problematykę wpisuje się niniejsza publikacja. Jest to jedenasta z kolei monografia z cyklu Przedsiębiorstwo w globalnej gospodarce. Pod tym hasłem odbywają się konferencje organizowane przez Instytut Rynków i Konkurencji Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W tej edycji podjęto rozważania na temat: Przedsiębiorstwo, kreatywność, cyfryzacja - różne oblicza biznesu XXI w. Zdaniem autorów publikacji w drugiej dekadzie XXI w. nie ma jednej, powszechnie akceptowanej definicji przedsiębiorstwa, a za jego cechy wspólne należy uznać rosnące znaczenie wykorzystywanych do budowy przewag konkurencyjnych cyfrowych technologii i kompetencji, a także samych klientów. Tych ostatnich cechuje przede wszystkim: dobry dostęp do Internetu, łatwość poruszania się w świecie mediów społecznych oraz aktywny udział w kreowaniu produktu, co umożliwia im rewolucja cyfrowa.
Celem niniejszej publikacji jest próba ukazania współzależności zachodzących między cyfryzacją (jej przebiegiem, cechami i konsekwencjami) a przedsiębiorstwem i dokującą się pod wpływem rozważanych zmian technologicznych transformacją. Cele szczegółowe towarzyszące realizacji tak zakrojonego tematu zmierzają do:
1) doprecyzowania terminów nierozerwalnie związanych z gospodarką cyfrową, takich jak ona sama, produkt cyfrowy, biznes cyfrowy czy wreszcie wirtualna rzeczywistość, a także zaprezentowania ich najważniejszych ekonomicznych konsekwencji;
2) zidentyfikowania podstawowych cech procesu globalizacji w erze cyfryzacji - u postaw podjętych w tym zakresie rozważań znajduje się teza, że globalizacja w warunkach dynamicznego rozwoju gospodarki cyfrowej wchodzi w nową (IV) fazę, w której proces scalania gospodarek światowych odbywa się w ramach wirtualnego wymiaru przestrzennego, a jej głównymi beneficjentami stają się przede wszystkim globalne firmy technologiczne;
3) przybliżenia obrazu współczesnego konsumenta poprzez pryzmat badań nad trendami zachowań klientów, których rola w erze gospodarki cyfrowej nabiera zupełnie nowego znaczenia - jest inna niż w gospodarce tradycyjnej;
4) uporządkowania, w sposób chronologiczny, poglądów na temat roli przedsiębiorczości w ekonomii i zarządzaniu, co ma na celu przede wszystkim przedstawienie nowych form przedsiębiorczości, które rozwinęły się dzięki cyfryzacji gospodarki;
5) ukazania technologicznych uwarunkowań inteligentnych przedsiębiorstw w powstającej obecnie gospodarce cyfrowej opartej na rewolucji przemysłowej 4.0; celem dodatkowym jest w tym przypadku wskazanie konieczności transformacji współczesnych przedsiębiorstw w przedsiębiorstwa inteligentne, dostosowane do nowych, cyfrowych uwarunkowań technologicznych;
6) identyfikacji kluczowych cech globalnych firm technologicznych i źródeł ich ekonomicznego sukcesu.
Wymienione cele szczegółowe ściśle korespondują z układem pracy. Tym samym w pierwszym, wprowadzającym rozdziale zostały podjęte rozważania na temat gospodarki cyfrowej, sposobów jej definiowania i najważniejszych atrybutów towarzyszących jej funkcjonowaniu. Szczególnym przedmiotem zainteresowań autorek rozdziału stała się wirtualna rzeczywistość, która bywa postrzegana jako kolejny etap budowania cywilizacji opartej na technologii. Jej rozwój wykracza poza klasycznie ujmowaną przestrzeń rynkową, a wirtualizacja sprawia, iż nowego znaczenia nabiera także proces globalizacji.
Temu ostatniemu zjawisku poświęcony jest rozdział drugi. Globalizacja w erze cyfryzacji gospodarki jest jednym z ważniejszych uwarunkowań zewnętrznych rozwoju współczesnego przedsiębiorstwa. Zdaniem R. Mańki obecny etap globalizacji to nie koniec historii i geografii, jaką znamy, ale ogromne przewartościowanie wszelkiej aktywności ludzkiej, w tym zarówno ekonomii czy polityki, jak i całej sfery szeroko rozumianej kultury. Jednocześnie globalny potencjał zaczęły przejawiać też obszary lokalne, które stają się tym samym ogólnie dostępne i mogą oddziaływać globalnie, co znacznie zmienia otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa. Autorka drugiego rozdziału próbuje tym samym udzielić odpowiedzi na dwa ważne pytania: w jaki sposób globalizacja zmienia swoje oblicze oraz kto na tych zmianach najwięcej korzysta, a kto traci w ujęciu makro- i mikroekonomicznym.
Gospodarka cyfrowa to także inny niż w tradycyjnej gospodarce klient, a duże przeobrażenia w tym zakresie wiążą się zwłaszcza ze zmianami pokoleniowymi. W tym przypadku ogromne znaczenie przypisuje się dorastającej generacji Z, dla której świat cyfrowy istnieje "od zawsze". Coraz częściej można spotkać się z opinią, że kluczem do sukcesu przedsiębiorstwa jest wiedza o konsumencie, który wraz z rozwojem technologii staje się smartsumentem. W problematykę tę wpisuje się rozdział trzeci, którego celem jest przybliżenie obrazu współczesnego konsumenta w świetle badań nad trendami zachowań klientów.
Cyfryzacja stanowi źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Jednak wraz z jej upowszechnianiem się istotną rolę zaczynają w tym przypadku odgrywać czynniki organizacyjne i kulturowe. Sama cyfryzacja nie wystarczy - koniecznym elementem sukcesu w biznesie jest szeroko pojmowana przedsiębiorczość. W podejście to wpisuje się rozdział czwarty podnoszący problem złożoności pojęcia przedsiębiorczości oraz ewolucji poglądów na temat jej roli w ekonomii. Autor stawia tezę, iż o sile przedsiębiorczości stanowi różnorodny i spontaniczny charakter poszczególnych zjawisk i procesów. Dowodzą tego jej coraz to nowsze formy, które w różnym stopniu i zakresie wykorzystują narzędzia charakterystyczne dla gospodarki cyfrowej.
Niemniej jednak w myśl maksymy "go digital or die" cyfryzacja to duże wyzwanie, któremu nie wszystkie przedsiębiorstwa potrafią sprostać. Szacuje się, że do 2020 r. znacznie wrośnie liczba i wartość transakcji zawieranych w sieci, infrastruktura IT w dużym stopniu zostanie przeniesiona do chmury, Internet przedmiotów (IoT) automatycznie zintegruje maszyny, dane i ludzi, a pojawiające się nowe technologie, takie jak druk trójwymiarowy (3D), radykalnie zmienią produkcję poprzez przeniesienie całego łańcucha dostaw do wymiaru wirtualnego . Tego typu predykcje skłaniają do refleksji na temat technologicznych uwarunkowań rozwoju inteligentnych przedsiębiorstw, które podjęte zostały w rozdziale piątym.
W tym kontekście za największych beneficjentów gospodarki cyfrowej należy uznać globalne firmy technologiczne, którym poświęcony jest z kolei rozdział szósty. Zwycięskie organizacje potrafią łączyć wyobraźnię z technologią, odpowiednio modyfikować sposób, w jaki ich produkty są wprowadzane na rynek, i przekonywać do tych zmian klientów. Historia cyfrowej gospodarki jest pisana przez jej największych graczy, takich jak Google, Amazon czy Facebook. Firmy te są także wzorem dla wielu rozrzuconych po całym świecie statupów.
Niniejsza publikacja nie wyczerpuje repertuaru wszystkich relacji, jakie zachodzą między cyfryzacją a przedsiębiorstwem, a które to wraz z dynamicznym rozwojem technologii cyfrowych ulegają ciągłej transformacji. Mamy jednak nadzieję, że prezentowane w niej spostrzeżenia i poglądy będą inspiracją do dyskusji i dalszych badań w tym zakresie.
Małgorzata Poniatowska-Jaksch, Roman Sobiecki
Wprowadzenie
Teresa Pakulska, Małgorzata Poniatowska-Jaksch
Rozdział 1. Gospodarka cyfrowa
Wstęp
1.1. Niejednoznaczność pojęcia gospodarki cyfrowej
1.2. Przestrzeń, produkt, przedsiębiorstwo i ich miejsce w czwartej rewolucji przemysłowej
1.3. Wirtualna rzeczywistość
1.4. Rynek rozszerzonej rzeczywistości wirtualnej
Podsumowanie
Bibliografia
Teresa Pakulska
Rozdział 2. Globalizacja w erze gospodarki cyfrowej
Wstęp
2.1. Przyczyny procesu globalizacji - wczoraj a dziś
2.2. Przejawy procesu cyfrowej globalizacji
2.3. Wygrani i przegrani
Podsumowanie
Bibliografia
Małgorzata Bombol
Rozdział 3. Konsument bliższej i dalszej przyszłości a wyzwania dla firm
Wstęp
3.1. W kierunku zrozumienia współczesnego konsumenta
3.2. Trendy konsumenckie
3.3. Konsument 3.0 i 4.0 oraz jego wpływ na działalność przedsiębiorstw
3.4. Nowy model ścieżki zakupowej konsumenta
Podsumowanie
Bibliografia
Roman Sobiecki
Rozdział 4. Nowe oblicza przedsiębiorczości
Wstęp
4.1. Ewolucja poglądów na temat roli przedsiębiorczości w ekonomii
4.2. Rodzaje przedsiębiorczości ze względu na główną cechę jej przejawiania się
4.3. Współczesne formy przejawiania się przedsiębiorczości
Podsumowanie
Bibliografia
Stanisław Łobejko
Rozdział 5. Przedsiębiorstwo inteligentne w erze cyfrowej
Wstęp
5.1. Rozwój technologii
5.2. Inteligencja ludzka vs. sztuczna inteligencja
5.3. Cyfrowa transformacja przedsiębiorstwa
5.4. Konkurencyjność inteligentnych przedsiębiorstw
Podsumowanie
Bibliografia
Małgorzata Poniatowska-Jaksch
Rozdział 6. Globalne firmy technologiczne
Wstęp
6.1. Globalne firmy technologiczne - definicja i klasyfikacja
6.2. Przyspieszona internacjonalizacja firm technologicznych
6.3. Przyczyny wysokiej dynamiki wzrostu
6.4. Elastyczność kluczem do sukcesu
Podsumowanie
Bibliografia
Zakończenie