Przedmowa
W gospodarce światowej zachodzą obecnie dynamiczne zmiany związane z czwartą rewolucją przemysłową. Najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) zrewolucjonizowały działalność produkcyjną i usługową oraz praktyki biznesowe. Czwarta rewolucja przemysłowa oznacza kolejny etap rewolucyjnych zmian w organizacji i kontroli całego łańcucha tworzenia wartości i cyklu życia produktów. Cyfrowa transformacja procesów produkcyjnych napędzanych przez ICT przejawia się na wiele różnych sposobów, takich jak Internet rzeczy, sztuczna inteligencja, analizy wielkich zbiorów danych, przetwarzanie danych w chmurze, rozszerzona rzeczywistość (Kagermann et al., 2013; Armengaud et al., 2017). Pojawiają się nowe modele biznesu, nowoczesne technologie stopniowo zmieniają funkcjonowanie administracji publicznej. Zmiany te przekładają się na konkurencyjność gospodarek i regionów (Porter, Heppelmann, 2014).
W związku z tym pojawia się pytanie o tradycyjne i nowe wymiary konkurencyjności w dobie gospodarki cyfrowej oraz o ich znaczenie dla Polski. Poszukiwanie odpowiedzi na to pytanie jest motywem przewodnim niniejszej monografii. Prowadzone w niej analizy mają na celu:
- przedstawienie podstaw teoretycznych zagadnienia konkurencyjności międzynarodowej, z uwzględnieniem najnowszego dorobku nauki,
- określenie międzynarodowej pozycji konkurencyjnej Polski na tle innych państw członkowskich Unii Europejskiej,
- identyfikację stanu wdrażania rozwiązań czwartej rewolucji przemysłowej i Przemysłu 4.0 w polskich przedsiębiorstwach oraz ocenę znaczenia tego procesu dla kształtowania konkurencyjności gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji konkurencyjności cyfrowej,
- określenie priorytetów polityki gospodarczej, pozwalającej na wykorzystanie przez Polskę szans rozwojowych związanych z czwartą rewolucją przemysłową i Przemysłem 4.0 oraz poprawę konkurencyjności cyfrowej.
Monografia składa się z czterech części podzielonych na rozdziały. W części pierwszej (rozdziały 1-3) przedstawiona została współczesna definicja międzynarodowej konkurencyjności oraz jej tradycyjne i nowe wymiary. Stanowi to podstawę teoretyczną do dalszych analiz empirycznych. Na uwagę zasługują zwłaszcza scharakteryzowane w tej części monografii nowe ujęcia konkurencyjności, które wyłoniły się w dobie dążenia do inteligentnego rozwoju i pojawienia się tzw. gospodarki cyfrowej, przy jednoczesnym dążeniu do zrównoważenia społecznego i optymalnej ochrony środowiska naturalnego. Badania nad konkurencyjnością rozszerzyły swoje spektrum zainteresowania o konkurencyjność technologiczną, cyfrową, zrównoważoną społecznie i środowiskowo, instytucjonalną. Uzupełnieniem tych rozważań natury koncepcyjnej jest omówienie najważniejszych przejawów czwartej rewolucji przemysłowej i jej skutków dla gospodarki światowej
Druga część monografii koncentruje się na polskiej gospodarce i jej obecnej pozycji konkurencyjnej w Unii Europejskiej. Punktem wyjściowym jest zarysowanie tendencji rozwoju Polski w latach 2010-2017 (rozdział 4) i analiza konwergencji dochodów w Polsce w stosunku do średniego poziomu UE (rozdział 5). Analiza nie ogranicza się wyłącznie do wzrostu gospodarczego - w kolejnym rozdziale omówione jest zróżnicowanie dochodów i poziom ubóstwa w Polsce, co nawiązuje do społecznego wymiaru Przemysłu 4.0 (rozdział 6). Część II zamykają rozdziały odnoszące się do współpracy Polski z zagranicą, tj. handlu zagranicznego (rozdział 7) i bezpośrednich inwestycji zagranicznych (rozdział 8). Pokazują one, jaką rolę odgrywają międzynarodowe powiązania gospodarki w transmisji osiągnięć gospodarki cyfrowej.
Trzecia część monografii poświęcona jest głównym czynnikom konkurencyjności polskiej gospodarki w latach 2010-2017, z uwzględnieniem wyzwań związanych z czwartą rewolucją przemysłową. W kolejnych rozdziałach analizie poddano polską politykę gospodarczą (rozdział 9), system finansowy (rozdział 10), inwestycje i finansowanie czwartej rewolucji przemysłowej (rozdział 11) oraz stan i rozwój zasobów ludzkich niezbędnych dla wdrażania rozwiązań cyfrowych (rozdział 12). Ostatni rozdział w tej części podsumowuje te analizy, pokazując zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w Polsce z perspektywy Przemysłu 4.0 (rozdział 13).
Kluczowe aspekty kształtujące pozycję konkurencyjną Polski z punktu widzenia czwartej rewolucji przemysłowej przedstawione zostały w ostatniej, czwartej części monografii. Tę część rozpoczyna porównanie pozycji Polski z wybranymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej, zwłaszcza z Europy Środkowo-Wschodniej, pod względem rozwoju Przemysłu 4.0, w szczególności pod kątem identyfikacji barier hamujących ten proces (rozdział 14). Taka diagnoza stanowi podstawę do formułowania wniosków i rekomendacji dla polityki innowacyjnej zorientowanej na wspieranie powstawania i wdrażania nowych technologii opartych na wykorzystaniu technologii cyfrowych, co stanowi treść rozdziału 15. Kolejny rozdział zawiera pogłębioną analizę mającą na celu określenie stopnia cyfryzacji polskiej gospodarki i uczestnictwa przedsiębiorstw działających w Polsce w rewolucji przemysłowej 4.0 (rozdział 16). W ostatnim rozdziale monografii przedstawiono pozycję konkurencyjną Polski w wykorzystaniu technologii cyfrowych w międzynarodowym ujęciu porównawczym oraz sformułowano rekomendacje dla polityki wspierania cyfryzacji.
Monografię zamyka krótkie podsumowanie, w którym wyznaczono pozycję konkurencyjną Polski w 2018 roku w kontekście rozwoju Przemysłu 4.0.
Arkadiusz Michał Kowalski Marzenna Anna Weresa
Bibliografia
Armengaud, E., Sams, C., von Falck, G., List, G., Kreiner, C., Riel, A. (2017). Industry 4.0 as Digitalization over the Entire Product Lifecycle: Opportunities in the Automotive Domain, w: J. Stolfa, S. Stolfa, R. O'Connor, R. Messnarz (red.) Systems, Software and Services Process Improvement. EuroSPI, Communications in Computer and Information Science, vol. 748, s. 334-351.
Kagermann, H., Helbig, J., Hellinger, A., Wahlster, W. (2013). Recommendations for Implement- ing the strategic initiative INDUSTRIE 4.0: securing the future of German manufacturing industry; final report of the Industrie 4.0 working group. Forschungsunion.
Porter, M.E., Heppelmann, J.E. (2014). How Smart, Connected Products Are Transforming Competition. Harvard Business Review, vol. 92, no. 11, s. 64-88.
[[[separator]]]
Przedmowa
CZĘŚĆ I . KONCEPCJA KONKURENCYJNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ A CZWARTA REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA
Rozdział 1 . Pojęcie i wymiary konkurencyjności międzynarodowej - wybrane aspekty teoretyczne
Arkadiusz Michał Kowalski, Marzenna Anna Weresa
Rozdział 2 . Instytucjonalne aspekty konkurencyjności międzynarodowej
Krzysztof Falkowski
Rozdział 3 . Czwarta rewolucja przemysłowa i jej skutki dla gospodarki światowej
Andżelika Kuźnar
CZĘŚĆ II . KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI W LATACH 2010-2018 W OBLICZU PRZEMYSŁU 4.0
Rozdział 4 . Rozwój gospodarki polskiej w latach 2010-2018 na tle innych krajów UE
Ryszard Rapacki, Mariusz Próchniak
Rozdział 5 . Konwergencja dochodów w Polsce w stosunku do średniego poziomu UE w kontekście konkurencyjności cyfrowej
Mariusz Próchniak
Rozdział 6 . Zróżnicowanie dochodów i poziom ubóstwa w Polsce w latach 2010-2017 w kontekście społecznego wymiaru Przemysłu 4.0
Patrycja Graca-Gelert
Rozdział 7. Konkurencyjność polskiego przemysłu w handlu zagranicznym w kontekście Przemysłu 4.0
Mariusz-Jan Radło
Rozdział 8 Znaczenie zagranicznych inwestycji bezpośrednich dla konkurencyjności cyfrowej polskiej gospodarki
Tomasz M. Napiórkowski
CZĘŚĆ III . GŁÓWNE CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI W LATACH 2010-2017 W KONTEKŚCIE WYZWAŃ PRZEMYSŁU 4.0
Rozdział 9 . Kierunki i najważniejsze wyzwania polityki gospodarczej w Polsce w kontekście czwartej rewolucji przemysłowej
Adam Czerniak, Ryszard Rapacki
Rozdział 10 . Znaczenie systemu finansowego w Polsce w latach 2010-2017 w kontekście wyzwań związanych z Przemysłem 4.0 i konkurencyjnością cyfrową
Katarzyna Sum
Rozdział 11 . Inwestycje i finansowanie czwartej rewolucji przemysłowej w Polsce
Piotr Maszczyk
Rozdział 12 . Rozwój zasobów ludzkich w Polsce w kontekście wyzwań Przemysłu 4.0 oraz gospodarki cyfrowej w Polsce
Anna Maria Dzienis
Rozdział 13 . Zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w dobie czwartej rewolucji przemysłowej
Mariusz Próchniak
CZĘŚĆ IV. ROZWÓJ PRZEMYSŁU 4.0 W POLSCE
Rozdział 14 .Stan i bariery rozwoju Przemysłu 4.0 w Polsce
Marzenna Anna Weresa
Rozdział 15 . Wyzwania i instrumenty polityki innowacyjnej w Polsce w kontekście Przemysłu 4.0
Arkadiusz Michał Kowalski, Marta Mackiewicz
Rozdział 16 . Cyfryzacja polskiej gospodarki i wykorzystanie innowacji informatycznych oraz big data przez polskie przedsiębiorstwa
Andżelika Kuźnar
Rozdział 17. Pozycja konkurencyjna Polski w wykorzystaniu technologii cyfrowych
Andreas Bielig
PODSUMOWANIE
Pozycja konkurencyjna polskiej gospodarki w warunkach rozwoju gospodarki cyfrowej
Marzenna Anna Weresa, Arkadiusz Michał Kowalski
Opis
Wstęp
Przedmowa
W gospodarce światowej zachodzą obecnie dynamiczne zmiany związane z czwartą rewolucją przemysłową. Najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) zrewolucjonizowały działalność produkcyjną i usługową oraz praktyki biznesowe. Czwarta rewolucja przemysłowa oznacza kolejny etap rewolucyjnych zmian w organizacji i kontroli całego łańcucha tworzenia wartości i cyklu życia produktów. Cyfrowa transformacja procesów produkcyjnych napędzanych przez ICT przejawia się na wiele różnych sposobów, takich jak Internet rzeczy, sztuczna inteligencja, analizy wielkich zbiorów danych, przetwarzanie danych w chmurze, rozszerzona rzeczywistość (Kagermann et al., 2013; Armengaud et al., 2017). Pojawiają się nowe modele biznesu, nowoczesne technologie stopniowo zmieniają funkcjonowanie administracji publicznej. Zmiany te przekładają się na konkurencyjność gospodarek i regionów (Porter, Heppelmann, 2014).
W związku z tym pojawia się pytanie o tradycyjne i nowe wymiary konkurencyjności w dobie gospodarki cyfrowej oraz o ich znaczenie dla Polski. Poszukiwanie odpowiedzi na to pytanie jest motywem przewodnim niniejszej monografii. Prowadzone w niej analizy mają na celu:
- przedstawienie podstaw teoretycznych zagadnienia konkurencyjności międzynarodowej, z uwzględnieniem najnowszego dorobku nauki,
- określenie międzynarodowej pozycji konkurencyjnej Polski na tle innych państw członkowskich Unii Europejskiej,
- identyfikację stanu wdrażania rozwiązań czwartej rewolucji przemysłowej i Przemysłu 4.0 w polskich przedsiębiorstwach oraz ocenę znaczenia tego procesu dla kształtowania konkurencyjności gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji konkurencyjności cyfrowej,
- określenie priorytetów polityki gospodarczej, pozwalającej na wykorzystanie przez Polskę szans rozwojowych związanych z czwartą rewolucją przemysłową i Przemysłem 4.0 oraz poprawę konkurencyjności cyfrowej.
Monografia składa się z czterech części podzielonych na rozdziały. W części pierwszej (rozdziały 1-3) przedstawiona została współczesna definicja międzynarodowej konkurencyjności oraz jej tradycyjne i nowe wymiary. Stanowi to podstawę teoretyczną do dalszych analiz empirycznych. Na uwagę zasługują zwłaszcza scharakteryzowane w tej części monografii nowe ujęcia konkurencyjności, które wyłoniły się w dobie dążenia do inteligentnego rozwoju i pojawienia się tzw. gospodarki cyfrowej, przy jednoczesnym dążeniu do zrównoważenia społecznego i optymalnej ochrony środowiska naturalnego. Badania nad konkurencyjnością rozszerzyły swoje spektrum zainteresowania o konkurencyjność technologiczną, cyfrową, zrównoważoną społecznie i środowiskowo, instytucjonalną. Uzupełnieniem tych rozważań natury koncepcyjnej jest omówienie najważniejszych przejawów czwartej rewolucji przemysłowej i jej skutków dla gospodarki światowej
Druga część monografii koncentruje się na polskiej gospodarce i jej obecnej pozycji konkurencyjnej w Unii Europejskiej. Punktem wyjściowym jest zarysowanie tendencji rozwoju Polski w latach 2010-2017 (rozdział 4) i analiza konwergencji dochodów w Polsce w stosunku do średniego poziomu UE (rozdział 5). Analiza nie ogranicza się wyłącznie do wzrostu gospodarczego - w kolejnym rozdziale omówione jest zróżnicowanie dochodów i poziom ubóstwa w Polsce, co nawiązuje do społecznego wymiaru Przemysłu 4.0 (rozdział 6). Część II zamykają rozdziały odnoszące się do współpracy Polski z zagranicą, tj. handlu zagranicznego (rozdział 7) i bezpośrednich inwestycji zagranicznych (rozdział 8). Pokazują one, jaką rolę odgrywają międzynarodowe powiązania gospodarki w transmisji osiągnięć gospodarki cyfrowej.
Trzecia część monografii poświęcona jest głównym czynnikom konkurencyjności polskiej gospodarki w latach 2010-2017, z uwzględnieniem wyzwań związanych z czwartą rewolucją przemysłową. W kolejnych rozdziałach analizie poddano polską politykę gospodarczą (rozdział 9), system finansowy (rozdział 10), inwestycje i finansowanie czwartej rewolucji przemysłowej (rozdział 11) oraz stan i rozwój zasobów ludzkich niezbędnych dla wdrażania rozwiązań cyfrowych (rozdział 12). Ostatni rozdział w tej części podsumowuje te analizy, pokazując zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w Polsce z perspektywy Przemysłu 4.0 (rozdział 13).
Kluczowe aspekty kształtujące pozycję konkurencyjną Polski z punktu widzenia czwartej rewolucji przemysłowej przedstawione zostały w ostatniej, czwartej części monografii. Tę część rozpoczyna porównanie pozycji Polski z wybranymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej, zwłaszcza z Europy Środkowo-Wschodniej, pod względem rozwoju Przemysłu 4.0, w szczególności pod kątem identyfikacji barier hamujących ten proces (rozdział 14). Taka diagnoza stanowi podstawę do formułowania wniosków i rekomendacji dla polityki innowacyjnej zorientowanej na wspieranie powstawania i wdrażania nowych technologii opartych na wykorzystaniu technologii cyfrowych, co stanowi treść rozdziału 15. Kolejny rozdział zawiera pogłębioną analizę mającą na celu określenie stopnia cyfryzacji polskiej gospodarki i uczestnictwa przedsiębiorstw działających w Polsce w rewolucji przemysłowej 4.0 (rozdział 16). W ostatnim rozdziale monografii przedstawiono pozycję konkurencyjną Polski w wykorzystaniu technologii cyfrowych w międzynarodowym ujęciu porównawczym oraz sformułowano rekomendacje dla polityki wspierania cyfryzacji.
Monografię zamyka krótkie podsumowanie, w którym wyznaczono pozycję konkurencyjną Polski w 2018 roku w kontekście rozwoju Przemysłu 4.0.
Arkadiusz Michał Kowalski Marzenna Anna Weresa
Bibliografia
Armengaud, E., Sams, C., von Falck, G., List, G., Kreiner, C., Riel, A. (2017). Industry 4.0 as Digitalization over the Entire Product Lifecycle: Opportunities in the Automotive Domain, w: J. Stolfa, S. Stolfa, R. O'Connor, R. Messnarz (red.) Systems, Software and Services Process Improvement. EuroSPI, Communications in Computer and Information Science, vol. 748, s. 334-351.
Kagermann, H., Helbig, J., Hellinger, A., Wahlster, W. (2013). Recommendations for Implement- ing the strategic initiative INDUSTRIE 4.0: securing the future of German manufacturing industry; final report of the Industrie 4.0 working group. Forschungsunion.
Porter, M.E., Heppelmann, J.E. (2014). How Smart, Connected Products Are Transforming Competition. Harvard Business Review, vol. 92, no. 11, s. 64-88.
Spis treści
Przedmowa
CZĘŚĆ I . KONCEPCJA KONKURENCYJNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ A CZWARTA REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA
Rozdział 1 . Pojęcie i wymiary konkurencyjności międzynarodowej - wybrane aspekty teoretyczne
Arkadiusz Michał Kowalski, Marzenna Anna Weresa
Rozdział 2 . Instytucjonalne aspekty konkurencyjności międzynarodowej
Krzysztof Falkowski
Rozdział 3 . Czwarta rewolucja przemysłowa i jej skutki dla gospodarki światowej
Andżelika Kuźnar
CZĘŚĆ II . KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI W LATACH 2010-2018 W OBLICZU PRZEMYSŁU 4.0
Rozdział 4 . Rozwój gospodarki polskiej w latach 2010-2018 na tle innych krajów UE
Ryszard Rapacki, Mariusz Próchniak
Rozdział 5 . Konwergencja dochodów w Polsce w stosunku do średniego poziomu UE w kontekście konkurencyjności cyfrowej
Mariusz Próchniak
Rozdział 6 . Zróżnicowanie dochodów i poziom ubóstwa w Polsce w latach 2010-2017 w kontekście społecznego wymiaru Przemysłu 4.0
Patrycja Graca-Gelert
Rozdział 7. Konkurencyjność polskiego przemysłu w handlu zagranicznym w kontekście Przemysłu 4.0
Mariusz-Jan Radło
Rozdział 8 Znaczenie zagranicznych inwestycji bezpośrednich dla konkurencyjności cyfrowej polskiej gospodarki
Tomasz M. Napiórkowski
CZĘŚĆ III . GŁÓWNE CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI W LATACH 2010-2017 W KONTEKŚCIE WYZWAŃ PRZEMYSŁU 4.0
Rozdział 9 . Kierunki i najważniejsze wyzwania polityki gospodarczej w Polsce w kontekście czwartej rewolucji przemysłowej
Adam Czerniak, Ryszard Rapacki
Rozdział 10 . Znaczenie systemu finansowego w Polsce w latach 2010-2017 w kontekście wyzwań związanych z Przemysłem 4.0 i konkurencyjnością cyfrową
Katarzyna Sum
Rozdział 11 . Inwestycje i finansowanie czwartej rewolucji przemysłowej w Polsce
Piotr Maszczyk
Rozdział 12 . Rozwój zasobów ludzkich w Polsce w kontekście wyzwań Przemysłu 4.0 oraz gospodarki cyfrowej w Polsce
Anna Maria Dzienis
Rozdział 13 . Zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w dobie czwartej rewolucji przemysłowej
Mariusz Próchniak
CZĘŚĆ IV. ROZWÓJ PRZEMYSŁU 4.0 W POLSCE
Rozdział 14 .Stan i bariery rozwoju Przemysłu 4.0 w Polsce
Marzenna Anna Weresa
Rozdział 15 . Wyzwania i instrumenty polityki innowacyjnej w Polsce w kontekście Przemysłu 4.0
Arkadiusz Michał Kowalski, Marta Mackiewicz
Rozdział 16 . Cyfryzacja polskiej gospodarki i wykorzystanie innowacji informatycznych oraz big data przez polskie przedsiębiorstwa
Andżelika Kuźnar
Rozdział 17. Pozycja konkurencyjna Polski w wykorzystaniu technologii cyfrowych
Andreas Bielig
PODSUMOWANIE
Pozycja konkurencyjna polskiej gospodarki w warunkach rozwoju gospodarki cyfrowej
Marzenna Anna Weresa, Arkadiusz Michał Kowalski
Opinie
Przedmowa
W gospodarce światowej zachodzą obecnie dynamiczne zmiany związane z czwartą rewolucją przemysłową. Najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) zrewolucjonizowały działalność produkcyjną i usługową oraz praktyki biznesowe. Czwarta rewolucja przemysłowa oznacza kolejny etap rewolucyjnych zmian w organizacji i kontroli całego łańcucha tworzenia wartości i cyklu życia produktów. Cyfrowa transformacja procesów produkcyjnych napędzanych przez ICT przejawia się na wiele różnych sposobów, takich jak Internet rzeczy, sztuczna inteligencja, analizy wielkich zbiorów danych, przetwarzanie danych w chmurze, rozszerzona rzeczywistość (Kagermann et al., 2013; Armengaud et al., 2017). Pojawiają się nowe modele biznesu, nowoczesne technologie stopniowo zmieniają funkcjonowanie administracji publicznej. Zmiany te przekładają się na konkurencyjność gospodarek i regionów (Porter, Heppelmann, 2014).
W związku z tym pojawia się pytanie o tradycyjne i nowe wymiary konkurencyjności w dobie gospodarki cyfrowej oraz o ich znaczenie dla Polski. Poszukiwanie odpowiedzi na to pytanie jest motywem przewodnim niniejszej monografii. Prowadzone w niej analizy mają na celu:
- przedstawienie podstaw teoretycznych zagadnienia konkurencyjności międzynarodowej, z uwzględnieniem najnowszego dorobku nauki,
- określenie międzynarodowej pozycji konkurencyjnej Polski na tle innych państw członkowskich Unii Europejskiej,
- identyfikację stanu wdrażania rozwiązań czwartej rewolucji przemysłowej i Przemysłu 4.0 w polskich przedsiębiorstwach oraz ocenę znaczenia tego procesu dla kształtowania konkurencyjności gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji konkurencyjności cyfrowej,
- określenie priorytetów polityki gospodarczej, pozwalającej na wykorzystanie przez Polskę szans rozwojowych związanych z czwartą rewolucją przemysłową i Przemysłem 4.0 oraz poprawę konkurencyjności cyfrowej.
Monografia składa się z czterech części podzielonych na rozdziały. W części pierwszej (rozdziały 1-3) przedstawiona została współczesna definicja międzynarodowej konkurencyjności oraz jej tradycyjne i nowe wymiary. Stanowi to podstawę teoretyczną do dalszych analiz empirycznych. Na uwagę zasługują zwłaszcza scharakteryzowane w tej części monografii nowe ujęcia konkurencyjności, które wyłoniły się w dobie dążenia do inteligentnego rozwoju i pojawienia się tzw. gospodarki cyfrowej, przy jednoczesnym dążeniu do zrównoważenia społecznego i optymalnej ochrony środowiska naturalnego. Badania nad konkurencyjnością rozszerzyły swoje spektrum zainteresowania o konkurencyjność technologiczną, cyfrową, zrównoważoną społecznie i środowiskowo, instytucjonalną. Uzupełnieniem tych rozważań natury koncepcyjnej jest omówienie najważniejszych przejawów czwartej rewolucji przemysłowej i jej skutków dla gospodarki światowej
Druga część monografii koncentruje się na polskiej gospodarce i jej obecnej pozycji konkurencyjnej w Unii Europejskiej. Punktem wyjściowym jest zarysowanie tendencji rozwoju Polski w latach 2010-2017 (rozdział 4) i analiza konwergencji dochodów w Polsce w stosunku do średniego poziomu UE (rozdział 5). Analiza nie ogranicza się wyłącznie do wzrostu gospodarczego - w kolejnym rozdziale omówione jest zróżnicowanie dochodów i poziom ubóstwa w Polsce, co nawiązuje do społecznego wymiaru Przemysłu 4.0 (rozdział 6). Część II zamykają rozdziały odnoszące się do współpracy Polski z zagranicą, tj. handlu zagranicznego (rozdział 7) i bezpośrednich inwestycji zagranicznych (rozdział 8). Pokazują one, jaką rolę odgrywają międzynarodowe powiązania gospodarki w transmisji osiągnięć gospodarki cyfrowej.
Trzecia część monografii poświęcona jest głównym czynnikom konkurencyjności polskiej gospodarki w latach 2010-2017, z uwzględnieniem wyzwań związanych z czwartą rewolucją przemysłową. W kolejnych rozdziałach analizie poddano polską politykę gospodarczą (rozdział 9), system finansowy (rozdział 10), inwestycje i finansowanie czwartej rewolucji przemysłowej (rozdział 11) oraz stan i rozwój zasobów ludzkich niezbędnych dla wdrażania rozwiązań cyfrowych (rozdział 12). Ostatni rozdział w tej części podsumowuje te analizy, pokazując zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w Polsce z perspektywy Przemysłu 4.0 (rozdział 13).
Kluczowe aspekty kształtujące pozycję konkurencyjną Polski z punktu widzenia czwartej rewolucji przemysłowej przedstawione zostały w ostatniej, czwartej części monografii. Tę część rozpoczyna porównanie pozycji Polski z wybranymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej, zwłaszcza z Europy Środkowo-Wschodniej, pod względem rozwoju Przemysłu 4.0, w szczególności pod kątem identyfikacji barier hamujących ten proces (rozdział 14). Taka diagnoza stanowi podstawę do formułowania wniosków i rekomendacji dla polityki innowacyjnej zorientowanej na wspieranie powstawania i wdrażania nowych technologii opartych na wykorzystaniu technologii cyfrowych, co stanowi treść rozdziału 15. Kolejny rozdział zawiera pogłębioną analizę mającą na celu określenie stopnia cyfryzacji polskiej gospodarki i uczestnictwa przedsiębiorstw działających w Polsce w rewolucji przemysłowej 4.0 (rozdział 16). W ostatnim rozdziale monografii przedstawiono pozycję konkurencyjną Polski w wykorzystaniu technologii cyfrowych w międzynarodowym ujęciu porównawczym oraz sformułowano rekomendacje dla polityki wspierania cyfryzacji.
Monografię zamyka krótkie podsumowanie, w którym wyznaczono pozycję konkurencyjną Polski w 2018 roku w kontekście rozwoju Przemysłu 4.0.
Arkadiusz Michał Kowalski Marzenna Anna Weresa
Bibliografia
Armengaud, E., Sams, C., von Falck, G., List, G., Kreiner, C., Riel, A. (2017). Industry 4.0 as Digitalization over the Entire Product Lifecycle: Opportunities in the Automotive Domain, w: J. Stolfa, S. Stolfa, R. O'Connor, R. Messnarz (red.) Systems, Software and Services Process Improvement. EuroSPI, Communications in Computer and Information Science, vol. 748, s. 334-351.
Kagermann, H., Helbig, J., Hellinger, A., Wahlster, W. (2013). Recommendations for Implement- ing the strategic initiative INDUSTRIE 4.0: securing the future of German manufacturing industry; final report of the Industrie 4.0 working group. Forschungsunion.
Porter, M.E., Heppelmann, J.E. (2014). How Smart, Connected Products Are Transforming Competition. Harvard Business Review, vol. 92, no. 11, s. 64-88.
Przedmowa
CZĘŚĆ I . KONCEPCJA KONKURENCYJNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ A CZWARTA REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA
Rozdział 1 . Pojęcie i wymiary konkurencyjności międzynarodowej - wybrane aspekty teoretyczne
Arkadiusz Michał Kowalski, Marzenna Anna Weresa
Rozdział 2 . Instytucjonalne aspekty konkurencyjności międzynarodowej
Krzysztof Falkowski
Rozdział 3 . Czwarta rewolucja przemysłowa i jej skutki dla gospodarki światowej
Andżelika Kuźnar
CZĘŚĆ II . KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI W LATACH 2010-2018 W OBLICZU PRZEMYSŁU 4.0
Rozdział 4 . Rozwój gospodarki polskiej w latach 2010-2018 na tle innych krajów UE
Ryszard Rapacki, Mariusz Próchniak
Rozdział 5 . Konwergencja dochodów w Polsce w stosunku do średniego poziomu UE w kontekście konkurencyjności cyfrowej
Mariusz Próchniak
Rozdział 6 . Zróżnicowanie dochodów i poziom ubóstwa w Polsce w latach 2010-2017 w kontekście społecznego wymiaru Przemysłu 4.0
Patrycja Graca-Gelert
Rozdział 7. Konkurencyjność polskiego przemysłu w handlu zagranicznym w kontekście Przemysłu 4.0
Mariusz-Jan Radło
Rozdział 8 Znaczenie zagranicznych inwestycji bezpośrednich dla konkurencyjności cyfrowej polskiej gospodarki
Tomasz M. Napiórkowski
CZĘŚĆ III . GŁÓWNE CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI W LATACH 2010-2017 W KONTEKŚCIE WYZWAŃ PRZEMYSŁU 4.0
Rozdział 9 . Kierunki i najważniejsze wyzwania polityki gospodarczej w Polsce w kontekście czwartej rewolucji przemysłowej
Adam Czerniak, Ryszard Rapacki
Rozdział 10 . Znaczenie systemu finansowego w Polsce w latach 2010-2017 w kontekście wyzwań związanych z Przemysłem 4.0 i konkurencyjnością cyfrową
Katarzyna Sum
Rozdział 11 . Inwestycje i finansowanie czwartej rewolucji przemysłowej w Polsce
Piotr Maszczyk
Rozdział 12 . Rozwój zasobów ludzkich w Polsce w kontekście wyzwań Przemysłu 4.0 oraz gospodarki cyfrowej w Polsce
Anna Maria Dzienis
Rozdział 13 . Zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych w dobie czwartej rewolucji przemysłowej
Mariusz Próchniak
CZĘŚĆ IV. ROZWÓJ PRZEMYSŁU 4.0 W POLSCE
Rozdział 14 .Stan i bariery rozwoju Przemysłu 4.0 w Polsce
Marzenna Anna Weresa
Rozdział 15 . Wyzwania i instrumenty polityki innowacyjnej w Polsce w kontekście Przemysłu 4.0
Arkadiusz Michał Kowalski, Marta Mackiewicz
Rozdział 16 . Cyfryzacja polskiej gospodarki i wykorzystanie innowacji informatycznych oraz big data przez polskie przedsiębiorstwa
Andżelika Kuźnar
Rozdział 17. Pozycja konkurencyjna Polski w wykorzystaniu technologii cyfrowych
Andreas Bielig
PODSUMOWANIE
Pozycja konkurencyjna polskiej gospodarki w warunkach rozwoju gospodarki cyfrowej
Marzenna Anna Weresa, Arkadiusz Michał Kowalski