Ulubione
  1. Strona główna
  2. ADEKWATNOŚĆ SYTUACJI PRAWNOPODATKOWEJ POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO ICH ROLI W GOSPODARCE

ADEKWATNOŚĆ SYTUACJI PRAWNOPODATKOWEJ POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO ICH ROLI W GOSPODARCE

48,00 zł
43,20 zł
/ szt.
Oszczędzasz 10 % ( 4,80 zł).
Najniższa cena produktu z 30 dni przed obniżką: 43,20 zł
Autor: Aleksander Werner
Kod produktu: 978-83-7378-847-3
Cena regularna:
48,00 zł
43,20 zł
/ szt.
Oszczędzasz 10 % ( 4,80 zł).
Najniższa cena produktu z 30 dni przed obniżką: 43,20 zł
Dodaj do ulubionych
Łatwy zwrot towaru w ciągu 14 dni od zakupu bez podania przyczyny
ADEKWATNOŚĆ SYTUACJI PRAWNOPODATKOWEJ POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO ICH ROLI W GOSPODARCE
ADEKWATNOŚĆ SYTUACJI PRAWNOPODATKOWEJ POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO ICH ROLI W GOSPODARCE

Jest to jedno z nielicznych opracowań monograficznych, które obejmuje kompleksową analizę praw, obowiązków podatkowych oraz odpowiedzialności i ochrony prawnopodatkowej polskich przedsiębiorców. W pracy przedstawiono i oceniono sytuację przedsiębiorcy w prawie podatkowym w trzech płaszczyznach regulacji: ustrojowej, materialnej i procesowej. Przyjęta teza, że przepisy podatkowe powinny adekwatnie określać sytuację prawnopodatkową przedsiębiorców w stosunku do roli, jaką odgrywają oni w gospodarce, dała możliwość sformułowania ocen i wniosków de lege lata oraz de lege ferenda. We wnioskach do poszczególnych rozdziałów oraz w zakończeniu autor wskazuje, że taka adekwatność nie jest zapewniona.

Praca dotyczy ponadto oceny różnicowania sytuacji prawnopodatkowej przedsiębiorców, m.in. z punktu widzenia ich wielkości (osiąganych przychodów) oraz własności (formy prawnej), a także uzasadnienia takiego zróżnicowania z punktu widzenia zasady powszechności opodatkowania, ochrony własności oraz zasady sprawiedliwości podatkowej. Osobnym zagadnieniem jest problem wyodrębnienia prawa podatkowego przedsiębiorców w systemie prawa podatkowego.

[[[separator]]]

Z czasowego i terytorialnego punktu widzenia praca dotyczy oceny aktualnego stanu polskiego prawa podatkowego. W sytuacjach niezbędnych dla oceny modelu normatywnego ochrony prawnej przedsiębiorcy i działalności gospodarczej przedstawiono historyczne ujęcie niektórych zagadnień przez ustawodawcę, praktykę stosowania prawa, a także orzecznictwo i poglądy doktryny. W sytuacji objęcia danej tematyki harmonizacją z prawem unijnym lub istniejącego wpływu prawa unijnego i międzynarodowego na kształt polskich norm przedstawiono materię w szerszym zakresie aniżeli perspektywa polskiego prawa.

Podstawowy wywód opiera się na metodzie analitycznej i obejmuje analizę systemu prawnego pod kątem przedmiotu badań. Zakreślony temat wpłynął na wykorzystane metody badawcze. Dotyczy to przede wszystkim prawnych rozwiązań ustrojowych (konstytucyjnych, wynikających z prawa unijnego), teoretycznych studiów literaturowych, analizy instytucji istotnych dla przedmiotu badań. Rozważania dotyczą obowiązujących regulacji prawnych, orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, sądów administracyjnych oraz mających wpływ na stosowanie prawa aktów interpretacji dokonywanych przez organy administracji podatkowej. Tylko w niektórych i uzasadnionych przypadkach sięgnięto do komparatystyki prawnej, wykorzystując metodę porównawczą w odniesieniu do wybranych krajów Unii Europejskiej. Zastosowanie określonej metody wynikało z potrzeby dokonania oceny modelu ochrony swobody działalności gospodarczej i odpowiedzi na pytanie, czy przedsiębiorcy, poprzez instytucje ustrojowe, prawo materialne i formalne, mają zapewnioną właściwą ochronę prawną odpowiadającą miejscu, jakie zajmują w gospodarce. W pracy wykorzystano literaturę polską i obcojęzyczną, a przeglądu piśmiennictwa naukowego dokonano pod kątem badań nad ochroną praw i obowiązkami przedsiębiorców jako podatników oraz zasad stanowienia i stosowania prawa podatkowego.

Rozważania dotyczące normatywnych obowiązków podatkowych przedsiębiorców i praw składających się na ochronę prawną przedsiębiorców jako podmiotów pełniących podstawową funkcję w gospodarce nie były dotychczas przedmiotem opracowania monograficznego. Szeroko przedstawiane w literaturze i poddawane równie szerokiej dyskusji zagadnienia dotyczą poszczególnych praw i obowiązków podatkowych przedsiębiorców, w tym zasad tworzenia prawa podatkowego, zasad podatkowych, praw podatnika, wykładni prawa podatkowego, instytucji procesowych ochrony praw podatnika, obejścia prawa podatkowego. Na potrzeby pracy wykorzystano uzasadnione tezy, wykorzystując je i przytaczając w zakresie niezbędnym dla przedmiotu rozważań.

Rozdział I ma na celu dokonanie oceny, czy różnicowanie definicji przedsiębiorcy i działalności gospodarczej w przepisach prawa podatkowego ma uzasadnienie merytoryczne oraz czy decydują o tym inne racjonalne przyczyny. Następnie na potrzeby pozostałych rozdziałów niniejszej rozprawy zaproponowano klasyfikację obowiązków i uprawnień podatkowych przedsiębiorców, zakreślono zasady odpowiedzialności podatkowej przedsiębiorców i w końcu wskazano gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorców. Rozdział ten, poza zaproponowaniem siatki pojęciowej dla dalszej części rozprawy, wyjaśnieniem podstawowych definicji związanych z ujęciem podmiotowym i przedmiotowym dotyczących przedsiębiorcy i działalności gospodarczej, ma na celu odpowiedź na pytanie, czy należy wyodrębnić prawo podatkowe przedsiębiorców w ramach gałęzi prawa podatkowego.

Kolejne trzy rozdziały dotyczą odpowiednio przepisów prawa ustrojowego, prawa materialnego i w końcu przepisów prawa formalnego. Podział nawiązuje do klasycznego podziału przepisów prawa i ma na celu odpowiedź na pytanie główne rozprawy oraz poszczególne pytania pomocnicze.

Rozdział II dotyczy przepisów prawa ustrojowego. Analizie zostały poddane przepisy Konstytucji ze względu na obowiązki oraz prawa podatkowe przedsiębiorców i ich kształt z punktu widzenia stanowienia i stosowania prawa podatkowego. Rozdział nie ogranicza się wyłącznie do analizy konstytucyjnych zasad i ich kompletności z punktu widzenia postawionej tezy, ale obejmuje przede wszystkim ocenę procesu legislacyjnego, który wpływa na jakość, stabilność i przewidywalność stanowionego prawa. Takie ujęcie ma na celu odpowiedź na postawione pytania pomocnicze, w tym przede wszystkim wskazanie, jaka powinna być charakterystyka instytucji ochrony podatkowej przedsiębiorców w przepisach ustrojowych i jakie cechy powinny mieć przepisy ustrojowe dotyczące kształtowania praw i obowiązków podatkowych. Wiąże się to z odpowiedzią na pytanie, czy istniejące instytucje prawa ustrojowego zapewniają przedsiębiorcom ochronę prawną przed częstymi zmianami prawa podatkowego, sprzyjają stabilności tego prawa i pozwalają przedsiębiorcom planować swoje interesy gospodarcze w dłuższej perspektywie czasowej. W zakresie stosowania prawa podatkowego istotne jest zakreślenie instytucji publicznych praw podmiotowych dotyczących prawa podatkowego w przepisach ustrojowych i odpowiedź na pytanie, czy zasadne jest ich uregulowanie na poziomie Konstytucji, a także poddanie ocenie zasady bezpośredniej skuteczności przepisów Konstytucji w prawie podatkowym.

Rozdział III obejmuje analizę sytuacji podatkowej przedsiębiorców w przepisach prawa materialnego. Przepisy te poddano analizie, biorąc pod uwagę klasyfikacje uprawnień i obowiązków przedstawione w rozdziale I. Ustawy podatkowe przewidują wiele sytuacji, w których podmiot podatkowy będący równocześnie podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą może zdecydować się na dokonanie wyboru podatkowoprawnego stanu faktycznego. Dotyczą one także praw osadzonych w wolności gospodarczej, które poprzez odpowiednie decyzje gospodarcze przedsiębiorców wpływają na wysokość zobowiązań podatkowych.

Jednocześnie ustawy podatkowe wprowadzają ograniczenia w korzystaniu z tych praw. Nie oznacza to, że przedsiębiorca określa wysokość zobowiązania podatkowego wynikającego z określonej normy, bo jest to wyłączna rola ustawodawcy. Jednak przedsiębiorcy poprzez kształtowanie swoich interesów gospodarczych mogą wpływać na zastosowanie przepisów materialnego prawa podatkowego, w wyniku czego różnie określone zostaną ich prawa i obowiązki, a także w końcu - co istotne - różnie zostanie określona wysokość zobowiązania podatkowego. Tak ujęte prawo przedsiębiorców związane jest z wieloma obowiązkami i ograniczeniami, które mają na celu zakreślenie granicy praw podatkowych przedsiębiorców (np. przepisy mające na celu przeciwdziałanie tzw. agresywnemu planowaniu podatkowemu) oraz prawidłowe określenie wysokości podatku (np. obowiązki prowadzenia dokumentacji podatkowej).

Celem rozdziału III jest odpowiedź na pytanie, czym powinny się charakteryzować przepisy materialne w zakresie kształtowania praw i obowiązków podatkowych przedsiębiorców. Związane jest to z oceną przepisów prawa materialnego w kontekście odpowiedzi na następujące pytania: 1) czy prawo podatkowe w sposób kompleksowy i uporządkowany zapewnia ochronę przedsiębiorców co do ich przyszłej sytuacji podatkowej; 2) czy zakres obowiązków podatkowych koresponduje z zakresem praw podatkowych przedsiębiorców; 3) czy w przypadku mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców małych i średnich, biorąc pod uwagę ich sytuację i zasoby, prawo podatkowe zapewnia szersze uprawnienia lub mniejsze obowiązki podatkowe; 4) czy przepisy podatkowe prawa materialnego uwzględniają, lub czy powinny uwzględniać, okoliczności związane z utrzymywaniem i tworzeniem zatrudnienia.

Rozdział IV poświęcony został badaniom instytucji wynikających z przepisów formalnych. Najpierw analizie poddano przepisy formalne dotyczące podstawowych procedur podatkowych: czynności sprawdzających, postępowania kontrolnego, podatkowego, zabezpieczającego i egzekucyjnego. Kolejne podrozdziały dotyczą stosowania prawa podatkowego w kontekście jego wykładni i uzyskania wiedzy o interpretacji przepisów prawa podatkowego. Celem rozważań rozdziału IV jest odpowiedź na pytanie, czy przyjęty model dominującej wykładni urzędniczej przepisów prawa podatkowego daje gwarancje właściwej ochrony praw podatkowych przedsiębiorców. Podobnie jak w przypadku przepisów materialnych, należy odpowiedzieć na pytania o właściwą relację między uprawnieniami i obowiązkami w kontekście zapewnienia ochrony przedsiębiorców i przewidywalności ich przyszłej sytuacji podatkowej. Dotyczy to także potrzeby uwzględnienia sytuacji mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców małych i średnich. W końcu przedstawiono i poddano ocenie przepisy dotyczące sądowej kontroli rozstrzygnięć organów administracji skarbowej pod kątem ochrony podatkowej przedsiębiorców.

Każdy z rozdziałów podsumowany jest wnioskami końcowymi, które mają charakter konkluzji cząstkowych i stanowią odpowiedzi na pytania pomocnicze. Natomiast zakończenie zawiera też odpowiedź na postawione pytanie główne. Niniejsza praca uwzględnia stan prawny oraz dorobek literatury przedmiotu i orzecznictwa na dzień 31 marca 2013 r.

[[[separator]]]

Wstęp

 

Rozdział I. Przedsiębiorca w prawie polskim

1. Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim ze szczególnym uwzględnieniem ustaw podatkowych

2. Status podatkowy przedsiębiorcy w prawie polskim

2.1. Obowiązki podatkowe przedsiębiorcy i ich klasyfikacja

2.2. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorcy i ich klasyfikacja

2.3. Zasady odpowiedzialności podatkowej przedsiębiorcy

2.4. Gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorcy

3. Problem wyodrębnienia prawa podatkowego przedsiębiorców

4. Wnioski

 

Rozdział II. Prawa i obowiązki podatkowe przedsiębiorców wynikające z prawa ustrojowego

1. Obowiązki podatkowe przedsiębiorców w przepisach ustrojowych

2. Stanowienie prawa podatkowego a gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorcy w Konstytucji

2.1. Zasady dotyczące stanowienia prawa podatkowego

2.2. Problem stabilności, czytelności i przewidywalności stanowionego prawa podatkowego

2.3. Ocena jakości stanowionego prawa podatkowego

3. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorców określone w przepisach ustrojowych (problem publicznych praw podmiotowych w przepisach Konstytucji)

4. Zasada bezpośredniej stosowalności Konstytucji w prawie podatkowym

5. Wnioski

 

Rozdział III. Obowiązki i prawa podatkowe przedsiębiorców w materialnym prawie podatkowym

1. Działalność gospodarcza w elementach konstrukcji podatku

2. Obowiązki podatkowe podmiotów przedsiębiorców

2.1. Obowiązki podatkowe przy podjęciu działalności gospodarczej

2.2. Obowiązki podatkowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

2.3. Obowiązki podatkowe w związku z zakończeniem działalności gospodarczej

3. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorców

3.1. Działalność gospodarcza a uprawnienia podatkowe

3.2. Wariantowa konstrukcja podatkowoprawnego stanu faktycznego

3.3. Ulgi i zwolnienia podatkowe przedsiębiorców

3.4. Opcje podatkowe dla przedsiębiorców

3.5. Planowanie podatkowe w działalności przedsiębiorców (ujęcie ekonomiczne i prawne)

3.6. Decyzje gospodarcze przedsiębiorców a wysokość obciążeń podatkowych

4. Zjawisko unikania opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1. Opór podatkowy przedsiębiorców

4.1.2. Uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1.3. Nadużycie prawa podatkowego przez przedsiębiorców w orzecznictwie TS i prawie unijnym

4.1.4. Ogólne i kierunkowe klauzule dotyczące unikania opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1.5. Unikanie opodatkowania przez przedsiębiorców a polskie przepisy podatkowe

5. Sytuacja podatkowa przedsiębiorców ze względu na ich wielkość

6. Wnioski

 

Rozdział IV. Prawa i obowiązki podatkowe przedsiębiorców wynikające z prawa proceduralnego

1. Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w postępowaniach podatkowych

1.1. Czynności sprawdzające a sytuacja podatkowoprawna przedsiębiorców

1.2. Kontrola podatkowa dotycząca przedsiębiorców

1.3. Postępowanie podatkowe, egzekucyjne i zabezpieczające a sytuacja podatkowa przedsiębiorcy

2. Wykładnia i interpretacja przepisów prawa podatkowego dotyczącego przedsiębiorców

2.1. Prawo do uzyskania interpretacji prawa podatkowego przez przedsiębiorców

2.1.1. Ogólne interpretacje prawa podatkowego a sytuacja prawnopodatkowa przedsiębiorców

2.1.2. Indywidualne interpretacje prawa podatkowego a sytuacja prawnopodatkowa przedsiębiorców

3. Porozumienia przedsiębiorców w sprawie ustalania cen transakcyjnych

4. Oświadczenia i zaświadczenia dotyczące przedsiębiorców

5. Sądowa kontrola aktów prawa administracyjnego w sprawach podatkowych przedsiębiorców

6. Wnioski

 

Zakończenie

 

Bibliografia

 

Wykaz źródeł prawa

 

Opis

Wydanie: 1
Rok wydania: 2013
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza
Oprawa: miękka
Format: B5
Liczba stron: 303

Jest to jedno z nielicznych opracowań monograficznych, które obejmuje kompleksową analizę praw, obowiązków podatkowych oraz odpowiedzialności i ochrony prawnopodatkowej polskich przedsiębiorców. W pracy przedstawiono i oceniono sytuację przedsiębiorcy w prawie podatkowym w trzech płaszczyznach regulacji: ustrojowej, materialnej i procesowej. Przyjęta teza, że przepisy podatkowe powinny adekwatnie określać sytuację prawnopodatkową przedsiębiorców w stosunku do roli, jaką odgrywają oni w gospodarce, dała możliwość sformułowania ocen i wniosków de lege lata oraz de lege ferenda. We wnioskach do poszczególnych rozdziałów oraz w zakończeniu autor wskazuje, że taka adekwatność nie jest zapewniona.

Praca dotyczy ponadto oceny różnicowania sytuacji prawnopodatkowej przedsiębiorców, m.in. z punktu widzenia ich wielkości (osiąganych przychodów) oraz własności (formy prawnej), a także uzasadnienia takiego zróżnicowania z punktu widzenia zasady powszechności opodatkowania, ochrony własności oraz zasady sprawiedliwości podatkowej. Osobnym zagadnieniem jest problem wyodrębnienia prawa podatkowego przedsiębiorców w systemie prawa podatkowego.

Wstęp

Z czasowego i terytorialnego punktu widzenia praca dotyczy oceny aktualnego stanu polskiego prawa podatkowego. W sytuacjach niezbędnych dla oceny modelu normatywnego ochrony prawnej przedsiębiorcy i działalności gospodarczej przedstawiono historyczne ujęcie niektórych zagadnień przez ustawodawcę, praktykę stosowania prawa, a także orzecznictwo i poglądy doktryny. W sytuacji objęcia danej tematyki harmonizacją z prawem unijnym lub istniejącego wpływu prawa unijnego i międzynarodowego na kształt polskich norm przedstawiono materię w szerszym zakresie aniżeli perspektywa polskiego prawa.

Podstawowy wywód opiera się na metodzie analitycznej i obejmuje analizę systemu prawnego pod kątem przedmiotu badań. Zakreślony temat wpłynął na wykorzystane metody badawcze. Dotyczy to przede wszystkim prawnych rozwiązań ustrojowych (konstytucyjnych, wynikających z prawa unijnego), teoretycznych studiów literaturowych, analizy instytucji istotnych dla przedmiotu badań. Rozważania dotyczą obowiązujących regulacji prawnych, orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, sądów administracyjnych oraz mających wpływ na stosowanie prawa aktów interpretacji dokonywanych przez organy administracji podatkowej. Tylko w niektórych i uzasadnionych przypadkach sięgnięto do komparatystyki prawnej, wykorzystując metodę porównawczą w odniesieniu do wybranych krajów Unii Europejskiej. Zastosowanie określonej metody wynikało z potrzeby dokonania oceny modelu ochrony swobody działalności gospodarczej i odpowiedzi na pytanie, czy przedsiębiorcy, poprzez instytucje ustrojowe, prawo materialne i formalne, mają zapewnioną właściwą ochronę prawną odpowiadającą miejscu, jakie zajmują w gospodarce. W pracy wykorzystano literaturę polską i obcojęzyczną, a przeglądu piśmiennictwa naukowego dokonano pod kątem badań nad ochroną praw i obowiązkami przedsiębiorców jako podatników oraz zasad stanowienia i stosowania prawa podatkowego.

Rozważania dotyczące normatywnych obowiązków podatkowych przedsiębiorców i praw składających się na ochronę prawną przedsiębiorców jako podmiotów pełniących podstawową funkcję w gospodarce nie były dotychczas przedmiotem opracowania monograficznego. Szeroko przedstawiane w literaturze i poddawane równie szerokiej dyskusji zagadnienia dotyczą poszczególnych praw i obowiązków podatkowych przedsiębiorców, w tym zasad tworzenia prawa podatkowego, zasad podatkowych, praw podatnika, wykładni prawa podatkowego, instytucji procesowych ochrony praw podatnika, obejścia prawa podatkowego. Na potrzeby pracy wykorzystano uzasadnione tezy, wykorzystując je i przytaczając w zakresie niezbędnym dla przedmiotu rozważań.

Rozdział I ma na celu dokonanie oceny, czy różnicowanie definicji przedsiębiorcy i działalności gospodarczej w przepisach prawa podatkowego ma uzasadnienie merytoryczne oraz czy decydują o tym inne racjonalne przyczyny. Następnie na potrzeby pozostałych rozdziałów niniejszej rozprawy zaproponowano klasyfikację obowiązków i uprawnień podatkowych przedsiębiorców, zakreślono zasady odpowiedzialności podatkowej przedsiębiorców i w końcu wskazano gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorców. Rozdział ten, poza zaproponowaniem siatki pojęciowej dla dalszej części rozprawy, wyjaśnieniem podstawowych definicji związanych z ujęciem podmiotowym i przedmiotowym dotyczących przedsiębiorcy i działalności gospodarczej, ma na celu odpowiedź na pytanie, czy należy wyodrębnić prawo podatkowe przedsiębiorców w ramach gałęzi prawa podatkowego.

Kolejne trzy rozdziały dotyczą odpowiednio przepisów prawa ustrojowego, prawa materialnego i w końcu przepisów prawa formalnego. Podział nawiązuje do klasycznego podziału przepisów prawa i ma na celu odpowiedź na pytanie główne rozprawy oraz poszczególne pytania pomocnicze.

Rozdział II dotyczy przepisów prawa ustrojowego. Analizie zostały poddane przepisy Konstytucji ze względu na obowiązki oraz prawa podatkowe przedsiębiorców i ich kształt z punktu widzenia stanowienia i stosowania prawa podatkowego. Rozdział nie ogranicza się wyłącznie do analizy konstytucyjnych zasad i ich kompletności z punktu widzenia postawionej tezy, ale obejmuje przede wszystkim ocenę procesu legislacyjnego, który wpływa na jakość, stabilność i przewidywalność stanowionego prawa. Takie ujęcie ma na celu odpowiedź na postawione pytania pomocnicze, w tym przede wszystkim wskazanie, jaka powinna być charakterystyka instytucji ochrony podatkowej przedsiębiorców w przepisach ustrojowych i jakie cechy powinny mieć przepisy ustrojowe dotyczące kształtowania praw i obowiązków podatkowych. Wiąże się to z odpowiedzią na pytanie, czy istniejące instytucje prawa ustrojowego zapewniają przedsiębiorcom ochronę prawną przed częstymi zmianami prawa podatkowego, sprzyjają stabilności tego prawa i pozwalają przedsiębiorcom planować swoje interesy gospodarcze w dłuższej perspektywie czasowej. W zakresie stosowania prawa podatkowego istotne jest zakreślenie instytucji publicznych praw podmiotowych dotyczących prawa podatkowego w przepisach ustrojowych i odpowiedź na pytanie, czy zasadne jest ich uregulowanie na poziomie Konstytucji, a także poddanie ocenie zasady bezpośredniej skuteczności przepisów Konstytucji w prawie podatkowym.

Rozdział III obejmuje analizę sytuacji podatkowej przedsiębiorców w przepisach prawa materialnego. Przepisy te poddano analizie, biorąc pod uwagę klasyfikacje uprawnień i obowiązków przedstawione w rozdziale I. Ustawy podatkowe przewidują wiele sytuacji, w których podmiot podatkowy będący równocześnie podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą może zdecydować się na dokonanie wyboru podatkowoprawnego stanu faktycznego. Dotyczą one także praw osadzonych w wolności gospodarczej, które poprzez odpowiednie decyzje gospodarcze przedsiębiorców wpływają na wysokość zobowiązań podatkowych.

Jednocześnie ustawy podatkowe wprowadzają ograniczenia w korzystaniu z tych praw. Nie oznacza to, że przedsiębiorca określa wysokość zobowiązania podatkowego wynikającego z określonej normy, bo jest to wyłączna rola ustawodawcy. Jednak przedsiębiorcy poprzez kształtowanie swoich interesów gospodarczych mogą wpływać na zastosowanie przepisów materialnego prawa podatkowego, w wyniku czego różnie określone zostaną ich prawa i obowiązki, a także w końcu - co istotne - różnie zostanie określona wysokość zobowiązania podatkowego. Tak ujęte prawo przedsiębiorców związane jest z wieloma obowiązkami i ograniczeniami, które mają na celu zakreślenie granicy praw podatkowych przedsiębiorców (np. przepisy mające na celu przeciwdziałanie tzw. agresywnemu planowaniu podatkowemu) oraz prawidłowe określenie wysokości podatku (np. obowiązki prowadzenia dokumentacji podatkowej).

Celem rozdziału III jest odpowiedź na pytanie, czym powinny się charakteryzować przepisy materialne w zakresie kształtowania praw i obowiązków podatkowych przedsiębiorców. Związane jest to z oceną przepisów prawa materialnego w kontekście odpowiedzi na następujące pytania: 1) czy prawo podatkowe w sposób kompleksowy i uporządkowany zapewnia ochronę przedsiębiorców co do ich przyszłej sytuacji podatkowej; 2) czy zakres obowiązków podatkowych koresponduje z zakresem praw podatkowych przedsiębiorców; 3) czy w przypadku mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców małych i średnich, biorąc pod uwagę ich sytuację i zasoby, prawo podatkowe zapewnia szersze uprawnienia lub mniejsze obowiązki podatkowe; 4) czy przepisy podatkowe prawa materialnego uwzględniają, lub czy powinny uwzględniać, okoliczności związane z utrzymywaniem i tworzeniem zatrudnienia.

Rozdział IV poświęcony został badaniom instytucji wynikających z przepisów formalnych. Najpierw analizie poddano przepisy formalne dotyczące podstawowych procedur podatkowych: czynności sprawdzających, postępowania kontrolnego, podatkowego, zabezpieczającego i egzekucyjnego. Kolejne podrozdziały dotyczą stosowania prawa podatkowego w kontekście jego wykładni i uzyskania wiedzy o interpretacji przepisów prawa podatkowego. Celem rozważań rozdziału IV jest odpowiedź na pytanie, czy przyjęty model dominującej wykładni urzędniczej przepisów prawa podatkowego daje gwarancje właściwej ochrony praw podatkowych przedsiębiorców. Podobnie jak w przypadku przepisów materialnych, należy odpowiedzieć na pytania o właściwą relację między uprawnieniami i obowiązkami w kontekście zapewnienia ochrony przedsiębiorców i przewidywalności ich przyszłej sytuacji podatkowej. Dotyczy to także potrzeby uwzględnienia sytuacji mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców małych i średnich. W końcu przedstawiono i poddano ocenie przepisy dotyczące sądowej kontroli rozstrzygnięć organów administracji skarbowej pod kątem ochrony podatkowej przedsiębiorców.

Każdy z rozdziałów podsumowany jest wnioskami końcowymi, które mają charakter konkluzji cząstkowych i stanowią odpowiedzi na pytania pomocnicze. Natomiast zakończenie zawiera też odpowiedź na postawione pytanie główne. Niniejsza praca uwzględnia stan prawny oraz dorobek literatury przedmiotu i orzecznictwa na dzień 31 marca 2013 r.

Spis treści

Wstęp

 

Rozdział I. Przedsiębiorca w prawie polskim

1. Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim ze szczególnym uwzględnieniem ustaw podatkowych

2. Status podatkowy przedsiębiorcy w prawie polskim

2.1. Obowiązki podatkowe przedsiębiorcy i ich klasyfikacja

2.2. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorcy i ich klasyfikacja

2.3. Zasady odpowiedzialności podatkowej przedsiębiorcy

2.4. Gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorcy

3. Problem wyodrębnienia prawa podatkowego przedsiębiorców

4. Wnioski

 

Rozdział II. Prawa i obowiązki podatkowe przedsiębiorców wynikające z prawa ustrojowego

1. Obowiązki podatkowe przedsiębiorców w przepisach ustrojowych

2. Stanowienie prawa podatkowego a gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorcy w Konstytucji

2.1. Zasady dotyczące stanowienia prawa podatkowego

2.2. Problem stabilności, czytelności i przewidywalności stanowionego prawa podatkowego

2.3. Ocena jakości stanowionego prawa podatkowego

3. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorców określone w przepisach ustrojowych (problem publicznych praw podmiotowych w przepisach Konstytucji)

4. Zasada bezpośredniej stosowalności Konstytucji w prawie podatkowym

5. Wnioski

 

Rozdział III. Obowiązki i prawa podatkowe przedsiębiorców w materialnym prawie podatkowym

1. Działalność gospodarcza w elementach konstrukcji podatku

2. Obowiązki podatkowe podmiotów przedsiębiorców

2.1. Obowiązki podatkowe przy podjęciu działalności gospodarczej

2.2. Obowiązki podatkowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

2.3. Obowiązki podatkowe w związku z zakończeniem działalności gospodarczej

3. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorców

3.1. Działalność gospodarcza a uprawnienia podatkowe

3.2. Wariantowa konstrukcja podatkowoprawnego stanu faktycznego

3.3. Ulgi i zwolnienia podatkowe przedsiębiorców

3.4. Opcje podatkowe dla przedsiębiorców

3.5. Planowanie podatkowe w działalności przedsiębiorców (ujęcie ekonomiczne i prawne)

3.6. Decyzje gospodarcze przedsiębiorców a wysokość obciążeń podatkowych

4. Zjawisko unikania opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1. Opór podatkowy przedsiębiorców

4.1.2. Uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1.3. Nadużycie prawa podatkowego przez przedsiębiorców w orzecznictwie TS i prawie unijnym

4.1.4. Ogólne i kierunkowe klauzule dotyczące unikania opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1.5. Unikanie opodatkowania przez przedsiębiorców a polskie przepisy podatkowe

5. Sytuacja podatkowa przedsiębiorców ze względu na ich wielkość

6. Wnioski

 

Rozdział IV. Prawa i obowiązki podatkowe przedsiębiorców wynikające z prawa proceduralnego

1. Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w postępowaniach podatkowych

1.1. Czynności sprawdzające a sytuacja podatkowoprawna przedsiębiorców

1.2. Kontrola podatkowa dotycząca przedsiębiorców

1.3. Postępowanie podatkowe, egzekucyjne i zabezpieczające a sytuacja podatkowa przedsiębiorcy

2. Wykładnia i interpretacja przepisów prawa podatkowego dotyczącego przedsiębiorców

2.1. Prawo do uzyskania interpretacji prawa podatkowego przez przedsiębiorców

2.1.1. Ogólne interpretacje prawa podatkowego a sytuacja prawnopodatkowa przedsiębiorców

2.1.2. Indywidualne interpretacje prawa podatkowego a sytuacja prawnopodatkowa przedsiębiorców

3. Porozumienia przedsiębiorców w sprawie ustalania cen transakcyjnych

4. Oświadczenia i zaświadczenia dotyczące przedsiębiorców

5. Sądowa kontrola aktów prawa administracyjnego w sprawach podatkowych przedsiębiorców

6. Wnioski

 

Zakończenie

 

Bibliografia

 

Wykaz źródeł prawa

 

Opinie

Twoja ocena:
Wydanie: 1
Rok wydania: 2013
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza
Oprawa: miękka
Format: B5
Liczba stron: 303

Jest to jedno z nielicznych opracowań monograficznych, które obejmuje kompleksową analizę praw, obowiązków podatkowych oraz odpowiedzialności i ochrony prawnopodatkowej polskich przedsiębiorców. W pracy przedstawiono i oceniono sytuację przedsiębiorcy w prawie podatkowym w trzech płaszczyznach regulacji: ustrojowej, materialnej i procesowej. Przyjęta teza, że przepisy podatkowe powinny adekwatnie określać sytuację prawnopodatkową przedsiębiorców w stosunku do roli, jaką odgrywają oni w gospodarce, dała możliwość sformułowania ocen i wniosków de lege lata oraz de lege ferenda. We wnioskach do poszczególnych rozdziałów oraz w zakończeniu autor wskazuje, że taka adekwatność nie jest zapewniona.

Praca dotyczy ponadto oceny różnicowania sytuacji prawnopodatkowej przedsiębiorców, m.in. z punktu widzenia ich wielkości (osiąganych przychodów) oraz własności (formy prawnej), a także uzasadnienia takiego zróżnicowania z punktu widzenia zasady powszechności opodatkowania, ochrony własności oraz zasady sprawiedliwości podatkowej. Osobnym zagadnieniem jest problem wyodrębnienia prawa podatkowego przedsiębiorców w systemie prawa podatkowego.

Z czasowego i terytorialnego punktu widzenia praca dotyczy oceny aktualnego stanu polskiego prawa podatkowego. W sytuacjach niezbędnych dla oceny modelu normatywnego ochrony prawnej przedsiębiorcy i działalności gospodarczej przedstawiono historyczne ujęcie niektórych zagadnień przez ustawodawcę, praktykę stosowania prawa, a także orzecznictwo i poglądy doktryny. W sytuacji objęcia danej tematyki harmonizacją z prawem unijnym lub istniejącego wpływu prawa unijnego i międzynarodowego na kształt polskich norm przedstawiono materię w szerszym zakresie aniżeli perspektywa polskiego prawa.

Podstawowy wywód opiera się na metodzie analitycznej i obejmuje analizę systemu prawnego pod kątem przedmiotu badań. Zakreślony temat wpłynął na wykorzystane metody badawcze. Dotyczy to przede wszystkim prawnych rozwiązań ustrojowych (konstytucyjnych, wynikających z prawa unijnego), teoretycznych studiów literaturowych, analizy instytucji istotnych dla przedmiotu badań. Rozważania dotyczą obowiązujących regulacji prawnych, orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, sądów administracyjnych oraz mających wpływ na stosowanie prawa aktów interpretacji dokonywanych przez organy administracji podatkowej. Tylko w niektórych i uzasadnionych przypadkach sięgnięto do komparatystyki prawnej, wykorzystując metodę porównawczą w odniesieniu do wybranych krajów Unii Europejskiej. Zastosowanie określonej metody wynikało z potrzeby dokonania oceny modelu ochrony swobody działalności gospodarczej i odpowiedzi na pytanie, czy przedsiębiorcy, poprzez instytucje ustrojowe, prawo materialne i formalne, mają zapewnioną właściwą ochronę prawną odpowiadającą miejscu, jakie zajmują w gospodarce. W pracy wykorzystano literaturę polską i obcojęzyczną, a przeglądu piśmiennictwa naukowego dokonano pod kątem badań nad ochroną praw i obowiązkami przedsiębiorców jako podatników oraz zasad stanowienia i stosowania prawa podatkowego.

Rozważania dotyczące normatywnych obowiązków podatkowych przedsiębiorców i praw składających się na ochronę prawną przedsiębiorców jako podmiotów pełniących podstawową funkcję w gospodarce nie były dotychczas przedmiotem opracowania monograficznego. Szeroko przedstawiane w literaturze i poddawane równie szerokiej dyskusji zagadnienia dotyczą poszczególnych praw i obowiązków podatkowych przedsiębiorców, w tym zasad tworzenia prawa podatkowego, zasad podatkowych, praw podatnika, wykładni prawa podatkowego, instytucji procesowych ochrony praw podatnika, obejścia prawa podatkowego. Na potrzeby pracy wykorzystano uzasadnione tezy, wykorzystując je i przytaczając w zakresie niezbędnym dla przedmiotu rozważań.

Rozdział I ma na celu dokonanie oceny, czy różnicowanie definicji przedsiębiorcy i działalności gospodarczej w przepisach prawa podatkowego ma uzasadnienie merytoryczne oraz czy decydują o tym inne racjonalne przyczyny. Następnie na potrzeby pozostałych rozdziałów niniejszej rozprawy zaproponowano klasyfikację obowiązków i uprawnień podatkowych przedsiębiorców, zakreślono zasady odpowiedzialności podatkowej przedsiębiorców i w końcu wskazano gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorców. Rozdział ten, poza zaproponowaniem siatki pojęciowej dla dalszej części rozprawy, wyjaśnieniem podstawowych definicji związanych z ujęciem podmiotowym i przedmiotowym dotyczących przedsiębiorcy i działalności gospodarczej, ma na celu odpowiedź na pytanie, czy należy wyodrębnić prawo podatkowe przedsiębiorców w ramach gałęzi prawa podatkowego.

Kolejne trzy rozdziały dotyczą odpowiednio przepisów prawa ustrojowego, prawa materialnego i w końcu przepisów prawa formalnego. Podział nawiązuje do klasycznego podziału przepisów prawa i ma na celu odpowiedź na pytanie główne rozprawy oraz poszczególne pytania pomocnicze.

Rozdział II dotyczy przepisów prawa ustrojowego. Analizie zostały poddane przepisy Konstytucji ze względu na obowiązki oraz prawa podatkowe przedsiębiorców i ich kształt z punktu widzenia stanowienia i stosowania prawa podatkowego. Rozdział nie ogranicza się wyłącznie do analizy konstytucyjnych zasad i ich kompletności z punktu widzenia postawionej tezy, ale obejmuje przede wszystkim ocenę procesu legislacyjnego, który wpływa na jakość, stabilność i przewidywalność stanowionego prawa. Takie ujęcie ma na celu odpowiedź na postawione pytania pomocnicze, w tym przede wszystkim wskazanie, jaka powinna być charakterystyka instytucji ochrony podatkowej przedsiębiorców w przepisach ustrojowych i jakie cechy powinny mieć przepisy ustrojowe dotyczące kształtowania praw i obowiązków podatkowych. Wiąże się to z odpowiedzią na pytanie, czy istniejące instytucje prawa ustrojowego zapewniają przedsiębiorcom ochronę prawną przed częstymi zmianami prawa podatkowego, sprzyjają stabilności tego prawa i pozwalają przedsiębiorcom planować swoje interesy gospodarcze w dłuższej perspektywie czasowej. W zakresie stosowania prawa podatkowego istotne jest zakreślenie instytucji publicznych praw podmiotowych dotyczących prawa podatkowego w przepisach ustrojowych i odpowiedź na pytanie, czy zasadne jest ich uregulowanie na poziomie Konstytucji, a także poddanie ocenie zasady bezpośredniej skuteczności przepisów Konstytucji w prawie podatkowym.

Rozdział III obejmuje analizę sytuacji podatkowej przedsiębiorców w przepisach prawa materialnego. Przepisy te poddano analizie, biorąc pod uwagę klasyfikacje uprawnień i obowiązków przedstawione w rozdziale I. Ustawy podatkowe przewidują wiele sytuacji, w których podmiot podatkowy będący równocześnie podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą może zdecydować się na dokonanie wyboru podatkowoprawnego stanu faktycznego. Dotyczą one także praw osadzonych w wolności gospodarczej, które poprzez odpowiednie decyzje gospodarcze przedsiębiorców wpływają na wysokość zobowiązań podatkowych.

Jednocześnie ustawy podatkowe wprowadzają ograniczenia w korzystaniu z tych praw. Nie oznacza to, że przedsiębiorca określa wysokość zobowiązania podatkowego wynikającego z określonej normy, bo jest to wyłączna rola ustawodawcy. Jednak przedsiębiorcy poprzez kształtowanie swoich interesów gospodarczych mogą wpływać na zastosowanie przepisów materialnego prawa podatkowego, w wyniku czego różnie określone zostaną ich prawa i obowiązki, a także w końcu - co istotne - różnie zostanie określona wysokość zobowiązania podatkowego. Tak ujęte prawo przedsiębiorców związane jest z wieloma obowiązkami i ograniczeniami, które mają na celu zakreślenie granicy praw podatkowych przedsiębiorców (np. przepisy mające na celu przeciwdziałanie tzw. agresywnemu planowaniu podatkowemu) oraz prawidłowe określenie wysokości podatku (np. obowiązki prowadzenia dokumentacji podatkowej).

Celem rozdziału III jest odpowiedź na pytanie, czym powinny się charakteryzować przepisy materialne w zakresie kształtowania praw i obowiązków podatkowych przedsiębiorców. Związane jest to z oceną przepisów prawa materialnego w kontekście odpowiedzi na następujące pytania: 1) czy prawo podatkowe w sposób kompleksowy i uporządkowany zapewnia ochronę przedsiębiorców co do ich przyszłej sytuacji podatkowej; 2) czy zakres obowiązków podatkowych koresponduje z zakresem praw podatkowych przedsiębiorców; 3) czy w przypadku mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców małych i średnich, biorąc pod uwagę ich sytuację i zasoby, prawo podatkowe zapewnia szersze uprawnienia lub mniejsze obowiązki podatkowe; 4) czy przepisy podatkowe prawa materialnego uwzględniają, lub czy powinny uwzględniać, okoliczności związane z utrzymywaniem i tworzeniem zatrudnienia.

Rozdział IV poświęcony został badaniom instytucji wynikających z przepisów formalnych. Najpierw analizie poddano przepisy formalne dotyczące podstawowych procedur podatkowych: czynności sprawdzających, postępowania kontrolnego, podatkowego, zabezpieczającego i egzekucyjnego. Kolejne podrozdziały dotyczą stosowania prawa podatkowego w kontekście jego wykładni i uzyskania wiedzy o interpretacji przepisów prawa podatkowego. Celem rozważań rozdziału IV jest odpowiedź na pytanie, czy przyjęty model dominującej wykładni urzędniczej przepisów prawa podatkowego daje gwarancje właściwej ochrony praw podatkowych przedsiębiorców. Podobnie jak w przypadku przepisów materialnych, należy odpowiedzieć na pytania o właściwą relację między uprawnieniami i obowiązkami w kontekście zapewnienia ochrony przedsiębiorców i przewidywalności ich przyszłej sytuacji podatkowej. Dotyczy to także potrzeby uwzględnienia sytuacji mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców małych i średnich. W końcu przedstawiono i poddano ocenie przepisy dotyczące sądowej kontroli rozstrzygnięć organów administracji skarbowej pod kątem ochrony podatkowej przedsiębiorców.

Każdy z rozdziałów podsumowany jest wnioskami końcowymi, które mają charakter konkluzji cząstkowych i stanowią odpowiedzi na pytania pomocnicze. Natomiast zakończenie zawiera też odpowiedź na postawione pytanie główne. Niniejsza praca uwzględnia stan prawny oraz dorobek literatury przedmiotu i orzecznictwa na dzień 31 marca 2013 r.

Wstęp

 

Rozdział I. Przedsiębiorca w prawie polskim

1. Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim ze szczególnym uwzględnieniem ustaw podatkowych

2. Status podatkowy przedsiębiorcy w prawie polskim

2.1. Obowiązki podatkowe przedsiębiorcy i ich klasyfikacja

2.2. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorcy i ich klasyfikacja

2.3. Zasady odpowiedzialności podatkowej przedsiębiorcy

2.4. Gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorcy

3. Problem wyodrębnienia prawa podatkowego przedsiębiorców

4. Wnioski

 

Rozdział II. Prawa i obowiązki podatkowe przedsiębiorców wynikające z prawa ustrojowego

1. Obowiązki podatkowe przedsiębiorców w przepisach ustrojowych

2. Stanowienie prawa podatkowego a gwarancje prawne ochrony podatkowej przedsiębiorcy w Konstytucji

2.1. Zasady dotyczące stanowienia prawa podatkowego

2.2. Problem stabilności, czytelności i przewidywalności stanowionego prawa podatkowego

2.3. Ocena jakości stanowionego prawa podatkowego

3. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorców określone w przepisach ustrojowych (problem publicznych praw podmiotowych w przepisach Konstytucji)

4. Zasada bezpośredniej stosowalności Konstytucji w prawie podatkowym

5. Wnioski

 

Rozdział III. Obowiązki i prawa podatkowe przedsiębiorców w materialnym prawie podatkowym

1. Działalność gospodarcza w elementach konstrukcji podatku

2. Obowiązki podatkowe podmiotów przedsiębiorców

2.1. Obowiązki podatkowe przy podjęciu działalności gospodarczej

2.2. Obowiązki podatkowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

2.3. Obowiązki podatkowe w związku z zakończeniem działalności gospodarczej

3. Uprawnienia podatkowe przedsiębiorców

3.1. Działalność gospodarcza a uprawnienia podatkowe

3.2. Wariantowa konstrukcja podatkowoprawnego stanu faktycznego

3.3. Ulgi i zwolnienia podatkowe przedsiębiorców

3.4. Opcje podatkowe dla przedsiębiorców

3.5. Planowanie podatkowe w działalności przedsiębiorców (ujęcie ekonomiczne i prawne)

3.6. Decyzje gospodarcze przedsiębiorców a wysokość obciążeń podatkowych

4. Zjawisko unikania opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1. Opór podatkowy przedsiębiorców

4.1.2. Uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1.3. Nadużycie prawa podatkowego przez przedsiębiorców w orzecznictwie TS i prawie unijnym

4.1.4. Ogólne i kierunkowe klauzule dotyczące unikania opodatkowania przez przedsiębiorców

4.1.5. Unikanie opodatkowania przez przedsiębiorców a polskie przepisy podatkowe

5. Sytuacja podatkowa przedsiębiorców ze względu na ich wielkość

6. Wnioski

 

Rozdział IV. Prawa i obowiązki podatkowe przedsiębiorców wynikające z prawa proceduralnego

1. Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w postępowaniach podatkowych

1.1. Czynności sprawdzające a sytuacja podatkowoprawna przedsiębiorców

1.2. Kontrola podatkowa dotycząca przedsiębiorców

1.3. Postępowanie podatkowe, egzekucyjne i zabezpieczające a sytuacja podatkowa przedsiębiorcy

2. Wykładnia i interpretacja przepisów prawa podatkowego dotyczącego przedsiębiorców

2.1. Prawo do uzyskania interpretacji prawa podatkowego przez przedsiębiorców

2.1.1. Ogólne interpretacje prawa podatkowego a sytuacja prawnopodatkowa przedsiębiorców

2.1.2. Indywidualne interpretacje prawa podatkowego a sytuacja prawnopodatkowa przedsiębiorców

3. Porozumienia przedsiębiorców w sprawie ustalania cen transakcyjnych

4. Oświadczenia i zaświadczenia dotyczące przedsiębiorców

5. Sądowa kontrola aktów prawa administracyjnego w sprawach podatkowych przedsiębiorców

6. Wnioski

 

Zakończenie

 

Bibliografia

 

Wykaz źródeł prawa

 

Napisz swoją opinię
Twoja ocena:
Szybka wysyłka zamówień
Kup online i odbierz na uczelni
Bezpieczne płatności
pixel